Στο Ταο Τε Τσινγκ, ο Λάο Τσε εξηγεί ότι τα όντα (ή φαινόμενα) που βρίσκονται σε πλήρη αρμονία με το Ταό (δρόμος, τρόπος της συμπαντικής ζωτικής αρχής), συμπεριφέρονται με εντελώς φυσικό, μη-σκηνοθετημένο τρόπο.
Ο στόχος της πνευματικής πρακτικής για το ανθρώπινο ον είναι, σύμφωνα με τον Λάο Τσε, η επίτευξη αυτού του καθαρού και φυσικό τρόπου συμπεριφοράς, όπως οι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο, ή όπως ανθίζει ένα λουλούδι.
Οι πλανήτες περιστρέφονται χωρίς έλεγχο, δύναμη ή προσπάθεια, ανταυτού, κινούνται αβίαστα και αυθόρμητα.
Μία τέτοια στάση επιτρέπει τη φυσική ροή της ζωής να εκτυλιχθεί ομαλά, χωρίς να ασκούμε συνεχώς έλεγχο – και δημιουργούμε τη λεγόμενη αντίσταση.
Παρακάτω είναι ορισμένα αποσπάσματα από το βιβλίο “Tao Te Ching, Το Βιβλίο του Λόγου και της Αρετής”.
Οι υπερβολικές τιμές στους ήρωες,
Κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν αδύναμοι.
Οι υπερβολικές τιμές στα πλούτη,
Κάνει τους ανθρώπους να γίνονται κλέφτες.
Μην επιδεικνύεις ό,τι ποθούν οι άνθρωποι,
Και οι καρδιές τους δεν θα σκανδαλίζονται.
Ο Ουρανός κι η Γη είναι αιώνια.
Γιατί είναι αιώνια;
Επειδή υπάρχουν για τους άλλους.
Έτσι, κι ο Σοφός
Μένει πίσω, και γι’αυτό είναι μπροστά.
Αποστασιοποιείται από τους ανθρώπους,
Γι’αυτό και είναι ένα με αυτούς.
Είναι τέλεια ολοκληρωμένος,
Επειδή έχει παραμερίσει τον εγωισμό του.
Η ιδανική τελειότητα είναι να είναι κάποιος σαν το νερό,
Που θρέφει τα πάντα χωρίς να απαιτεί τίποτε.
Είναι ευχαριστημένο να λιμνάζει στα χαμηλά μέρη
Που οι άνθρωποι περιφρονούν,
Και έτσι μοιάζει στο Ταό.
Να ζεις σε ένα καλό μέρος,
Να διατηρείς βαθύ το λογισμό σου,
Να φέρεσαι καλά στους άλλους,
Να τηρείς το λόγο σου,
Να κυβερνάς με δίκαιους κανόνες,
Να δουλεύεις όταν πρέπει, όσο πρέπει.
Όταν είσαι ευχαριστημένος με το να είσαι απλά ο εαυτός σου,
Και δεν τον συγκρίνεις με τους άλλους, ούτε τους ανταγωνίζεσαι,
Δεν θα κάνεις λάθος.
Μπορείς να ισορροπήσεις τη ζωτική σου ενέργεια,
Και να αγκαλιάσεις αχώριστα το Ένα;
Μπορείς να ελέγξεις την ανάσα σου
Και να την κάνεις απαλή σαν του μωρού;
Μπορείς να καθαρίσεις την εσωτερική σου ματιά
Μέχρι να βλέπεις μόνο Φως;
Μπορείς να αγαπάς τους ανθρώπους
Και να τους οδηγείς χωρίς να τους επιβάλλεσαι;
Μπορείς να διεκπεραιώσεις τις σημαντικές υποθέσεις,
Αφήνοντας τα πράγματα να εξελιχθούν από μόνα τους;
Η υπέρτατη αρετή είναι
Το να γεννάς χωρίς να νιώθεις ότι σου ανήκει αυτό που γέννησες,
Να χαίρεσαι κάτι χωρίς να νιώθεις την ανάγκη να το κατέχεις,
Να δρας χωρίς να απαιτείς ανταμοιβή,
Να καθοδηγείς τους ανθρώπους, χωρίς να τους επιβάλλεσαι.
Οι ακτίνες του τροχού ενώνονται στη ρόδα,
Αλλά η χρησιμότητά της έγκειται στον κενό χώρο ανάμεσά τους.
Ο πηλός φτιάχνει ένα κανάτι,
Αλλά η χρησιμότητά του έγκειται στο κενό μέσα του.
Το ξύλο χτίζει τους τοίχους του σπιτιού,
Αλλά η χρησιμότητά του έγκειται στον κενό χώρο μέσα στον οποίο ζούμε.
Έτσι, εργαζόμαστε με αυτό που Είναι,
Αλλά χρησιμοποιούμε αυτό που Δεν Είναι.
Η επιτυχία είναι εξίσου επικίνδυνη με την αποτυχία.
Η ελπίδα είναι εξίσου μάταιη με το φόβο.
Τι σημαίνει ότι η επιτυχία είναι εξίσου επικίνδυνη με την αποτυχία;
Είτε ανεβαίνεις είτε κατεβαίνεις μία σκάλα,
Βρίσκεσαι σε αστάθεια.
Όταν όμως πατάς με τα δυο σου πόδια σταθερά στο έδαφος,
Δεν κινδυνεύεις να πέσεις.
Έχεις την υπομονή να περιμένεις
Μέχρι να κατακάτσει η λάσπη και να καθαρίσει το νερό;
Μπορείς να παραμείνεις ήρεμος
Μέχρι η κατάλληλη δράση να εμφανιστεί από μόνη της;
Επειδή ο Σοφός δεν αναζητά την εκπλήρωση των επιθυμιών του,
Δεν ψάχνει κάτι συγκεκριμένο, και δεν περιμένει τίποτε.
Γι’αυτό και είναι ανοιχτός σε όλα όσα έρχονται.
Μη γεμίζεις το νου σου με στείρες γνώσεις,
Και θα θυμηθείς τη φυσική σου σοφία.
Μην ασχολείσαι με το τι πιστεύουν οι άλλοι ότι είναι ηθικό,
Και θα είσαι πολύ πιο ευτυχισμένος.
Μην είναι το μόνο σου μέλημα το κέρδος,
Και θα χαθούν οι κλέφτες.
Γίνε απλός και καλλιέργησε τον εαυτό σου,
Σβήνοντας μέσα σου τις επιθυμίες.
Σταμάτα να σκέφτεσαι υπερβολικά,
Επειδή αυτό οδηγεί στη θλίψη.
Τι διαφορά έχει το Ναι από το Όχι;
Τι διαφορά έχει η επιτυχία από την αποτυχία;
Τι νόημα έχει να τιμάς ό,τι τιμούν κι οι άλλοι,
Και να φοβάσαι ό,τι φοβούνται;
Ανοησία!
Όταν ο Σοφός έχει συνέχεια στο μυαλό του
Την εναρμόνιση με το Ταό,
Τότε εμφανίζεται η υπέρτατη Αρετή (Τε).
Το Ταό είναι άπιαστο,
Άρα πώς μπορεί το μυαλό του να εναρμονιστεί με αυτό;
Επειδή δεν προσκολλάται σε ιδέες.
Το Ταό είναι ακατάληπτο.
Αν και είναι μικρότερο κι από το άτομο,
Περιέχει αναρίθμητους γαλαξίες.
Αν οι ισχυροί μπορούσαν να το κατέχουν,
Όλα τα πλάσματα θα ζούσαν αρμονικά.
Ο κόσμος θα γινόταν παράδεισος,
Και ο ουρανός θα έσταζε σε όλους γλυκές δροσοσταλίδες.
Οι άνθρωποι θα ήταν ειρηνικοί,
Και ο νόμος θα ήταν γραμμένος στις καρδιές τους.Όλα τα πράγματα καταλήγουν στο Ταό,
Όπως τα ποτάμια περνούν από τις πεδιάδες
Και καταλήγουν στη θάλασσα.
Το να γνωρίσεις τον κόσμο είναι έξυπνο,
Αλλά η πραγματική σοφία είναι το να γνωρίσεις τον εαυτό σου.
Χρειάζεται δύναμη για να κατακτήσεις τους άλλους,
Αλλά η αληθινή δύναμη είναι η κατάκτηση του εαυτού σου.
Αν μπορείς να κατανοήσεις πότε έχεις αρκετά,
Είσαι πραγματικά πλούσιος.
Αν ξέρεις πότε πρέπει να συνεχίσεις και πότε πρέπει να σταματήσεις,
Είσαι πραγματικά ισχυρός.
Αν μάθεις να παραμένεις στο κέντρο,
Και να αποδέχεσαι το θάνατο,
Θα αντέξεις για πάντα.Όταν κάτι έχει ριζώσει, μεγαλώνει εύκολα.
Όταν κάτι είναι πρόσφατο, εύκολα διορθώνεται.
Ό,τι είναι εύθραυστο, εύκολα σπάει.
Ό,τι είναι μικρό, εύκολα σκορπίζεται.
Γι’αυτό, πρόλαβε τους κινδύνους πριν εμφανιστούν.
Βάλε σε τάξη τα πράγματα, πριν δημιουργηθεί το πρόβλημα.
Το τεράστιο δέντρο φυτρώνει από ένα τόσο δα κλαράκι.
Ο πανύψηλος πύργος δεν ήταν παρά ένα χωμάτινο λοφάκι.
Το πιο μακρύ ταξίδι ξεκίνησε από ένα μικρό βήμα.
Αν ορμήσεις να αρπάξεις κάτι,
Θα το χάσεις μέσα από τα χέρια σου.
Αν πιέσεις τα πράγματα να ολοκληρωθούν πριν την ώρα τους,
Θα καταστρέψεις αυτό που ήταν σχεδόν έτοιμο.
Γι’αυτό, ο Σοφός δρα αβίαστα,
Αφήνοντας τα πράγματα να ωριμάσουν από μόνα τους.
Παραμένει εξίσου ήρεμος στο τέλος όσο και στην αρχή.
Επειδή δεν έχει τίποτε,
Δεν έχει και τίποτε να χάσει.
Το μόνο που επιθυμεί,
Είναι να μην επιθυμεί.
Η μόνη γνώση που χρειάζεται
Είναι η γνώση της άγνοιας.
Απλά υπενθυμίζει στους ανθρώπους
Την πραγματική τους φύση.
Δε νοιάζεται για τίποτε πέρα από το Ταό,
Γι’αυτό και νοιάζεται για όλα τα πλάσματα.
Η εμφάνιση στη ζωή είναι και είσοδος στο θάνατο.
Γεννιόμαστε με το σώμα μας,
Το ίδιο σώμα έχουμε κι όταν πεθαίνουμε,
Με το ίδιο σώμα περνάμε και κάθε μέρα της ζωής μας.
Πώς γίνεται αυτό;
Επειδή αυτό που χαρίζει τη ζωή στο σώμα είναι το Ταό.
Ο Σοφός ξέρει πώς να συντηρεί τη ζωή.
Όταν ταξιδεύει, δεν αποφεύγει ρινόκερους και τίγρεις,
Και στη μάχη πηγαίνει άοπλος.
Κι όμως, το κέρατο του ρινόκερου δεν βρίσκει πού να βυθιστεί,
Και τα δόντια της τίγρης τι να ξεσκίσουν.
Τα όπλα δεν έχουν τι να τρυπήσουν.
Πώς γίνεται αυτό;
Επειδή ο Σοφός αφήνεται σε ό,τι φέρει η ζωή,
Χωρίς να έχει προσκολλήσεις.
Ξέρει ότι θα πεθάνει, γι’αυτό και δεν φοβάται.
Δεν έχει ψευδαισθήσεις στο μυαλό,
Γι’αυτό και δεν φέρει καμία αντίσταση στο σώμα.
Δεν σκέφτεται τις πράξεις του,
Αλλά τις αφήνει να ξεπηδούν αυθόρμητα από το κέντρο της ύπαρξής του.
Επειδή δεν στερεί τίποτε από τη ζωή,
Είναι έτοιμος για το θάνατο.
Σαν να είναι απλά ένας άνθρωπος που ετοιμάζεται να ξεκουραστεί,
Μετά από μία μέρας σκληρής δουλειάς.
Κάθε πλάσμα στον κόσμο
Είναι έκφραση του Ταό.
Εμφανίζεται στον κόσμο,
Παίρνει το φυσικό του σώμα,
Και αφήνει τα γεγονότα να το πλάσουν και να το ολοκληρώσουν.
Γι’αυτό, κάθε πλάσμα
Αυθόρμητα τιμάει το Ταό.
