Η μελαγχολία και η κατάθλιψη μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία, αλλά σε αντίθεση με την κατάθλιψη, η μελαγχολία είναι μια φυσιολογική συναισθηματική αντίδραση και δεν συνιστά ψυχολογική διαταραχή.
1. Η κατάθλιψη είναι ψυχολογική διαταραχή, ενώ η μελαγχολία αποτελεί συναίσθημα υποκινούμενο από ένα πρόσφατο ερέθισμα και κατάσταση. Ασφαλώς, η κατάθλιψη περιλαμβάνει τη μελαγχολία μαζί με πολλά άλλα ακόμα συμπτώματα, ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται η απάθεια, η ένταση, η θλίψη, το άγχος και συναισθήματα απόγνωσης και απελπισίας.
Η μελαγχολία είναι μια περιστασιακή συναισθηματική κατάσταση που, αργά ή γρήγορα, θα ολοκληρωθεί. Η κατάθλιψη είναι μια κατάσταση με πολύ μεγαλύτερη διάρκεια που μπορεί να μεταπέσει σε μια χρόνια περίοδο δυσφορίας. Η σύγχρονη ψυχιατρική υποστηρίζει πως για να διαγνωστεί κάποιος με κατάθλιψη, πρέπει να εμφανίζει τα τυπικά συμπτώματα της νόσου για τουλάχιστον 6 μήνες.
2. Η μελαγχολία είναι μια παροδική ψυχική κατάσταση, ένα μεταβατικό φαινόμενο ακόμα κι αν εμφανίζει μεγαλύτερη από την αναμενόμενη διάρκεια.
Σε αντίθεση με την κατάθλιψη, είναι φυσιολογική ψυχολογική αντίδραση και δεν συνιστά ψυχολογική νόσο. Απλώς, κάτω από δύσκολες καταστάσεις ή όποτε κάποιος μας πληγώσει, ανακύπτει το συγκεκριμένο συναίσθημα. Και αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να καταπιέσουμε ή να αποφύγουμε.
Εξαιτίας όλων αυτών, η μελαγχολία δεν θα έπρεπε να προκαλεί την υπέρμετρη ανησυχία μας. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό συναίσθημα που μας κατακλύζει όταν χάνουμε κάποιο αγαπημένο πρόσωπο, όταν χωρίζουμε από το σύντροφό μας ή όταν χρειάζεται να αποχωριστούμε το σπίτι μας. Η μελαγχολία αποτελεί ένδειξη ότι κάτι σημαντικό στη ζωή μας έχει αλλάξει ή έχει τελειώσει, αλλά με την πάροδο του χρόνου, η μελαγχολία υποχωρεί και τελειώνει.
3. Απάθεια και κατάθλιψη
Η απάθεια περιγράφεται ως η έλλειψη ενέργειας και θέλησης να κάνουμε το οτιδήποτε. Επηρεάζει τους ανθρώπους με μελαγχολία που αντιμετωπίζουν τους εαυτούς τους ως ανίκανους να διεκπεραιώσουν ακόμα και τις στοιχειώδεις καθημερινές εργασίες τους.
Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που πάσχει από κατάθλιψη δεν μπορεί να πάει μέχρι τη δουλειά του γιατί του είναι αδύνατον να καταφέρει να σηκωθεί από το κρεβάτι το πρωί.
Αυτό δεν συμβαίνει όταν είμαστε απλώς λυπημένοι. Ακόμα και με μια λύπη συνέχεια στην καρδιά, είμαστε σε θέση να εκτελέσουμε τις εργασίες και τις ασχολίες της καθημερινότητας, ακόμα και αν αυτό το κάνουμε με ελάχιστο ενθουσιασμό και χαρά.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η δουλειά και οι υποχρεώσεις μας δεν επηρεάζονται από αυτή την ψυχολογική μας κατάσταση.
4. Αν η μελαγχολία κρατήσει πολύ καιρό
Είναι αλήθεια πως το ένα μπορεί να οδηγήσει στο άλλο. Αν είμαστε συνεχώς λυπημένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγηθούμε στην κατάθλιψη.
Ένα λυπημένο άτομο κλαίει, έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση, δεν βλέπει τη χρησιμότητα της ύπαρξής του και νιώθει αβοήθητο. Όλος ο κόσμος μοιάζει για αυτόν γκρίζος. Αν αυτά τα συναισθήματα επιμένουν ως αποτέλεσμα μπορεί ο μελαγχολικός άνθρωπος να εξελιχθεί σε καταθλιπτικό.
Αυτός είναι ο λόγος που οι ψυχίατροι προτιμούν να περιμένουν ένα εύλογο χρονικό διάστημα πριν επιβεβαιώσουν τη διάγνωση περί κατάθλιψης. Είναι φυσιολογικό να είναι κανείς λυπημένος για μια μέρα, για δυο, ακόμα και για μια εβδομάδα. Το να αισθάνεται, ωστόσο, κανείς λυπημένος επί δύο μήνες δεν είναι κάτι καλό.
Όπως βλέπουμε, οι διαφορές ανάμεσα στη μελαγχολία και την κατάθλιψη είναι σημαντικές, παρόλο που ένα σύμπτωμα της μιας μπορεί να οδηγήσει στην άλλη.
Φυσικά, πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη πως αν και η μελαγχολία δεν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή ή άλλη θεραπεία, η κατάθλιψη πρέπει να αντιμετωπίζεται ιατρικά με αποτελεσματικό τρόπο.
Με τη μελαγχολία, η υποστήριξη της οικογένειας και η αλλαγή περιβάλλοντος συνήθως αρκούν. Με την κατάθλιψη η κατάσταση χρειάζεται διαφορετικούς χειρισμούς.
Η μελαγχολία διαφέρει κατά πολύ από την κατάθλιψη. Πιθανόν η σύγχυση να προκαλείται από τις ευρέως διαδεδομένες έννοιες “κατάθλιψη” και “καταθλιπτικός”, που συχνά αποδίδουμε άκριτα σε όλες τις περιπτώσεις που βλέπουμε κάποιον σε κατάσταση λύπης.
Σε αυτή την περίπτωση, ο όρος “καταθλιπτικός” δεν έχει καμιά σχέση με την κατάθλιψη. Η λανθασμένη χρήση των όρων μπορεί να μας κάνει να αμφιβάλλουμε ως προς την πραγματική έννοια της νόσου.
