Ενώ κανείς φαντάζεται ότι οι διακοπές αποτελούν την καλύτερη στιγμή ενός ζευγαριού, το αποκορύφωμα της ταύτισης και της συντροφικότητας, στην πραγματικότητα συνιστούν μια πηγή έντασης και στρες για παντρεμένα ή μη ζευγάρια! Τι είναι όμως αυτό ακριβώς που καθιστά τις διακοπές μια ψυχολογική εμπειρία τέτοιου είδους;

Η ψυχολογική εμπειρία των διακοπών για τα ανύπαντρα ζευγάρια

Για όσα ζευγάρια δεν είναι παντρεμένα, ούτε συζούν, είτε βρίσκονται στις αρχές της σχέσης τους, είτε έχουν μακροχρόνιο δεσμό, οι διακοπές μπορεί να αποτελέσουν μια πραγματική ‘διακοπή’ της οικείας ρουτίνας και των συνηθειών τους και να τα φέρει αντιμέτωπα με νέες, απροσδόκητες πραγματικότητες.

Αν δύο άτομα δεν έχουν την εμπειρία της συμβίωσης, γνωρίζουν μια πολύ περιορισμένη εικόνα ο ένας του άλλου, η οποία επικεντρώνεται στο να τον βλέπουν περιποιημένο, καλοντυμένο, καλοχτενισμένο, σε διάθεση για έξοδο και με μια γενικότερη θετική παρουσία.

Η απότομη προσγείωση στην – κινηματογραφικά αστεία αλλά εν προκειμένω απτή- πραγματικότητα του αξύριστου με τις πιτζάμες άνδρα και της πασαλειμμένης με κρέμες και με μπικουτί στο κεφάλι γυναίκας, μπορεί να μην αποτελεί αιτία χωρισμού, σαφώς όμως συμβάλλει στο να καταρριφθεί η εξιδανικευμένη εικόνα που έχει ο ένας σύντροφος για τον άλλον.

Πέρα από αυτό όμως, μεταβάλλεται η όλη ισορροπία της σχέσης: από εκεί που οι δύο βρίσκονταν στο ‘ουδέτερο’ έδαφος του μπαρ, καφέ ή κινηματογράφου, τώρα πρέπει να συμβιώσουν, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, σε έναν περιορισμένο χώρο όπως το δωμάτιο ενός ξενοδοχείου.

‘Και τώρα τι θα πούμε;’, ‘Πώς θα είναι να είμαστε συνέχεια μαζί;’: να τα συνηθέστερα ερωτήματα που απασχολούν τα μέλη του ζευγαριού τα οποία ξαφνικά βρίσκονται προ απροόπτου.

Στην απογευματινή ή βραδινή έξοδο, εκτός διακοπών, καθώς έχει μεσολαβήσει ένα διάστημα κατά το οποίο ο ένας δεν έχει δει τον άλλον, διαθέτουν καινούριες προσλαμβάνουσες παραστάσεις και νέα από τον επαγγελματικό και τον κοινωνικό τους χώρο, πολλά θέματα συζήτησης.

Όταν όμως δύο άνθρωποι είναι νυχθημερόν μαζί και απροετοίμαστοι γι’ αυτό, μπορεί να βρουν ότι ξέμειναν από θέματα συζήτησης και να καταφύγουν στην γκρίνια και τα αρνητικά σχόλια του ενός προς τον άλλον, για να έχουν μια λεκτική απασχόληση και να εκτονώσουν το συναίσθημα του ανικανοποίητου.

Από την άλλη πλευρά, βέβαια, δεν πρέπει να υποτιμήσουμε, αλλά ούτε και να υπερεκτιμήσουμε, τη σημασία της σεξουαλικής έλξης και της ευκαιρίας που έχει ένα ζευγάρι που δεν ζει μαζί να μοιραστεί το ίδιο κρεβάτι για αρκετές μέρες.

Όταν όμως οι σεξουαλικές προσδοκίες είναι πολύ περισσότερες από ό,τι προσφέρει η πραγματικότητα και όταν βρίσκονται μάλλον στη σφαίρα του φανταστικού παρά του ρεαλιστικού, πιθανότατα θα υπάρξει κάποιο πρόβλημα. Μάλιστα, οι διακοπές εντείνουν αυτό το πρόβλημα, διότι ούτε ο ένας ούτε η άλλη έχουν τα υποστηρικτικά συστήματα των ‘κολλητών’ και της απόστασης, προκειμένου να μοιραστούν και να επεξεργαστούν το όλο θέμα.

Η ψυχολογική εμπειρία των διακοπών για τα παντρεμένα ζευγάρια

Για τα παντρεμένα ζευγάρια, ή αυτά που συμβιώνουν, η ψυχολογική εμπειρία των διακοπών μπορεί να είναι επίσης αρνητική, με την έννοια ότι δύο άνθρωποι που έχουν χάσει τη μαγεία της πρώτης εποχής του μεγάλου έρωτα και βιώνουν πια τις καθημερινές τριβές και απογοητεύσεις, καλούνται να συμβιώσουν στις διακοπές τους, ενώ αντίθετα θα ήθελαν να κάνουν μια ‘διακοπή’ στη μεταξύ τους σχέση!

Διακοπές σημαίνει ότι διακόπτεται η ρουτίνα της καθημερινότητας και ότι το άτομο μπαίνει σε ένα διαφορετικό από το συνηθισμένο ρυθμό. Η ρουτίνα, όμως, οριοθετεί μια σχέση, την καλουπώνει, και συχνά κρατά πολλά πιθανά προσωπικά προβλήματα έξω από τη δυαδική ζωή του ζευγαριού, επειδή ακριβώς και τα δύο μέλη ασχολούνται με πιο άμεσα ζητήματα, τα οποία αποσπούν ή ανακατευθύνουν την προσοχή τους.

Επομένως, όταν τραβηχτεί αυτό το δίχτυ ασφαλείας, το ζευγάρι μπορεί να βρεθεί σε μια απροσδόκητη κατάσταση, στην οποία ο ένας θα αποτελεί για τον άλλο ένα γνωστό-άγνωστο. Έτσι, προκειμένου να βρει κανείς ένα σταθερό ρυθμό και κάποια σημεία αναφοράς, επιλέγει να επινοήσει μια ρουτίνα διακοπών, κάποιες πράξεις που οριοθετούν τη μέρα και του δίνουν μια ευκαιρία να μη νιώθει ‘ξεκρέμαστος’.

Ακόμα και για ένα παντρεμένο ζευγάρι οι διακοπές μπορεί να αποτελούν μια επισήμανση της χαμένης ατομικής ελευθερίας και της ζωής προ του γάμου. Αυτό δεν σημαίνει, σε καμία περίπτωση, ότι το ζευγάρι είναι απαραιτήτως δυστυχισμένο ή ότι δεν τα πάει καλά. Απλώς, η κατάσταση των διακοπών μπορεί να φέρει στο νου προηγούμενες εμπειρίες, ερωτικές περιπέτειες, ξενοιασιά, ανεμελιά ή άλλα παρόμοια στοιχεία, τα οποία συνήθως χάνονται σε ένα γάμο, για να αντικατασταθούν από άλλα (ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα, απλώς διαφορετικά).

Τι συμβαίνει λοιπόν; Γιατί υπάρχει δυσαρέσκεια ή δυσαρμονία στις διακοπές μεταξύ των μελών είτε παντρεμένων είτε ανύπαντρων ζευγαριών;

Απ’ ό,τι φαίνεται, δεν χρειάζεται να ψάξουμε για την απάντηση στην κατηγορία παντρεμένος/ανύπαντρος, αλλά σε ένα βαθύτερο ψυχολογικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων: την αίσθηση του ανικανοποίητου.

Συχνά, δεν νιώθουμε ικανοποιημένοι με όσα έχουμε ή επιθυμούμε αυτό ακριβώς που δεν έχουμε (και όταν το αποκτήσουμε νοσταλγούμε κάτι που προηγουμένως είχαμε, αλλά δεν μας αρκούσε!).Οι διακοπές αποτελούν έναν καταλυτικό παράγοντα ή έναν καθρέφτη αυτού που κανείς είχε και δεν έχει πια.

Η λύση; Βρίσκεται στην αρμονία με τον εαυτό μας και στην αναγνώριση της ανάγκης ότι ίσως είναι απαραίτητο να πάμε διακοπές χωριστά από το σύντροφό μας, ακόμα και αν είναι μόνο και μόνο για να τον λαχταρήσουμε!

Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια