Μια καλή άσκηση για να μάθεις για σένα είναι να σκεφτείς για το πώς άλλοι άνθρωποι μπορεί να σε βλέπουν με διαφορετικούς τρόπους. Εξετάστε πώς η οικογένειά σας, οι συνάδελφοι σας ή ο/η σύντροφός σας σκέφτονται σας.
Αισθανόμαστε γρήγορα πώς μας βλέπουν οι άλλοι και χειριζόμαστε τις προσδοκίες τους.
Τίθεται εδώ μια ενδιαφέρουσα ερώτηση: μέχρι ποιό σημείο αντιλαμβάνεστε και χειρίζεστε τις προσδοκίες από το πώς σας βλέπουν οι άλλοι;
Η ιδέα ότι οι προσδοκίες άλλων ανθρώπων για μας έχουν άμεσες επιπτώσεις στο πώς συμπεριφερόμαστε, εξετάστηκε σε μια κλασική μελέτη κοινωνικής ψυχολογίας που πραγματοποιήθηκε από το Δρ. Mark Snyder από το πανεπιστήμιο Μινεσότας και των συναδέλφων του (Snyder et al, 1977). Υποστήριξαν ότι οι άνθρωποι αισθάνονται πώς οι άλλοι τους βλέπουν και αμέσως αρχίζουν να επιδεικνύουν τις αναμενόμενες συμπεριφορές.
Αίσθημα της έλξης
Εξέτασαν την ιδέα αυτή στα πλαίσια της διαπροσωπικής έλξης. Παρακολούθησαν συνομιλίες μεταξύ ανδρών και γυναικών φοιτητών/τριών, που είχαν μόλις συναντηθεί, μέσω μικροφώνων και ακουστικών. Ένας από τους γρηγορότερους τρόπους για να δούμε αν οι άνθρωποι, που μόλις γνωρίστηκαν, λειτουργούν με βάση τα κοινωνικά στερεότυπα, είναι να εξετάσουμε το κριτήριο της εξωτερικής εμφάνισης. Οι άνθρωποι αυτόματα υποθέτουν ότι αυτοί που είναι ελκυστικότεροι είναι επίσης και πιο κοινωνικοί, χιουμοριστικοί, ευφυείς και ούτω καθεξής (Tesser, Kinch, Felson κ.α.)
Έτσι για να χειριστούν αυτή την παράμετρο, αμέσως πριν από τη συνομιλία, μαζί με τις βιογραφικές πληροφορίες για το πρόσωπο που επρόκειτο να συνομιλήσουν, δόθηκε στους άνδρες και μια φωτογραφία. Στους μισούς δόθηκε μια φωτογραφία μιας γυναίκας που είχε εκτιμηθεί για την ελκυστικότητα της ως 8 στα 10 και στους άλλους μισούς δόθηκε μια φωτογραφία μιας γυναίκας που εκτιμήθηκε ως 2 στα 10. Κατόπιν, οι άνδρες μίλησαν στις γυναίκες αλλά χωρίς να τις δουν. Έτσι δεν ήξεραν ότι στην πραγματικότητα δεν μιλούσαν στη γυναίκα της εικόνας που είχαν μπροστά τους. Οι μισοί πίστευαν πως μιλούσαν στην ελκυστική γυναίκα και οι άλλοι μισοί στη μη ελκυστική γυναίκα. Η ερώτηση είναι η εξής: οι γυναίκες θα ανταποκρίνονταν σε αυτό το γεγονός και ασυναίσθητα θα εναρμονίζονταν με το στερεότυπο στο οποίο είχαν τυχαία οριστεί? Με τον τρόπο αυτό οι πειραματιστές θα μπορούσαν να αποκλείσουν την επιρροή των μεμονωμένων προσωπικοτήτων και να εστιάσουν στην επίδραση των προσδοκιών.
Όταν ανεξάρτητοι παρατηρητές άκουσαν τις ταινίες με τις συνομιλίες, διαπίστωσαν ότι όταν οι γυναίκες μιλούσαν στους άνδρες που τις θεωρούσαν πολύ ελκυστικές, οι γυναίκες εξέθεσαν περισσότερων των συμπεριφορών που συνδέονται στερεοτυπικά με τους ελκυστικούς ανθρώπους: μίλησαν ζωηρότερα και φάνηκε να απολαμβάνουν την συνομιλία περισσότερο. Αυτό που συνέβαινε ήταν ότι οι γυναίκες προσαρμόστηκαν στο στερεότυπο που προβλήθηκε σε αυτές. Άρα οι άνθρωποι όντως αισθάνονται πώς αντιμετωπίζονται από τους άλλους και αλλάζουν τη συμπεριφορά τους για να ταιριάξουν με αυτήν την προσδοκία.
Αυτό το πείραμα διενεργήθηκε για να δείξει το χειρισμό του στερεοτύπου της ελκυστικότητας αλλά ο ίδιος κανόνας ισχύει για πολλούς διαφορετικούς τομείς της ζωής. Σκεφτείτε οποιαδήποτε από τα τυποποιημένα στερεότυπα για την τάξη, τη φυλή και την υπηκοότητα. Κάθε ένα από αυτά δημιουργεί προσδοκίες στο μυαλό των ανθρώπων, προσδοκίες που είναι δύσκολο για μας να χειριστούμε.
Μεταβάλλοντας την συμπεριφορά των άλλων
Καταλαβαίνοντας ότι οι προσδοκίες άλλων ανθρώπων για εμάς έχουν επιπτώσεις στη συμπεριφορά μας άμεσα και γρήγορα, είναι ένα ζωτικής σημασίας συστατικό στην κατανόηση του πώς μπορούμε εμείς να είμαστε αρκετά διαφορετικοί στις διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.
Σας αφήνω με μια τελική σκέψη: στο πραγματικό κόσμο, δύο άνθρωποι επηρεάζουν ο ένας τον άλλον συνεχώς, προσπαθώντας να ανταποκριθούν στις, ο ένας του άλλου, προσδοκίες. Φυσικά έχουμε τον άμεσο έλεγχο μόνο των δικών μας προσδοκιών για τους άλλους. Έτσι μια επίπτωση αυτής της μελέτης είναι ότι αλλάζοντας τις προσδοκίες μας για τους άλλους, μπορούμε πραγματικά να αλλάξουμε τη συμπεριφορά τους προς το χειρότερο ή, ακόμα καλύτερα, προς το καλύτερο .
Η επίδραση μπορεί να είναι ανεπαίσθητη, αλλά είναι μια ισχυρή συνειδητοποίηση ότι η συμπεριφορά των άλλων προέρχεται εν μέρει από το πώς τους βλέπουμε, ακριβώς όπως η συμπεριφορά μας προέρχεται εν μέρει από το πώς οι άλλοι βλέπουν εμάς.
psychologein.dagorastos.net – Γεωργία Πανταζή ψυχολόγος
Πηγές / Περισσότερες Πληροφορίες:
www.psyblog.com “How Other People’s Unspoken Expectations Control Us”
Brown, J. (1998). The Self. Boston. MacGrawhill
