Το να αναγνωρίσουμε ότι κάναμε ή είπαμε κάτι που δεν είναι σωστό, μας κάνει να νιώθουμε ευάλωτοι, αδύναμοι και εκτεθειμένοι. Σχεδόν, τείνει να ορίσει και να αμαυρώσει τη ταυτότητά μας με τον υποτιμητικό όρο “ανεπαρκής”.
Δύσκολα αναγνωρίζουμε τα λάθη μας
Ίσως να είναι αυτός ο λόγος που πολλοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποδείξουν ότι έχουν δίκιο, ακόμα κι όταν μια συζήτηση-κατάσταση έχει λήξει, καταδεικνύοντας ολοφάνερα την ανάγκη τους να μην “αποκαλυφθούν” -όχι τόσο στους άλλους, όσο στον ίδιο τους τον εαυτό-.
Στην πραγματικότητα, ο τρόπος με τον οποίο είναι δομημένη η ψυχοσύνθεση του ανθρώπου, τον παρακινεί στο να διατηρήσει τη στάση του “αλάθητου όντος”, καθώς κατακλύζεται από ένστικτα και συναισθήματα. Η αδυναμία εκλογίκευσής τους, η οποία επέρχεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, οδηγεί σε βεβιασμένες κινήσεις και συμπεράσματα, τα οποία αν δε διορθωθούν εγκαίρως, μπορεί να αποβούν καταστροφικά, αφήνοντας ατροφική την ανάπτυξη ενός ώριμου χαρακτήρα .
Με άλλα λόγια, αν πρέπει να αντιμετωπίσουμε κάτι που είναι κόντρα στα εγγενή πιστεύω μας, είναι πολύ δύσκολο να το αποδεχτούμε, ακόμα κι αν είναι εκατό τοις εκατό πραγματικό.
Όταν τα γεγονότα αλλάζουν τα πιστεύω μας, η φύση μας συνήθως τα απορρίπτει και ακόμα χειρότερα νιώθει προσβεβλημένη. Δυστυχώς, απερίσκεπτα και χωρίς την υγιή ανάγκη για αμφισβήτηση, επιθυμούμε τις περισσότερες φορές να πιστεύουμε περισσότερο από ότι πρέπει στον εαυτό μας, με αποτέλεσμα να πορευόμαστε με παρωπίδες και με μία μεγάλη δόση ατελέσφορου εγωκεντρισμού.
Στο σημείο αυτό, επικρατεί μια κατάσταση γνωστικής ασυμφωνίας, κατά την οποία ο ανθρώπινος νους παλεύει να κατευνάσει τις αντικρουόμενες μεταβλητές, καταφεύγοντας στην εύκολη και βολική λύση. Ενώ, δηλαδή, γνωρίζει ότι -βάσει δεδομένων- κάνει λάθος, προτιμά να εφησυχάσει το πνεύμα του, υποστηρίζοντας την αρχική του θέση, χωρίς καμία διάθεση για αλλαγή ή έστω διαπραγμάτευση.
Η ικανότητα της συνειδητοποιημένης παραδοχής, είναι ένδειξη δύναμης και ευελιξίας, χαρακτηριστικά απαραίτητα για τη σύνθεση μιας εν δυνάμει ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Το πείσμα και η προσκόλληση σε πεποιθήσεις που στηρίζονται σε σαθρά επιχειρήματα, απομακρύνουν κάθε πιθανότητα δημιουργίας μιας υγιούς επαφής εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Βραχυπρόθεσμα, το εγχείρημα αυτό είναι δύσκολο και επίπονο, καθώς οι μεταπτώσεις που δύνανται να προξενηθούν, επιφέρουν μια σειρά αρνητικών καταστάσεων και συναισθημάτων. Μακροπρόθεσμα, όμως, η κάθαρση που θα έχει επιτευχθεί μας δικαιώνει και μας επιβραβεύει, δίνοντάς μας τροφή για μια συνεχώς εξελίξιμη προσωπική ανέλιξη.
Ακολουθούν μερικές συμβουλές για να μία σωστή «συγγνώμη»:
- Πάρτε την ευθύνη.
- Δώστε μία ειλικρινή εξήγηση.
- Αποφασίστε… Μία συγγνώμη δεν σημαίνει τίποτα, αν δεν σας γίνει μάθημα.
- Προχωρήστε. Απολογηθείτε και συνεχίστε τη ζωή σας. Μη μείνετε κολλημένοι στο λάθος που κάνατε.
Ο Alex Lickerman (από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο και συγγραφέας του βιβλίου The Undefeated Mind: On the Science of Constructing an Indestructible Self) λέει ότι όταν απολογούμαστε για κάτι που ξέρουμε ότι κάναμε λάθος, μας βοηθά να νιώσουμε καλύτερα και επιφέρει γνωσιακή ηρεμία. Δεν είναι, άλλωστε, πιο εύκολη η ζωή όταν δεν χρειάζεται να υπερασπιζόμαστε τις λάθος επιλογές μας;
