Ο έφηβος έρχεται αντιμέτωπος με πολλά δυσάρεστα και δύστροπα συναισθήματα, η ένταση των οποίων αυξομειώνεται συνεχώς και με ασυνέπεια.
• Φόβος και ανησυχία για τη σωματική του εμφάνιση και τη σεξουαλική καταλληλότητά του.
• Ανία
• Νευρικότητα, εχθρικότητα απέναντι σε κάθε μορφή εξουσίας.
• Ονειροπόληση και ευσυγκινησία.
• Αντιδραστική στάση προς το αντίθετο φύλο μέχρι να αποσαφηνίσει το ρόλο των φύλων.
• Αναποφασιστικότητα.
• Κριτική διάθεση έναντι των άλλων. Αμφισβήτηση γονέων, δασκάλων.
• Θυμός, ευερεθιστότητα
Μέσα σε αυτό το κλίμα των έντονων αντιθέσεων-αντιδράσεων, ο έφηβος ενδέχεται να οδηγηθεί σε ανησυχητικές συμπεριφορές όπως κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, παραβατικότητα, επιθετικότητα, εξαρτήσεις ουσιών, φυγή από το σπίτι, διαταραχές διατροφής (ανορεξία- βουλιμία), κοινωνική απόσυρση κ.α.
Σε μια τέτοια δύσκολη περίοδο, οι γονείς ανησυχούν ότι «χάνουν» το παιδί τους καθώς δεν γνωρίζουν πώς να αντιμετωπίσουν τις νέες συμπεριφορές με αποτέλεσμα να ασκούν μεγαλύτερη πίεση κι έλεγχο. Αναπόφευκτα, έρχεται η σύγκρουση μεταξύ των γονέων και του παιδιού όπου τα κυρίαρχα συναισθήματα και στις δύο πλευρές είναι θυμός, αδικία, νευρικότητα και απόσυρση. Η αποξένωση έχει πλέον τελεσθεί.
Όμως, η γεφύρωση της σχέσης είναι η μόνη διέξοδος ώστε να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ τους. Οι γονείς μπορούν να πετύχουν καλύτερη επικοινωνία με τον έφηβο, αν ακολουθήσουν τις παρακάτω συμβουλές:
• Ακούστε τον καλά
• Κοιτάξτε τον/την στα μάτια.
• Μην διακόπτετε
• Προσοχή στον τόνο της φωνής σας
• Κάντε του ερωτήσεις που προάγουν τον διάλογο, αποφεύγοντας να μιλάτε απόλυτα και με άκαμπτο τρόπο.
• Αδράξτε ευκαιρίες για διάλογο (οδήγηση/διαδρομή με το αυτοκίνητο), χωρίς να τον πιέζετε να μοιραστεί μαζί σας αυτό που επιθυμείτε
• Επανειλημμένα καθησυχάστε τον και διαβεβαιώστε τον ότι μπορεί να απευθυνθεί σε εσάς για οτιδήποτε.
• Μπορείτε να βρείτε άλλους ενήλικες στους οποίους ο έφηβος θα μπορούσε να μιλήσει (θείους, νονούς, ξαδέλφια)
• Συζητείστε με το παιδί σας για γενικού ενδιαφέροντος θέματα, ανταλλάξτε απόψεις, μοιραστείτε ιδέες και αποφασίστε τι δραστηριότητες μπορείτε να κάνετε μαζί.
• Είναι χρήσιμο να καλέσετε τους φίλους του παιδιού σας στο σπίτι και να μην κριτικάρετε την συμπεριφορά τους η το ντύσιμο τους.
• Μπορείτε να πείτε στο παιδί σας τι επιτρέπεται και τι όχι, μην περιμένετε ότι το παιδί σας θα μαντέψει τι θέλετε και συμφωνήστε όλοι μαζί για αυτούς τους κανόνες. Πείτε στο παιδί σας εξαρχής τι θα γίνει εάν οι κανόνες παραβιαστούν.
• Είναι καλό να είστε σταθεροί και συνεπείς στην συμπεριφορά σας, ούτως ώστε να γίνουν τα παιδιά υπεύθυνα των πράξεων τους.
• Απαραίτητο είναι να μην απορρίπτετε το παιδί σας ποτέ, απορρίψτε μόνο τις συμπεριφορές τους. (π.χ Λέμε: Η συμπεριφορά σου αυτή είναι απαράδεκτη ΟΧΙ είσαι απαράδεκτος)
• Αποδεχτείτε, λοιπόν ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό και ψυχικά υγιές το παιδί σας να απομακρύνεται και να επιθυμεί την ανεξαρτητοποίηση του. Βοηθήστε το παιδί να ανακαλύψει τον νέο του εαυτό και γίνετε συνοδοιπόροι του σε αυτό το ταξίδι.
Αν θυμηθείτε την δική σας εφηβική ηλικία, θα δείτε πώς εκεί κρύβονται οι απαντήσεις στις αγωνιώδεις ερωτήσεις σας. Τότε, θα ανακαλύψετε πώς το κλειδί είναι ήδη στα χέρια σας.
Χρύσα Βαλαμουτοπούλου, ψυχολόγος με ειδίκευση στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία.
