Πολλές πτυχές της προσωπικότητας μας, αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου μέσα από τις ψυχολογικές συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει, τους τρόπους με τους οποίους ερμηνεύουμε τα γεγονότα, τις σκέψεις που τρέχουν μέσα στο μυαλό μας και τις εξηγήσεις που δίνουμε στους εαυτούς μας για το πώς λειτουργεί ο κόσμος.
Σχεδόν κανείς άνθρωπος δεν θέλει να βλέπει τα πράγματα αρνητικά και όμως δεν είναι τόσο ασυνήθιστο, ειδικά για τους ανθρώπους που έχουν βιώσει δύσκολες στιγμές, περισσότερο από όσο θα ήθελαν.
Θέλετε να έχετε μια πιο ελπιδοφόρα και αισιόδοξη προοπτική για τη ζωή; Δείτε αν μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε αυτές τις ψυχολογικές συνήθειες που κάνουν τους ανθρώπους δυστυχισμένους.
1. Όταν δε συγχωρείτε τους άλλους
Πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι η συγχώρεση είναι το ίδιο με το να ξεχνούν εντελώς κάτι ή να θεωρούν «ότι δεν έγινε και τίποτα». Αυτό όμως δεν είναι συγχώρεση. Ομοίως, πολλοί άνθρωποι ισχυρίζονται ότι έχουν συγχωρέσει κάποιον για κάτι, ενώ στην πραγματικότητα, δεν το έχουν κάνει.
Η πραγματική συγχώρεση σημαίνει ότι επιτρέπετε στον εαυτό σας να είναι ελεύθερος από την δυσαρέσκεια της αίσθησης της αδικίας, ότι δέχεστε ότι κάτι έχει συμβεί αλλά πιστεύετε ότι αξίζετε να το ξεπεράσετε. Είναι η κήρυξη της ανεξαρτησίας σας από την επιμονή να εκδικηθείτε κάποιον άλλον, να σταματήσετε να σκέφτεστε το πώς θα τους «κάνετε να το πληρώσουν» και να συνεχίζετε να επιτρέπετε σε αυτό να διαβρώνει την συναισθηματική ευεξία σας.
Συγχώρεση είναι να απελευθερώνεστε με την πιο υγιεινή, πιο αληθινή έννοια του όρου. Η συγχώρεση δεν ελαχιστοποιεί την αδικία που σας έχει κάνει κάποιος. Απλά σας επιτρέπει να μην πληγώνεστε πλέον από αυτούς. Η συγχώρεση συνδέεται με τη μειώση της κατάθλιψης, του άγχους, της εχθρότητας, τη βελτίωση της αυτοεκτίμησης, ακόμη και τη σωματική υγεία. Αν κοιτάξει κανείς τα οφέλη της, θα δεί ότι αφορά την ευγένεια με τον εαυτό σας και όχι ότι κάνετε χάρη σε κάποιον άλλο.
2. Όταν δε συγχωρείτε τον ίδιο σας τον εαυτό
Ακόμη πιο καλό είναι να επιτρέψετε στον εαυτό σας να ξεπεράσει τα λάθη του. Η λύπη, η ντροπή και η ενοχή από ένα μόνο λάθος που μπορεί να έχετε κάνει, ίσως να σας στοιχειώνουν για χρόνια. Και οι συνακόλουθες αρνητικές σκέψεις, το άγχος και η απαισιόδοξη προοπτική μπορεί να δημιουργήσουν μια δυναμική, μέσα από την οποία να βλέπετε τον κόσμο με πίκρα και όλα αυτά επειδή νιώθετε ότι είστε ανάξιοι να αισθανθείτε καλά.
Στην πραγματικότητα, η συγχώρεση του εαυτού σας, σχετίζεται με τη βοήθεια της μείωσης των συναισθημάτων της κατάθλιψης. Αν βρείτε τον εαυτό σας να κυριεύεται από σκέψεις των λαθών του παρελθόντος, αρχίστε να τις παρατηρείτε και να τις εξερευνείτε: Πότε είναι χειρότερη η κατάσταση; Τι συναισθήματα προκαλούν; Τι τις κάνει να εξαφανίζονται;
Εάν είστε εγκλωβισμένοι σε μια ατέρμονη μάχη με τις σκέψεις, προσπαθώντας να «εκλογικεύσετε» την έξοδό σας από αυτές, εξετάστε αν, αντί αυτού, μπορείτε να μάθετε να αποδέχεστε την παρουσία τους χωρίς να επικυρώνετε το νόημά τους: Σκέφτομαι πάλι τη στιγμή που πραγματικά ήμουν σκληρός απέναντι στους γονείς μου. Καταλαβαίνω τι σκέφτομαι. Δεν μπορεί όμως να το αφήσει να μου κάνει κακό τώρα, γιατί εγώ αποφασίζω τι πρέπει να κάνω από εδώ και πέρα.
3. Το σκεπτικό του Όλα ή Τίποτα
Είναι εκπληκτικό το πόσο συχνά το σκεπτικό όλα-ή-τίποτα φαίνεται να αποτελεί τη βάση μιας τέτοιας ποικιλίας ανθυγιεινών ψυχολογικών καταστάσεων. Από τον πανικό μέχρι την χαμηλή αυτοεκτίμηση, από την τελειομανία μέχρι την απελπισία, δεν είναι ασυνήθιστο να αποκαλύπτω κρυμμένα, αλλά και όχι και τόσο κρυμμένα, μοτίβα αυτής της δυσλειτουργικής σκέψης σε θεραπευόμενούς μου όταν παλεύουν με την αρνητική κοσμοθεωρία τους.
Αυτό που λέει το σκεπτικό «όλα-ή-τίποτα» από τον ορισμό του, είναι ότι η προοπτική σας για τη ζωή είναι άκαμπτη. Μεγεθύνει την αρνητικότητα κάνοντάς την να φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι είναι πραγματικά. Κρατά το μυαλό σας εστιασμένο σε αυτό που πήγε στραβά και όχι σε τι πήγε σωστά και αυτό σας κάνει να βλέπετε το άσχημο στους ανθρώπους, στα πράγματα και στη ζωή, πιο συχνά από ό, τι το καλό.
Προσπαθείστε αν μπορείτε να παρατηρήσετε τον εαυτό σας όταν κάνει αυτό το λάθος στην καθημερινή ζωή: Νιώθετε από τη φύση σας άβολα και προτιμάτε τα πράγματα να είναι μαύρα και άσπρα; Αυτό μπορεί να είναι καλό για την οργάνωση μιας ντουλάπας, αλλά μπορεί να μην είναι ωφέλιμο όταν πρόκειται να επεξεργαστείτε τα άσχημα πραγμάτα που συμβαίνουν.
4. Όταν έχετε περισσότερες προσδοκίες από τους άλλους παρά από εσάς
Όταν είστε συνεχώς απογοητευμένοι και ενοχλημένοι από τους ανθρώπους γύρω σας, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πιθανόν ήσασταν άτυχοι και δεν σας φέρονται με τον τρόπο που σας αξίζει. Θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι έχετε επιλέξει ακατάλληλα άτομα στο κοντινό σας περιβάλλον ή στη ζωή. Ή πιθανότατα, θα μπορούσε να σημαίνει ότι έχετε μία τάση για υπερβολικά υψηλές προσδοκίες για τη συμπεριφορά των άλλων ανθρώπων, που δεν τις εφαρμόζετε στον εαυτό σας.
Στην πραγματικότητα, μερικές φορές αντιμετωπίζουμε σκληρότερα τους άλλους όταν βλέπουμε σε εκείνους τα δικά μας χαρακτηριστικά, όπως πράγματα που δεν μας αρέσει να παραδεχτούμε ή να εξετάσουμε. Νιώθουμε άβολα όταν βλέποντας αυτά τα χαρακτηριστικά σε άλλους. Όπως ο κλασικός υποκριτής που διαμαρτύρεται ενάντια σε αμαρτίες πολύ μικρότερες από αυτές που αυτός διαπράττει, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει μια αποσύνδεση μέσα μας που προκαλεί στρες, εχθρότητα και αρνητικότητα.
Εξετάστε τι πραγματικά συμβαίνει όταν είστε χρονίως απογοητευμένοι με κάποιον, είτε πρόκειται για τον άγνωστο στην αριστερή λωρίδα του δρόμου ή το βρώμικο συγκάτοικό σας. Βλέπετε τη συνολική εικόνα;
Τι θα συμβεί αν, αντί να δέχεστε μέσα σας την αρνητική ενέργεια, επιλέγατε να προβληματιστείτε σχετικά με την τελευταία φορά που κάνατε ένα λάθος και τον τρόπο που μπορεί να φάνηκε στους άλλους; Η ενσυναίσθηση στους άλλους ανθρώπους,
ακόμα και όταν δεν το θέλετε, μπορεί να είναι ένα εκπληκτικά ισχυρό εργαλείο για να εξαφανίσει το θυμό σας.
5. Όταν πιστεύετε ότι τα πράγματα δεν θα γίνουν ποτέ καλύτερα
Η σοβαρή απελπισία μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για κατάθλιψη ακόμα και αυτοκτονία. Αλλά ακόμη και ηπιότερες πεποιθήσεις για πράγματα που δεν θα βελτιωθούν, μπορεί να προκαλέσουν σημαντική καθημερινή βλάβη: Η αδελφή μου δεν πρόκειται ποτέ να συνέλθει, Ποτέ δεν θα μπορέσω να εξοφλήσω τα δάνειά μου και Ο κόσμος είναι ένα άσχημο μέρος και γίνεται συνεχώς χειρότερος, όλες είναι πεποιθήσεις που φανερώνουν απελπισία και μπορεί να τυφλώσουν έναν άνθρωπο μπροστά σε σημαντικές ενδείξεις για το αντίθετο αποτέλεσμα.
Η ζωή είναι, για τους περισσότερους από εμάς, μια μακρά διαδρομή δεκαετιών, με τα πάνω και τα κάτω της και πολλές υποχωρήσεις. Η πεποίθηση ότι υπάρχει μια σταθερή πτωτική τροχιά, εμποδίζει την ομορφιά των καθημερινών πραγμάτων και σας κρατά απελπιστικά και λανθασμένα να πιστεύετε τις αρνητικές ιδέες, δίνοντάς τους μια δύναμη που δεν αξίζουν.
Φανταστείτε πόση ηρεμία μπορείτε να αισθανθείτε απλά επιτρέποντας στον εαυτό σας να πιστέψει ότι έξω στον κόσμο βρίσκονται αρμονικά και όμορφα πράγματα που δεν έχετε βιώσει. Χρειάζεται δουλειά με τον εαυτό σας για να τα δείτε, αλλά είναι εκεί και πάντα θα είναι.
6. Όταν πιστεύετε ότι έχετε λιγότερο έλεγχο στη ζωή σας, από ό,τι πραγματικά έχετε
Η μαθημένη ανικανότητα, σημειώθηκε για πρώτη φορά από τον Martin Seligman και αναφέρεται στην πεποίθηση ότι δεν έχουμε τον έλεγχο πάνω στις καταστάσεις μας, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου έχουμε, οπότε έτσι και εμείς οι ίδιοι πειθόμαστε ότι δεν πρέπει καν να μπούμε στον κόπο να δοκιμάσουμε. Αυτή η νοοτροπία έχει αποδειχθεί ότι συσχετίζεται με την κατάθλιψη και για μερικούς ανθρώπους, ακολουθεί μια χρονική περίοδο κατά την οποία πραγματικά δεν είχαν τον έλεγχο στη ζωή τους, ενώ ίσως υπέφεραν από κακοποίηση ή παραμέληση.
Αλλά όταν η πεποίθηση ότι δεν έχουμε καμία εξουσία παραμένει ακόμη και όταν, στην πραγματικότητα, έχουμε αποκτήσει δύναμη, αρνούμαστε στον εαυτό μας τη δυνατότητα να κάνει τη ζωή μας καλύτερη. Αυξάνουμε επίσης την πιθανότητα να βλέπουμε τον κόσμο ως εγγενώς αποθαρρυντικό, πείθοντας τους εαυτούς μας ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.
Όσο περισσότερο μπορούμε να αισθανθούμε ότι κυβερνάμε το δικό μας πλοίο, τόσο περισσότερο μπορούμε να οικοδομήσουμε μια ζωή που μας ταιριάζει. Υποτιμάτε την ικανότητά σας να φύγετε από αυτή την αδιέξοδη δουλειά, να βρείτε έναν σύντροφο ο οποίος θα σας φέρεται καλά ή να λύσετε ειρηνικά τον πολύχρονο καυγά με τον αδελφό σας; Αν ναι, κάνετε στον εαυτό σας ένα μεγάλο κακό και αυξάνετε τις πιθανότητές σας να αφήσετε την άσχημη νοοτροπία να σας νικήσει.
7. Όταν πιστεύουμε στο μύθο της άφιξης
Ο μύθος της άφιξης αναφέρεται στην ιδέα ότι από τη στιγμή που έχετε «φτάσει» σε ένα συγκεκριμένο σημείο στη ζωή σας, όλα θα τακτοποιηθούν και η ζωή που περίμενατε θα ξεκινήσει τώρα. Αλλά μερικές φορές αυτή η πεποίθηση, ότι τα πράγματα θα γίνουν αυτόματα καλύτερα μόλις ένα συγκεκριμένο πράγμα συμβεί, μπορεί να είναι σχεδόν τόσο καταστροφικό όσο να πιστεύετε ότι τα πράγματα ποτέ δεν θα βελτιωθούν, επειδή το πρώτο σας δίνει την ενέργεια για μια καταστροφική απογοήτευση όταν τα πράγματα στην πραγματικότητα δεν γίνονταικαλύτερα.
Μόλις συναντήσω επιτέλους τον ένα και μοναδικό / πάρω την προαγωγή μου / χάσω 20 κιλά / ζήσω σε ένα μεγαλύτερο σπίτι / τα παιδιά μου μπορέσουν να ζήσουν ανεξάρτητες και επιτυχημένες ζωές … τότε θα είμαι ευτυχής, είναι κοινοί τρόποι σκέψης. Όμως βάζοντας την ευτυχία μας σε αναμονή και στα χέρια ενός τυχαίου γεγονότος ζωής που μπορεί ή δεν μπορεί να έχει καμία επίδραση ευτυχίας πάνω μας, δίνει ουσιαστικά πάρα πολύ δύναμη σε μια εξωτερική κατάσταση και δεν αρκεί για τους εαυτούς μας.
Μας στερεί τη δυνατότητα να βρούμε τη χαρά με τους δικούς μας όρους. Μας κάνει να χάσουμε το παροιμιώδες ταξίδι, επειδή είμαστε τόσο υπερ-επικεντρωμένοι στον προορισμό. Το χειρότερο από όλα, είναι ότι μας προετοιμάζει για μια ματαιωτική συντριβή, όταν συνειδητοποιήσουμε ότι δεν ήταν αυτά τα 20 κιλά που μας έκαναν να νιώσουμε κατάθλιψη, ήταν το γεγονός ότι είχαμε κατάθλιψη, για διαφορετικούς λόγους που μας έκανε να πάρουμε από την αρχή 20 κιλά.
8. Όταν υπεργενικεύουμε
Η πεποίθηση ότι αν αποτύχετε σε ένα πράγμα, θα αποτύχετε σε όλα, ήταν ένα από τα «γνωστικά λάθη» που ο Aaron Beck εντόπισε για πρώτη φορά ότι έθεταν τους ανθρώπους σε μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης κατάθλιψης. Η τάση για υπεργενίκευση, η μετατροπή ενός μικρού εμποδίου σε βουνό, διαπνέει επίσης τα πρότυπα σκέψης πολλών ανθρώπων που έχουν διάχυτες αρνητικές απόψεις για τον κόσμο γύρω τους.
Μερικές φορές, αυτό το είδος της σκέψης μπορεί ακόμη και να μοιάζει με παράνοια: Δώσε του αέρα και θα σου πάρει το κεφάλι ή όλοι θα σε εκμεταλευθούν αν τους αφήσεις. Είναι αλήθεια ότι κάθε άνθρωπος δεν είναι ένα υπόδειγμα αρετής, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι υπάρχει πολύ καλοσύνη εκεί έξω, αν απλά αφήστε τον εαυτό σας να την ανακαλύψει.
Και ακριβώς επειδή υπάρχουν απατεώνες δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να βοηθάμε εκείνους που δεν είναι. Εν τέλει, όταν βοηθάμε τους άλλους, νιώθουμε μια τόνωση στη διάθεση μας. Έτσι, εξετάστε τις πεποιθήσεις σας για να δείτε αν, από όλα τα διαθέσιμα στοιχεία που έχετε, υπεργενικεύετε τον κόσμο σε ένα επικίνδυνο ή εχθρικό περιβάλλον, το οποίο μπορεί να δείχνει μία εχθρότητα που προέρχεται όμως από το εσωτερικό σας.
9. Όταν δεν δείχνετε έμπρακτα ευγνωμοσύνη
Η ευγνωμοσύνη για μικρά και μεγάλα πράγματα, φέρνει μεγάλες αλλαγές στην ψυχική υγεία σας. Γιατί να γκρινιάξετε για την αργή εξυπηρέτηση σε ένα εστιατόριο («Δεν πρόκειται να έρθω ποτέ ξανά αυτό το εστιατόριο») και να το αφήσετε να σας καταστρέψει ολόκληρη τη νύχτα σας, αντί να επιτρέψετε στον εαυτό σας να αναγνωρίσει πόσο υπέροχα ήταν τα ανθισμένα δέντρα έξω από το παράθυρο του εστιατορίου ενώ περιμένατε ή το γεγονός ότι είστε σε θέση να διαθέτετε τους οικονομικούς πόρους να δειπνήσετε έξω ή το γεγονός ότι είστε με κάποιον που θα μπορούσε να σας κάνει να γελάσετε ανεξαρτήτως του πόσο δυνατά γουργούριζαν τα στομάχια σας.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν ότι η ευγνωμοσύνη ή η διατήρηση μιας λίστας με πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμονες είναι ψευτοσυναισθηματικό. Αλλά θα προτιμούσατε να είναι λίγο ψευτοσυναισθηματικό ή να είστε τελικά το πρόσωπο που ζει ολόκληρη τη ζωή του χωρίς τα ψυχικά και σωματικά οφέλη για την υγεία του, μεταξύ άλλων χωρίς καταθλιπτικά συμπτώματα, με βελτιωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και υγιή καρδιά, που σχετίζονται με την ευγνωμοσύνη;
Πηγή
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
