ηθική

Πως καταργούμε τον εγωισμό μας

Όταν παραιτείσαι από την επιθυμία να έχεις δίκιο, ισχυροποιείς τον δεσμό σου με την Ύπαρξη. Να θυμάσαι ότι το «Εγώ» είναι ένας αποφασισμένος πολεμιστής. Πολλοί άνθρωποι διαλύουν όμορφες σχέσεις από την προσκόλληση στην επιθυμία να έχουν πάντα δίκιο. Παραιτηθείτε από αυτή την εγωιστική ανάγκη, σταματώντας τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας και ρωτώντας τον : «Θέλω να έχω δίκιο ή να είμαι ευτυχισμένος;» [...]

Ηθική νοημοσύνη Το επίκτητο χάρισμα

Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τύποι νοημοσύνης. Κάποιοι άνθρωποι έχουν το χάρισμα της μαθηματικής και φιλοσοφικής σκέψης, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ή ο Μπιλ Γκέιτζ. Κάποιοι άλλοι είναι συναισθηματικά προικισμένοι, για παράδειγμα οι μεγάλοι συγγραφείς, όπως ο Τζον Στάινμπεκ και η Άιρις Μέρντοχ, άνθρωποι δηλαδή που μπορούν να αποτυπώσουν ή να μεταφέρουν το συναίσθημά τους στο ευρύ κοινό. Επίσης, υπάρχει η πρακτική νοημοσύνη. Είναι οι άνθρωποι που δίνουν λύσεις σε προβλήματα, μπορούν να φτιάξουν ένα αυτοκίνητο, να δώσουν λύση όταν πλημμυρίσει το υπόγειο ή να λύσουν εύκολα μια εξίσωση. Επιπλέον, υπάρχει και η αισθητική νοημοσύνη, αυτή που διαθέτουν οι καλλιτέχνες, οι ζωγράφοι και οι μουσικοί. Κάποιες φορές, ιδιαίτερα στους μουσικούς και στους συνθέτες, η ευφυΐα αυτή συνδυάζεται με μαθηματική ευφυΐα. Τέλος, υπάρχει κι ένα άλλο είδος ευφυΐας, ίσως το λιγότερο γνωστό, η λεγόμενη ηθική νοημοσύνη. Πρόκειται για το είδος εκείνο της εξυπνάδας που συνδυάζει τη δύναμη του χαρακτήρα με την ορθή κρίση, δύο προσόντα που συνήθως απαξιώνουμε γιατί δεν τα θεωρούμε και τόσο σημαντικά. Είναι η αρετή που μας μαθαίνει να κάνουμε όλα αυτά που οφείλουμε και όχι αυτά που μας αρέσει να κάνουμε. [...]

Πιο πιστοί γίνονται οι άνθρωποι όσο μεγαλώνουν ανεξαρτήτως χώρας και κουλτούρας

Ο αριθμός των πιστών και των άθεων διαφέρει από χώρα σε χώρα, όμως σε όλο τον κόσμο μία τάση είναι σίγουρα κοινή: όσο οι άνθρωποι γερνάνε, τόσο μεγαλώνει η πίστη τους στο Θεό, σύμφωνα με μία νέα διεθνή έρευνα. [...]

Γιατί πιστεύουμε στον Θεό; Οι επιστημονικές απαντήσεις

Κατά καιρούς επιστήμονες και ερευνητές από διάφορους κλάδους έχουν προσπαθήσει να απαντήσουν στο ερώτημα, γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν στον Θεό και ποιος είναι ο βασικός λόγος που έλκονται από τη θρησκεία. [...]

Ο σεβασμός ως ηθική αξία

Το θέμα αυτό ξεπήδησε από τις ανάγκες των καιρών μας. Από μερικούς έντονους προβληματισμούς. Που πάμε; Που βαδίζει η Ελληνική οικογένεια; Από παντού ακούγονται διαμαρτυρίες για τις δια­προσωπικές σχέσεις γονέων και παιδιών. «’Ο γέρος μου», «η γριά μου», λέει ο έφηβος όταν μιλάει για τούς γονείς του. Και δεν είναι οι μόνες και οι χειρότερες εκδηλώσεις ελλείψεως σεβασμού. Ούτε διανοούνται, ο νέος ή η νέα, να διακόψουν τούς εναγκαλισμούς τους, στα πάρκα ή στους δρόμους, επειδή περνάς. Ούτε σκέπτονται να προσφέρουν τη θέση τους στο λεωφορείο. Όχι ότι δεν υπάρχουν εξαιρέσεις, αλλά αυτές απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Και τίθεται το ερώτημα: Αφού λοιπόν τείνει να εκλείψει ο σεβασμός από την σημερινή κοινωνία, μήπως δεν χρειάζεται; Μήπως δεν πρέπει να στενο­χωρούμαστε και να ανησυχούμε; Μήπως είναι μία έννοια παρωχημένη; [...]

Υπήρξαμε ποτέ ηθικοί;

Αφήνοντας στην άκρη τη συζήτηση περί του τι είναι η ηθική και αν μπορεί να υπάρξει μία ηθική ή κάποια άλλη (το καλό όλων σε πρώτη μοίρα ή το ατομικό, είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα στις διαλέξεις περί ηθικής), θα γίνει αναφορά σχετικά με το αν έχει υπάρξει κάποια περίοδος πραγματικής, υπαρκτής ηθικής. [...]

Πού χρειάζεται η βοήθειά μας;

Μια παλιά ινδιάνικη παροιμία λέει ότι, για τον καθένα, τα προβλήματά του είναι τα σημαντικότερα. Τουλάχιστον μέχρι να αποφασίσει να ρίξει μια δεύτερη ματιά στα προβλήματα των άλλων, και να δοκιμάσει να τους βοηθήσει. Όχι πως τότε τα προβλήματά του θα φαίνονται λιγότερο σημαντικά. Απλώς θα τα σκέφτεται λιγότερο. Γιατί, ανάμεσα στα πολλά άλλα οφέλη του, ο εθελοντισμός μας κάνει να νιώθουμε καλά –ή έστω καλύτερα. [...]

Η πολιτική ανυπακοή

Το φαινόμενο της ανυπακοής σε επιταγές της εξουσίας που θεωρούνται άδικες είναι τόσο παλιό όσο η περίφημη ανυπακοή του Προμηθέως στην εντολή του Δία να μην αποκαλύψει στους ανθρώπους τη χρήση της φωτιάς. [...]

Οι καλλιεργημένοι πολίτες «κλειδί» για την ανάπτυξη

Ανάπτυξη, επιχειρηματικότητα, καινοτομία, εξωστρέφεια, διά βίου μάθηση: αυτές είναι οι λέξεις-κλειδιά γύρω από τις οποίες περιστρέφεται συνεχώς η συζήτηση όχι μόνο στην αγωνιούσα για ανάκαμψη Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και φυσικά, η εκπαίδευση αποτελεί εδώ τη sine qua non προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω. Αλλά ποια εκπαίδευση; [...]

Η αδυναμία της Ηθικής του Βίτγκενσταϊν και η λύση του Σαμ Χάρις

Το 1929 ο Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν έδωσε μια διάλεξη για την Ηθική, ένα θέμα το οποίο έχει, κατά κοινή ομολογία, αποφύγει να αναλύσει με ακρίβεια. Οι ορισμοί που δίνει για την ηθική είναι: η αναζήτηση του τι είναι καλό ή πολύτιμο, ή πραγματικά σημαντικό, ή του νοήματος της ζωής ή αυτού που κάνει τη ζωή να αξίζει να τη ζεις ή του σωστού τρόπου να ζεις. Εν τέλει, η ηθική αφορά το πώς θα έπρεπε να είναι ο κόσμος. [...]

Νόμιμος μοραλισμός

Υπάρχει ένας τρόπος σκέψης που εξισώνει τη νομιμότητα με την ηθική. Η ουσία του είναι: «Αν κάτι είναι νόμιμο, είναι και ηθικό». Ευτυχώς, βεβαίως θέλουμε οι νόμοι μας να αντικατοπτρίζουν τις ηθικές μας αρχές. [...]