Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στα μέλη ενός ζευγαριού μοιάζει με έναν ζωντανό οργανισμό, ο οποίος εξελίσσεται διαρκώς. Η αλληλεπίδραση δύο ξεχωριστών ανθρώπων που δεσμεύονται σε ένα κοινό παρόν και μέλλον αποτελεί μια δυναμική, εμπλουτιστική εμπειρία, που άλλοτε οδηγεί σε ικανοποίηση και άλλοτε προκαλεί δυσφορία. Μερικές φορές βέβαια ο χωρισμός γίνεται μονόδρομος, αλλά επιμένουμε να τον αρνούμαστε, σαν να προτιμάμε το αδιέξοδο.
Δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένεις ότι μια σχέση θα είναι πάντα τέλεια και ευτυχισμένη. Αν όμως παραμένεις δυστυχής, γιατί σε φοβίζει ο χωρισμός;
Αναμφίβολα θα υπάρξουν μεταβατικά στάδια σε μια σχέση που προχωράει στον χρόνο – απλή γνωριμία, σχέση, δεσμός, γάμος, ερχομός παιδιών. Τέτοιου είδους μεταβάσεις θα δημιουργήσουν ανισορροπίες στη σχέση, επιδρώντας στο συναισθηματικό και στο πρακτικό της επίπεδο.
Μέσα από τις διακυμάνσεις και τις επαναπροσαρμογές η σχέση θα μεταβληθεί, θα αλλάξει μορφή ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες στη ζωή του ζεύγους. Ποτέ μια σχέση δεν μπορεί, άλλωστε, να είναι πανομοιότυπη με μια άλλη, ούτε φυσικά μπορεί να είναι τέλεια.
Δράση και αδράνεια σε μια σχέση
Η προσδοκία της διαρκούς ευτυχίας είναι πιθανόν ουτοπική και τα μέλη ενός ζευγαριού χρειάζεται να αποδεχτούν ότι σε μια σχέση θα υπάρξουν και δύσκολες στιγμές. Ταυτόχρονα, απαιτείται αμοιβαία προσπάθεια για να διατηρηθεί ανοιχτή η επικοινωνία, ζωντανό το συναίσθημα και κοινοί οι στόχοι. Μόνο με αυτό τον τρόπο μπορεί να επιβιώσει μια σχέση και τα μέλη της να αισθάνονται διαχρονικά τις στιγμές ευτυχίας που τους δένουν ακόμα περισσότερο.
Παρ’ όλα αυτά, αρκετά ζευγάρια δεν καταφέρνουν να κερδίσουν αυτή τη μάχη και η σχέση τους φθείρεται χωρίς φροντίδα και μοίρασμα των ευθυνών. Ενώ κάποιοι συνειδητοποιούν ότι δυστυχούν και αποφασίζουν να κάνουν κάτι ή να φύγουν, υπάρχουν κι εκείνοι που παραμένουν σε μια σχέση η οποία σε καμιά περίπτωση δεν τους προσφέρει χαρά και ευτυχία.
Γιατί μας φοβίζει ο χωρισμός;
Οι λόγοι για τους οποίους παραμένει κανείς σε μια σχέση, ενώ αισθάνεται απογοητευμένος και ματαιωμένος μέσα σε αυτή, είναι αρκετοί και εξαρτώνται από τη διαφορετικότητα της ιδιοσυγκρασίας, της εμπειρίας, της προσωπικότητας, της κουλτούρας κάθε ανθρώπου, αλλά και της ιδιαιτερότητας της ίδιας της σχέσης.
Η παρακάτω λίστα δεν φιλοδοξεί να εξαντλήσει τους λόγους για τους οποίους εμμένει ένας άνθρωπος σε μια σχέση που έχει τελειώσει. Αν, όμως, ανακαλύψετε ότι κάποιοι από τους λόγους αυτούς σας αντιπροσωπεύουν, είναι μια ευκαιρία να αναλογιστείτε τι θα θέλατε να κάνετε με τη σχέση σας πραγματικά.
-
Έχω επενδύσει χρόνια, συναισθήματα και τόση ενέργεια στη σχέση μου, που δεν μπορώ να εγκαταλείψω την προσπάθειά μου.
-
Κατά την προσωπική μου κρίση, τα οφέλη από τη σχέση είναι περισσότερα από τα κόστη.
-
Δεν μπορώ να φύγω από τη σχέση για πρακτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους.
-
Δεν αντέχω να πληγώσω τον σύντροφό μου, θα αισθανθώ ότι τον εγκαταλείπω, τον απορρίπτω και τον τιμωρώ εάν χωρίσω.
-
Τι θα πει ο κόσμος, οι γονείς μου, τα παιδιά μου, αν χωρίσω;
-
Οι ηθικές αξίες, οι κοινωνικοί κανόνες και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις μου δεν μου επιτρέπουν να φύγω από μια μακροχρόνια σχέση ή έναν γάμο.
-
Έχω αρνητικά πρότυπα για τις σχέσεις, οπότε πιστεύω ότι όλες είναι πηγή προβλημάτων.
-
Έχω εμπειρίες από κακοποιητικές σχέσεις και είμαι εξοικειωμένος/η με το γεγονός ότι στις σχέσεις επικρατεί η δυστυχία.
-
Η προοπτική ενός χωρισμού μου φαντάζει πιο δυσφορική από την παραμονή μου σε μια δυστυχή σχέση.
-
Έχω χαμηλή αυτοπεποίθηση και θεωρώ ότι θα μείνω μόνος/η αν χωρίσω.
-
Φοβάμαι τόσο την μοναξιά, που προτιμώ να συμβιβαστώ σε μια δυστυχή σχέση παρά να είμαι μόνος/η.
-
Θεωρώ ότι μου αξίζει να είμαι δυστυχισμένος, αυτοτιμωρούμαι, θυματοποιούμαι.
-
Θεωρώ ότι δεν μπορώ να διατηρήσω μια σχέση, έχω ενοχές, κατηγορώ τον εαυτό μου.
-
Έχω την τάση να συμβιβάζομαι και να αρκούμαι στα λίγα.
-
Δεν έχω επίγνωση της δυστυχίας που βιώνω.
-
Πιστεύω ότι οι δυσκολίες θα ξεπεραστούν και κάνω υπομονή περιμένοντας τη βελτίωση της ποιότητας της σχέσης.
Από το σήμερα στο μέλλον
Οι λόγοι που παραμένουμε σε μια σχέση στην οποία επικρατεί η δυστυχία ίσως να είναι πολλοί και σε άμεση συνάρτηση με την προσωπικότητά μας. Εφόσον θεωρούμε ότι η προσωπική μας σχέση μας προκαλεί κυρίως δυσάρεστα συναισθήματα και εντοπίζουμε προβλήματα σημαντικά, μπορούμε να μοιραστούμε με το έτερον ήμισυ αυτή τη συνειδητοποίηση.
Εάν και οι δύο μπορούμε να δεσμευτούμε σε μια συστηματική προσπάθεια, πιθανόν να υπάρξει επίλυση των προβλημάτων και θετική εξέλιξη της σχέσης. Εάν όμως η συνθήκη αυτή δεν είναι εφικτή ή δεν υπάρχει περιθώριο βελτίωσης, τότε είναι προτιμότερο να αποδεσμευτούμε οριστικά και να προχωρήσουμε σταθερά μπροστά. Η αφορμή που θα μας κινητοποιήσει να αναθεωρήσουμε και να διεκδικήσουμε τη σχέση που μας αξίζει στο μέλλον ας είναι η αγάπη, η εκτίμηση, η αποδοχή και η συμπόνια προς τον ίδιο μας τον εαυτό στο σήμερα.
Όπως λέει ένα γνωστό γνωμικό, «εσύ, ο ίδιος, όσο κανένας άλλος σε όλο το σύμπαν, αξίζεις την αγάπη και την τρυφερότητά σου».
Δρ Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγος υγείας, με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική.