Οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί επιδρούν άμεσα στη θετική πορεία της υγείας μας

Αναζητώντας καλύτερη ποιότητα ζωής, πολλοί απευθύνονται σε ειδικούς γιατρούς, αποστηθίζουν βιβλία «αυτοβοήθειας», καταναλώνουν βότανα, κ.ά. Ωστόσο, παραβλέπουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα που θα τους βοηθούσε στην καταπολέμηση ασθενειών και της κατάθλιψης, στην ταχύτερη ανάρρωσή τους, στην επιβράδυνση της γήρανσης και, συμπερασματικά, στην παράταση της ζωής τους. Ο σημαντικός αυτός παράγοντας είναι οι φίλοι μας.

Οι ερευνητές μόλις το τελευταίο χρονικό διάστημα άρχισαν να αναδεικνύουν τη σπουδαιότητα της φιλίας, αλλά και των κοινωνικών επαφών, αναφορικά με τη γενική κατάσταση της υγείας των ανθρώπων. Για παράδειγμα:

– Μελέτη διάρκειας 10 ετών στην Αυστραλία, έδειξε ότι τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που είχαν έναν ευρύ κύκλο φίλων αντιμετώπιζαν κατά 22% μικρότερη πιθανότητα να αποβιώσουν κατά τη διάρκεια της μελέτης απ’ ό,τι τα άτομα με λιγοστές φιλίες.

– Τον περασμένο χρόνο, ερευνητές από το Χάρβαρντ διαπίστωσαν ότι οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί προάγουν την καλή λειτουργία του εγκεφάλου και μάλιστα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

«Σε γενικές γραμμές δεν αποτιμάται επαρκώς ο καθοριστικός ρόλος της φιλίας στη ζωή μας», είπε η Rebecca G. Adams, καθηγήτρια Kοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας. «Ελάχιστη είναι η επένδυση στη φιλία, ενώ η φιλία έχει σαφώς μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχολογική μας υγεία απ’ ό,τι οι οικογενειακές μας σχέσεις», συμπλήρωσε η ίδια.

Αφορμή ένα βιβλίο

Σε ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Τα κορίτσια από το Ames: Μια ιστορία γυναικών και μια 40χρονη φιλία», ο Jeffrey Zaslow αφηγείται την ιστορία έντεκα γυναικών, όλες φίλες από παιδιά, που έφυγαν από την Αϊόβα και διασκορπίστηκαν σε οκτώ διαφορετικές Πολιτείες των ΗΠΑ. Παρά την απόσταση, η φιλία τους διατηρήθηκε σε όλη τη διάρκεια των σπουδών τους στο κολέγιο, στην περίοδο του γάμου, του διαζυγίου (για κάποιες από αυτές) αλλά και σε άλλες δύσκολες στιγμές που βίωσαν, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου ενός μέλους της παρέας, μιας κοπέλας μόλις 20 ετών.

Χρησιμοποιώντας τα ημερολόγια, τα φωτογραφικά άλμπουμ και τις αναμνήσεις των ίδιων των γυναικών, ο συγγραφέας εξιστορεί πώς αυτή η στενή φιλία διαμόρφωσε τη ζωή τους και συνεχίζει να την στηρίζει. Ο ρόλος της φιλίας στην υγεία και στην ψυχική τους ισορροπία αναδει
κνύεται σχεδόν σε κάθε κεφάλαιο του βιβλίου. Δύο από τις φίλες πρόσφατα πληροφορήθηκαν ότι πάσχουν από καρκίνο του μαστού. Η Kelly Zwagerman, καθηγήτρια λυκείου που ζει στη Μινεσότα, είπε ότι όταν έμαθε τη διάγνωση (τον Σεπτέμβριο του 2007) το πρώτο πράγμα που ο γιατρός τής συνέστησε ήταν να περιβάλλεται από αγαπητά πρόσωπα. Η ίδια στράφηκε στις παιδικές της φίλες, αν και ζούσαν μακριά της…

Η εξομολόγηση

«Τα πρώτα άτομα τα οποία ενημέρωσα για την κατάσταση της υγείας μου ήταν οι φίλες από το Ames», είπε η Kelly Zwagerman. «Εστειλα ηλεκτρονικά μηνύματα και αμέσως είχα απαντήσεις, τηλεφωνήματα, μηνύματα ουσιαστικής υποστήριξης, η αγάπη ξεχύθηκε από την ψυχή τους, με άγγιζε».

Οταν η ίδια παραπονέθηκε επειδή η θεραπευτική αγωγή που ακολουθούσε της προκάλεσε οδυνηρά έλκη στο λαιμό, μια φίλη τής έστειλε μια συσκευή για την παρασκευή χυμών και συνταγές. Mια άλλη φίλη, η οποία είχε χάσει την κόρη της από λευχαιμία, έστειλε στην κ. Zwagerman ένα χειροποίητο πλεκτό καπέλο, ενώ μια τρίτη φίλη τής έστειλε πιζάμες κατασκευασμένες από ειδικό ύφασμα που θα βοηθούσαν στην αντιμετώπιση της νυχτερινής εφίδρωσης.

Η κ. Zwagerman είπε ότι αισθανόταν πιο άνετα να συζητάει για την ασθένειά της με τις φίλες της παρά με τον γιατρό της. Οπως υποστηρίζει, μάλιστα, η ίδια, οι φίλες της από το Ames υπήρξαν ένας παράγοντας για την επιτυχή έκβαση της θεραπείας και την ανάρρωσή της, κάτι που επιβεβαίωσε και η επιστημονική έρευνα.

Βραδύτερη η θεραπεία μοναχικών ατόμων

Το 2006, σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε σχεδόν 3.000 νοσηλεύτριες οι οποίες έπασχαν από καρκίνο του μαστού, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που δεν είχαν στενές φίλες είχαν τετραπλάσια πιθανότητα να αποβιώσουν λόγω της ασθένειας, σε σύγκριση με τις γυναίκες που είχαν δέκα ή περισσότερες «στενές» φίλες. Και είναι εντυπωσιακό ότι η στενή και συχνή επαφή με μια φίλη έχει συσχετιστεί από τους ειδικούς με την επιβίωση – απλά και μόνον η ύπαρξη φίλων πρόσφερε προστασία!

Η δρ Bella DePaulo, επισκέπτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο ΠανεπιστήμÎ
¹Î¿ της Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, της οποίας η εργασία εστιάστηκε σε μοναχικά άτομα και σε φιλίες, επισημαίνει ότι σε πολλές μελέτες, η φιλία έχει ακόμη μεγαλύτερη επίδραση στην υγεία απ’ ό,τι η σχέση μεταξύ των συζύγων ή με ένα μέλος της οικογένειας. Στη μελέτη των νοσηλευτριών με καρκίνο του μαστού, για παράδειγμα, η ύπαρξη του συζύγου δεν συσχετίστηκε με την επιβίωση.

Οι περισσότερες μελέτες για τη φιλία εστιάζονται στις ισχυρές σχέσεις μεταξύ των γυναικών, ωστόσο υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι και οι άνδρες μπορούν να επωφεληθούν τα μέγιστα από τις φιλικές σχέσεις. Σε μελέτη διάρκειας έξι ετών σε 736 μεσήλικες Σουηδούς, διαπιστώθηκε ότι η σχέση με ένα μόνο άτομο δεν φάνηκε να επιδρά ιδιαίτερα στη αποφυγή του καρδιακής προσβολής. Ωστόσο, η ύπαρξη φίλων έκανε τη διαφορά.

Το γιατί ακριβώς η φιλία έχει τόσο ισχυρή, θετική επίδραση, δεν είναι απολύτως σαφές. Ενώ οι φίλοι μπορούν να κάνουν μικροδουλειές, όπως π.χ.να αγοράσουν ένα φάρμακο για τον ασθενή φίλο, τα οφέλη είναι σαφώς ευρύτερα από τη φυσική βοήθεια. Ενδεχομένως τα άτομα με ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς έχουν επίσης καλύτερη και πιο άμεση πρόσβαση στις υπηρεσίες φροντίδας υγείας. Εκτός αυτού, η φιλία σαφώς έχει βαθιά ψυχολογική επίδραση. Ατομα με ισχυρούς φιλικούς δεσμούς έχουν μικρότερη πιθανότητα από άλλα άτομα π.χ. να ασθενήσουν από κρυολογήματα, πιθανότατα επειδή έχουν χαμηλότερα επίπεδα στρες.

Πείραμα στον λόφο

Πέρυσι, οι ερευνητές μελέτησαν τη συμπεριφορά 34 φοιτητών, στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια. Τους οδήγησαν στη βάση ενός απότομου λόφου, φορώντας τους στην πλάτη ένα βαρύ σακίδιο. Στη συνέχεια τους ζήτησαν να εκτιμήσουν την κλίση του λόφου. Κάποιοι στέκονταν δίπλα σε φίλους κατά τη διάρκεια της άσκησης, κάποιοι άλλοι ήταν απομονωμένοι.

Οσοι βρίσκονταν κοντά στους φίλους έδωσαν τις χαμηλότερες εκτιμήσεις όσον αφορά την πραγματική κλίση του λόφου· όσο μακρόχρονη ήταν η φιλία τους, τόσο μικρότερη τους «φαινόταν» η κλίση του λόφου, άρα και η δυσκολία της δοκιμασίας.

«Τα άτομα που διαθέτουν ισχυρό δίκτυο φιλίας νιώθουν ότι υπάρχει πάντα κάποιος προς τον οποίο μπορούν να στραφούν για βοήθεια», συμπεραίνουν οι επιστήμονες.

Πηγή: The New York Times – Καθημερινή