Η αρχική ιδέα της δημιουργίας των «Δεξαμενών» εθελοντών δοτών μυελού των οστών χρονολογείτε από το 1970, όταν ο Dr. Jon J. van Rood πρότεινε σε μία συνάντηση της Γερμανικής Εταιρείας Μεταγγίσεων στο Μόναχο, να δημιουργηθεί ένα αρχείο, στο οποίο θα καταγράφονταν οι HLA τυποποιημένοι εθελοντές αιμοδότες ώστε να χρησιμοποιηθούν σε μεταγγίσεις HLA συμβατών αιμοπεταλίων και σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών.
Η πρώτη «Δεξαμενή» καθαρά για Εθελοντές Δότες Μυελού των Οστών δημιουργήθηκε στη Μ. Βρετανία το 1974, η “The Anthony Nolan Bone Marrow Trust”. Η προσπάθεια ξεκίνησε προκειμένου να βρεθεί δότης για τον τετράχρονο Anthony Nolan, ο οποίος έπασχε από το Σύνδρομο Wiskott Aldrich. Δυστυχώς ο μικρός Anthony πέθανε το 1979, χωρίς να μπορέσει να μεταμοσχευτεί, όμως άλλοι ασθενείς επωφελήθηκαν από το κληροδότημα του. Κάτω από την εμπνευσμένη καθοδήγηση της μητέρας του Anthony, Shirley Nolan, η καταγραφή δοτών συνεχίσθηκε με τα χρόνια και ήταν πρόθεσή της ήταν να δώσει την ελπίδα ενός δότη σε κάθε ασθενή που χρειαζόταν μεταμόσχευση σε κάθε σημείο του κόσμου.
Η καταγραφή των εθελοντών δοτών μυελού των οστών, που εμπνεύστηκε η Shirley Nolan λειτούργησε ως μοντέλο για την ίδρυση πολυάριθμων «Δεξαμενών» σχεδόν σε κάθε αναπτυγμένη χώρα του κόσμου.
Η δημιουργία του «Διεθνούς Αρχείου Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών» “Bone Marrow Donors Worldwide – BMDW” οφείλεται στον Jon J. van Rood ο οποίος ξεκίνησε μια συνεργασία μεταξύ των μεγαλύτερων «Δεξαμενών» ανά τον κόσμο. Η πρώτη έντυπη έκδοση αυτού του «χρυσού οδηγού» δοτών και μονάδων ομφαλοπλακουντιακού αίματος, το 1989, περιελάμβανε 150.000 δότες από 8 χώρες.Σήμερα το BMDW είναι μια διαδικτυακή μηχανή αναζήτησης και βασίζεται στη συνεργασία 42 χωρών.
Στις 16 Νοεμβρίου του 2005 το BMDW γιορτάζει την καταγραφή του 10.000.000στού εθελοντή δότη αιμοποιητικών κυττάρων.
Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν 10.000.000 πιθανότητες ανεύρεσης δότη, υπάρχουν ακόμα περίπου 10.000 με 15.000 ασθενείς που δεν είναι δυνατόν να βρουν ικανοποιητικά συμβατό δότη. ΟΙ ασθενείς αυτοί χρειάζονται μια διαφορετική απάντηση.
Στην Ελλάδα, από τη δεκαετία του ’80, λειτούργησαν δύο «Δεξαμενές» δοτών, μία στην Αθήνα και μία στη Θεσσαλονίκη, στις οποίες αναφέρονταν οι εθελοντές που στρατολογούνταν και τυποποιούνταν σε 5 Κέντρα Δοτών. Από το τέλος του 2002, λειτουργεί μια κεντρική «Δεξαμενή» στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ, τηλ 1147,2107255065), ο οποίος συντονίζει όλες τις μεταμοσχεύσεις στη χώρα μας. Οι καταχωρημένοι Έλληνες εθελοντές, στις 25/10/2005, ήταν 19.533, αριθμός που είναι εξαιρετικά μικρός αν αναλογιστεί κανείς τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό των ασθενών που χρειάζονται μεταμόσχευση [το 2005 χρειάσθηκε αναζήτηση μη συγγενούς δότη για 96 Έλληνες ασθενείς, ενώ για 30 μόνον ασθενείς ανευρέθη κατάλληλος δότης και έγιναν οι αντίστοιχες μεταμοσχεύσεις στα 3 Ελληνικά Μεταμοσχευτικά κέντρα που έχουν διεθνή άδεια λειτουργίας για πραγματοποίηση μη συγγενικών μεταμοσχεύσεων μυελού των οστών]. Είναι δεδομένο ότι η αναζήτηση δοτών ανάμεσα σε άτομα με κοινή καταγωγή είναι αποτελεσματικότερη λόγω γενετικών ομοιοτήτων. Έχει υπολογισθεί ότι με 100.000 Έλληνες εθελοντές θα βρισκόταν κατάλληλος δότης για το 80% των Ελλήνων ασθενών. Επομένως είναι επιτακτική η ανάγκη αύξησης των Ελλήνων δοτών προς όφελος των Ελλήνων ασθενών, αλλά και για την ουσιαστικότερη και αξιοπρεπέστερη συμμετοχή της χώρας μας στη διεθνή προσπάθεια.
