Να πάμε διακοπές ή να αγοράσουμε νέα τηλεόραση; Σαφώς το πρώτο, αν θέλουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική ψυχολογική έρευνα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ικανοποίηση που αντλούμε από τις διακοπές, είναι πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο χρόνο, σε σχέση με την ευχαρίστηση από τα νέα υλικά αποκτήματα, όπως ένα νέο ηλεκτρονικό «γκάτζετ», που τείνουν να «ξεθωριάζουν» πολύ πιο γρήγορα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εμπειρίες ενός ταξιδιού προκαλούν στους ανθρώπους μεγαλύτερη χαρά για ένα βασικό λόγο: είναι πιο προσωπικές και εξατομικευμένες και έτσι δεν μπορούν να συγκριθούν με τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων (ενώ, αντίθετα, το νέο μας κινητό τηλέφωνο ή το νέο μας αυτοκίνητο μπορεί να το αγοράσει και ο γείτονας!).
Το εύρημα αυτό συμφωνεί με το κύριο συμπέρασμα άλλων ερευνών ότι η ευτυχία στους ανθρώπους είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν σύγκρισης.
Αν κανείς περνάει καλύτερα από ό,τι περνούσε πέρυσι, αλλά τελικά οι γύρω του περνάνε ακόμα καλύτερα, τότε τελικά περνάει…χειρότερα. Συνεπώς τα άυλα πράγματα και κυρίως οι εμπειρίες που δεν μπορούν να μπουν στη «ζυγαριά» της σύγκρισης, δίνουν κατ’ εξοχήν την αίσθηση της απόλαυσης –με πρώτες και καλύτερες τις διακοπές (ειδικά σε «περίεργα» μέρη!).
Αντίθετα, σύμφωνα με τους ερευνητές, η αρχική γοητεία και «λάμψη» των νέων αγαθών γρήγορα «σβήνει», όταν βγει ένα νέο μοντέλο ή το δικό μας μοντέλο το αγοράσουν οι πάντες γύρω μας (ή ακόμα χειρότερα, αν η τηλεόραση του συγγενούς μας έχει πιο καθαρή εικόνα από τη δική μας).
Από την άλλη, «οι εμπειρίες είναι εγγενώς λιγότερο συγκρίσιμες κι έτσι υποσκάπτονται πολύ λιγότερο από τις κοινωνικές συγκρίσεις», σύμφωνα με τον Γκίλοβιτς.
Όπως επισημαίνει ο ψυχολόγος, ακόμα κι αν και άλλοι άνθρωποι έχουν πάει διακοπές στο ίδιο μέρος με εμάς, δεν παύουμε να διατηρούμε τις καθαρά προσωπικές μας αναμνήσεις από αυτό το ταξίδι μας –και αυτές δεν μπορούν να συγκριθούν με κανενός άλλου. ΄
Η έρευνα, υπό τον καθηγητή ψυχολογίας του πανεπιστημίου Κορνέλ των ΗΠΑ Τόμας Γκίλοβιτς, δημοσιεύτηκε στο «Journal of Personality and Social Psychology” (Περιοδικό Προσωπικότητας και Κοινωνικής Ψυχολογίας).
Η προσμονή της ξεκούρασης μάς κάνει πιο ευτυχισμένους από ό,τι οι ίδιες οι διακοπές
Η προσμονή για τις διακοπές προσφέρει περισσότερη χαρά σε κάποιον, επηρεάζοντας τα συνολικά επίπεδα της ευτυχίας του, από ό,τι η εξόρμηση αυτή καθαυτή, υποστηρίζει μια νέα έρευνα.
Ολλανδοί ερευνητές σε πρόσφατη μελέτη προσπάθησαν να μετρήσουν την επίδραση των διακοπών στη συνολική ευτυχία των ατόμων και πόσο αυτή διαρκεί. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 1.530 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 974 πήγαν διακοπές κατά τη διάρκεια των 32 εβδομάδων που κράτησε η μελέτη. Το βασικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν είναι πως αυτό που κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο δεν είναι τόσο οι διακοπές αυτές καθαυτές όσο η προσμονή.
Η μεγαλύτερη «τόνωση» στα επίπεδα ευτυχίας που δήλωνε το δείγμα προήλθε από τον σχεδιασμό και μόνο των επικείμενων διακοπών. Μάλιστα, το να σχεδιάζει κανείς τις διακοπές του βρήκαν οι επιστήμονες ότι μπορεί να αυξήσει τη χρονική διάρκεια της ευτυχίας που νιώθει μέχρι και για οκτώ εβδομάδες.
Φυσικά είναι άλλο πράγμα το να ζεις κάτι και άλλο να το σκέφτεσαι. Η εμπειρία είναι σημαντική. Στις διακοπές συνήθως περνούμε πολύ όμορφα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε χαρούμενοι. Άλλωστε, αν δεν έχεις ζήσει κάτι δεν μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα για το αν σε κάνει χαρούμενο ή όχι.
Η ψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου επισημαίνει ότι είναι ρεαλιστικά τα ευρήματα των Ολλανδών επιστημόνων και ο λόγος είναι απλός. «Οι περισσότεροι έχουμε την τάση να επενδύουμε τα θέλω μας, τις προσδοκίες μας και τις επιθυμίες μας στην περίοδο των διακοπών. Συνήθως όμως οι προσδοκίες μας για ξεκούραση, στενή επαφή με την οικογένεια ή τον σύντροφο και διασκέδαση δεν είναι ρεαλιστικές και διαψεύδονται. Δυστυχώς διαπιστώνουμε ότι αυτά που πετυχαίνουμε είναι λιγότερα από αυτά που περιμένουμε», λέει.
Συμπληρώνει δε πως «πρέπει να καταλάβουμε ότι οι διακοπές δεν είναι ένα μαγικό κουμπί που πατάμε και όλα βελτιώνονται. Για παράδειγμα, στον τομέα των ανθρώπινων σχέσεων, σε ένα μήνα- και πολλές φορές σε ακόμη μικρότερο χρονικό διάστημα- δεν μπορούμε να καλύψουμε
τα κενά όλου του χρόνου ή και πολλών ετών. Όσον αφορά τη χαλαρότητα και την ξεκούραση, συχνά είναι δύσκολο να αποβάλλουμε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τις καθημερινές μας συνήθειες και τείνουμε να μεταφέρουμε τον μικρόκοσμο της πόλης στην εξοχή, γεγονός που μας στρεσάρει. Και υπάρχουν στη σύγχρονη κοινωνία και άνθρωποι που δεν έχουν μάθει να μη δουλεύουν, άρα η ξεκούραση μπορεί να προκαλέσει άγχος και νεύρα».
Μία ακόμη παράμετρος που επηρέαζε τα επίπεδα ευτυχίας που δήλωναν οι συμμετέχοντες στην ολλανδική έρευνα μετά το τέλος των διακοπών τους ήταν αν η εμπειρία τους ήταν χαλαρωτική, ουδέτερη ή στρεσογόνα. Όσοι χαρακτήρισαν τις διακοπές τους ουδέτερες ή γεμάτες στρες, όταν γύρισαν δεν ένιωθαν πιο χαρούμενοι. Αν κι αυτό ακούγεται φυσιολογικό, το εντυπωσιακό είναι ότι ούτε όσοι τις περιέγραψαν ως χαλαρωτικές ένιωθαν πιο χαρούμενοι από αυτούς που δεν πήγαν. Μόνο όσοι δήλωσαν πως οι διακοπές τους ήταν πολύ χαλαρωτικές ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι από τους υπόλοιπους, αλλά κι αυτοί μόνο για δύο εβδομάδες.
Για την ψυχολόγο κ. Μαριέτα Ρήγα- Πεπελάση όμως αυτό δεν είναι απόλυτα φυσιολογικό για την ανθρώπινη φύση. Αντίθετα είναι αποτέλεσμα του σύγχρονου τρόπου ζωής. Οι διακοπές αυτές καθαυτές θα έπρεπε να προκαλούν θετικά συναισθήματα και σκέψεις στον άνθρωπο. «Πλέον όμως το άτομο ζει περισσότερο στον χώρο του φανταστικού παρά σε αυτόν του πραγματικού. Του είναι σαφώς ευκολότερο να φαντάζεται, να ονειρεύεται, να προσμένει κάτι- στη συγκεκριμένη περίπτωση τις διακοπές του- παρά όταν βρεθεί στον τόπο των ονείρων του να καταφέρει να αλλάξει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τον τρόπο ζωής στον οποίο έχει συνηθίσει». Προσθέτει δε ότι οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής «μας έχουν εγκλωβίσει σε μια κοινωνία που δεν έχει καμία σχέση με την έννοια των διακοπών. Ο άνθρωπος αδυνατεί να χαρεί με τη φύση και την ηρεμία που συνεπάγονται οι διακοπές».
Ελευθεροτυπία – Τα Νέα
