Εκδηλώσεις βίας στο χώρο του σχολείου έχουν παρατηρηθεί από πολύ παλιά με διάφορες μορφές: σωματική βία, λεκτική, ψυχολογική, σεξουαλική, η βανδαλισμός. Μία από αυτές τις εκδηλώσεις βίας είναι και ο εκφοβισμός (bullying).

O εκφοβισμός αναφέρεται σε επιθετική, σκόπιμη πράξη, η οποία είναι επαναλαμβανόμενη και ασκείται από ένα ισχυρότερο άτομο ή ομάδα ισχυρότερων ατόμων σε ένα άτομο πιο αδύναμο. Μπορεί να είναι άμεση εκδήλωση βίας με: πράξεις, όπως κλωτσιές, μπουνιές, σπρωξίματα, χτυπήματα, με λόγια, όπως βρισιές, πειράγματα, απειλές, κοροϊδίες, με συμπεριφορές απομόνωσης και αποκλεισμού από παρέες, από παιχνίδια και αθλητικές δραστηριότητες και με τα κινητά και το ίντερνετ.

Κάποια παιδιά είναι θύματα εκφοβισμού, χωρίς να υπάρχει κάποιος εμφανής λόγος. Άλλα, βρίσκονται στο στόχαστρο γιατί διαφέρουν σε κάτι από τα άλλα παιδιά (ο τρόπος που μιλάνε, ο τρόπος που περπατάνε, το όνομα τους, το χρώμα τους, το ανάστημα τους, τα κιλά τους κ.α.). Σε οποιαδήποτε περίπτωση πάντως, θα πρέπει να προβληματιστούμε σοβαρά, όταν ένα παιδί οποιασδήποτε ηλικίας δέχεται τον εκφοβισμό και την βίαιη   συμπεριφορά   αδιαμαρτύρητα,   σαν κάτι το φυσικό, που μπορεί να το υφίσταται από όλους.

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους κάποια παιδιά γίνονται θύτες. Κάποια βρίσκουν αυτό τον τρόπο να είναι δημοφιλή. Για κάποια άλλα έχει τεράστια σημασία να δείχνουν ότι είναι δυνατά και ότι έχουν τον έλεγχο. Κάποια άλλα μπορεί να υπήρξαν τα ίδια θύματα εκφοβισμού στο παρελθόν και να αντιδρούν με το να υιοθετούν την βίαια συμπεριφορά τα ίδια.

Ο εκφοβισμός είναι μια πολύ δυσάρεστη εμπειρία για τα θύματα και μπορεί να έχει τεράστιες συνέπειες στη διάθεση και στη συμπεριφορά τους. Τα παιδιά-θύματα νιώθουν μόνα, δυστυχισμένα και φοβισμένα. Χάνουν την αυτοπεποίθηση τους. Το σχολείο γίνεται ένας χώρος ανασφαλής στον οποίο δεν θέλουν να παρευρίσκονται. Συχνά κατηγορούν τον εαυτό τους για αυτό που γίνεται και απομονώνονται. Φοβούνται ότι το να κουβεντιάσουν με οποιονδήποτε αυτό που συμβαίνει θα χειροτερέψει την κατάσταση και συχνά η οικογένεια και το περιβάλλον του σχολείου μένουν απληροφόρητοι και ανυποψίαστοι.

Επειδή λοιπόν συχνά τα παιδιά-θύματα εκφοβισμού δεν μιλάνε για την επιθετική συμπεριφορά που αντιμετωπίζουν στο σχολείο και κρύβουν τα συναισθήματα τους, είναι σημαντικό ο εκπαιδευτικός να είναι ενήμερος για την ύπαρξη του φαινομένου και να είναι ευαισθητοποιημένος.

Υπάρχουν κάποιες ενδεικτικές συμπεριφορές που δείχνουν πως το παιδί μπορεί να είναι θύμα εκφοβισμού:
– το παιδί δεν θέλει να πάει στο σχολείο
– παραπονιέται ότι είναι άρρωστο, όταν πρόκειται να γίνει σχολική εκδρομή
– τα ρούχα του είναι συχνά σκισμένα
– έχει μελανιές
– χάνει το χαρτζιλίκι του και τα πράγματα του
– έχει «κακή» διάθεση
– πέφτει η σχολική του επίδοση
– απομονώνεται από πρώην φίλους
– στα διαλείμματα περνά το χρόνο του κοντά στα γραφεία των καθηγητών

Εάν ο εκπαιδευτικός αντιληφθεί πως ένας μαθητής είναι θύμα εκφοβισμού είναι σημαντικό:
•  να διαβεβαιώσει το παιδί πως δεν είναι υπεύθυνο για αυτό που του συμβαίνει
•  να το διαβεβαιώσει πως στο σχολείο υπάρχουν άνθρωποι που θα το προστατέψουν
•  να διευκρινίσει πως το να μιλήσει για αυτό που του συμβαίνει δεν είναι «κάρφωμα»
•  να μιλήσει στην τάξη για το γεγονός του εκφοβισμού και να προκαλέσει το ενδιαφέρον και την αλληλεγγύη των μαθητών
•  να ενημερώσει τους γονείς
•  να ενημερώσει τους καθηγητές
•  εάν κριθεί αναγκαίο, να προτείνει τη βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας.

Πηγή: Εταιρεία Ψυχοκινητικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου –

τηλέφωνο επικοινωνίας εκπαιδευτικών 801 801 1177

τηλεφωνική γραμμή εφήβων 11611