Αίσθηση και μεγάλη συζήτηση προκαλεί η κυκλοφορία νέου βιβλίου στις ΗΠΑ, που υποστηρίζει ότι οι σύγχρονες ηλεκτρονικές μας συνήθειες και η πληθώρα πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά σκοτώνουν όχι μόνο τη μνήμη, την υπομονή, και την ικανότητά μας να συγκεντρωθούμε, αλλά μεταβάλουν την ίδια τη δομή του εγκεφάλου μας.

Στο νέο του βιβλίο με τίτλο «The Shallows» ο Νίκολας Καρ επεκτείνει τις θέσεις που παρουσίασε σε παλιότερο άρθρο του με τίτλο «Η Google μας κάνει ηλίθιους;». Στο νέο βιβλίο, ο Καρ εξετάζει εφευρέσεις του ανθρώπου, όπως ο χάρτης, το ρολόι και η γραφομηχανή, για να καταλήξει στο πόσο επηρέασαν τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου. Με τον ίδιο τρόπο, ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η «κακοφωνία ερισμάτων» και το «τρελό κέντημα» πληροφοριών του Διαδικτύου οδήγησε στην επικράτηση της απρόσεκτης ανάγνωσης, της διασπασμένης σκέψης και της επιδερμικής γνώσης, σε αντίθεση με την εποχή του βιβλίου, που ώθησε τον άνθρωπο στην ενδοσκόπηση και την ανάπτυξη της φαντασίας του.

Ο Καρ εξηγεί ότι η «νευροπλαστική», η ιδιότητα του εγκεφάλου μας να επανασχεδιάζει τα κυκλώματά του, καταδεικνύει ανησυχητική τάση: «Αν θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα μέσον, το οποίο θα προκαλούσε ριζική και ταχεία αναδιάρθρωση των εγκεφαλικών μας συνάψεων, θα φτιάχναμε κάτι σαν το Ιντερνετ».

Ο Δρ Γκάρι Σμολ, διευθυντής του Κέντρου Μνήμης και Γήρανσης του Πανεπιστημίου UCLA λέει: «Ο εγκέφαλος είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος σε κάθε είδους ερέθισμα. Πρόκειται για πολύ περίπλοκη αλληλουχία νευρολογικών, χημικών και ηλεκτρικών επιπτώσεων που έπεται κάθε ερεθίσματος. Αν, όμως, προσέξουμε συγκεκριμένα ερεθίσματα και αγνοήσουμε άλλα, ορισμένα νευρικά κυκλώματα θα ατονήσουν».

Ο Δρ Σμολ παρατήρησε στις μελέτες του ότι η νέα γενιά «ηλεκτρονικών αυτοχθόνων» -όπως ονομάζει τους εθισμένους στο Ιντερνετ νέους- δεν διαθέτει κοινωνικές δεξιότητες, όπως «να κοιτούν το συνομιλητή τους στα μάτια ή να παρατηρούν μη λεκτικές εκφράσεις, όπως μορφασμούς», ενώ φοβάται ότι η επικράτηση των γραπτών μηνυμάτων κινητών τηλεφώνων και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αμβλύνουν την ανθρώπινη δημιουργικότητα. Ο Δρ Σμολ και ο Νίκολας Καρ προειδοποιούν ότι η «πολυπραγμοσύνη» -η ικανότητα να κάνει κανείς πολλά πράγματα ταυτόχρονα που αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τη χρήση του Ιντερνετ- δεν αποτελεί αξιόπιστη και αποτελεσματική μέθοδο, καθώς αν και βελτιώνει το χρόνο, πλήττει την ποιότητα.

Ο Δρ Σμολ προσφέρει, όμως, αισιόδοξη νότα, εκτιμώντας ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει αποδείξει την ικανότητά του να αποφεύγει την κατάρρευση. «Ο εγκέφαλος μπορεί να προλάβει τη ζημιά, εφόσον αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο. Η απόφαση πρέπει, όμως, να προέλθει από εμάς τους ίδιους. Πρέπει να μάθουμε να εξισορροπούμε το χρόνο μας μεταξύ του Διαδικτύου και εκτός αυτού», λέει ο Δρ Γκάρι Σμολ.

Καθημερινή – Guardian