Μήπως σκεφτήκατε τι επιρροή έχουν πάνω στα παιδιά μας, οι επαναλαμβανόμενες σκηνές βίας, μεγάλων καταστροφών και εγκλήματος που καθημερινά προβάλλονται σαν μέρος των δελτίων ειδήσεων από τη τηλεόραση στα σπίτια μας;
Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι αυτά που βλέπουν ή ακούν τα παιδιά, πολλές φορές κάθε μέρα από τις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα, τις εφημερίδες, τα περιοδικά και το διαδίκτυο μπορούν να προκαλέσουν στα παιδιά φόβους, στρες και ανησυχία.
Είναι γεγονός ότι ο τρόπος παρουσίασης των ειδήσεων από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας έχει αλλάξει ριζικά κατά τα τελευταία χρόνια. Οι αλλαγές αυτές έχουν δημιουργήσει την πιθανότητα πρόκλησης σημαντικών αρνητικών επιπτώσεων στον ευαίσθητο κόσμο των παιδιών.
Οι αλλαγές που έχουν γίνει στα μέσα, όσον αφορά την παρουσίαση των ειδήσεων, είναι οι ακόλουθες:
-
οι τηλεοπτικοί σταθμοί και διαδικτυακοί χώροι μεταδίδουν πλέον τις ειδήσεις και τα γεγονότα επί 24ώρου βάσεως
-
οι τηλεοπτικοί σταθμοί μεταδίδουν ζωντανά τα γεγονότα σχεδόν καθώς εξελίσσονται, σε πραγματικό χρόνο, με όλες τις σχετικές λεπτομέρειες
-
υπάρχει λεπτομερής αναφορά στις ιδιωτικές ζωές των δημοσίων προσώπων και άλλων επωνύμων ατόμων που βρίσκονται στο κέντρο της προσοχής του κόσμου για διάφορους λόγους
-
υπάρχει έντονη ανταγωνιστική πίεση μεταξύ των διαφόρων μέσων της βιομηχανίας ενημέρωσης για να φέρουν γρηγορότερα προς το κοινό ειδήσεις και να πετύχουν πρωτότυπες παρουσιάσεις
-
γίνεται μια λεπτομερής και επαναλαμβανόμενη οπτική κάλυψη των σημαντικών γεγονότων και ιδιαίτερα των φυσικών καταστροφών και των βίαιων ή εγκληματικών πράξεων
Οι εξελίξεις αυτές έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τα παιδιά και τους έφηβους. Υπάρχει μια τάση στα παιδιά να μιμούνται αυτά που βλέπουν και ακούν. Η επαναλαμβανόμενη και χρόνια υποβολή σε τέτοιες σκηνές βίας και καταστροφών μπορεί να τους δημιουργήσει φοβίες και μια απάθεια για τέτοια δράματα. Σε άλλα παιδιά μπορεί να προκαλέσει σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει για το θέμα, επιθετική και βίαιη συμπεριφορά.
Επίσης άλλες μελέτες έδειξαν ότι τα μέσα δεν διαλέγουν να μεταδίδουν πάντοτε τα γεγονότα με τρόπο που να ανταποκρίνεται με ακρίβεια στην εκάστοτε υπάρχουσα κατάσταση. Η διάσταση που τους δίνεται κάποτε μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την περίπτωση.
Ένα παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία που μας δίνονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι αυτό της εγκληματικότητας. Ενώ οι στατιστικές δείχνουν ότι υπάρχει μείωση στη συχνότητα του εγκλήματος, εντούτοις ο χρόνος που αφιερώνεται για την προβολή ειδήσεων σχετικών με το έγκλημα έχει αυξηθεί κατά 240%.
Υπάρχουν σταθμοί οι οποίοι διακόπτουν άλλες εκπομπές τους με έκτακτες ειδήσεις για να μεταδώσουν εγκλήματα και αφιερώνουν μέχρι και 30% του χρόνου εκπομπών τους για λεπτομερή κάλυψη εγκληματικών γεγονότων.
Το θέμα είναι πως μπορούν οι γονείς, οι δάσκαλοι και οι άλλοι που φροντίζουν τα παιδιά να μειώσουν τις αρνητικές συνέπειες πάνω στα παιδιά από αυτή την κατάσταση;
Υπάρχουν τρόποι. Οι γονείς μπορούν να κοιτάζουν τις ειδήσεις μαζί με τα παιδιά τους. Μπορούν να συζητούν και ν’ αναλύουν αυτά που βλέπουν ή ακούν μαζί τους.
Η ωριμότητα του παιδιού, το αναπτυξιακό του επίπεδο, οι εμπειρίες του και οι ευαισθησίες του πρέπει ν’ αποτελούν τα κριτήρια και τον οδηγό για το πόσες και τι είδους ειδήσεις πρέπει να παρακολουθεί το παιδί.
Μπορούμε να πάρουμε ορισμένα μέτρα για να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η παρακολούθηση των ειδήσεων στα παιδιά:
-
πρέπει να είστε σίγουροι ότι έχετε αρκετό χρόνο και ότι υπάρχουν οι κατάλληλες ήσυχες συνθήκες για να συζητήσετε τις ειδήσεις που πιθανόν να ενοχλήσουν ή ν’ αναστατώσουν το παιδί σας
-
ρωτήστε το παιδί σας τι έχει δει ή ακούσει για να καταλάβετε καλύτερα τις απορίες που του έχουν δημιουργηθεί
-
πρέπει να του δημιουργήσετε ένα αίσθημα ασφάλειας με απλά λόγια δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι θα είστε εκεί για να το προστατεύσετε
-
να είστε παρατηρητικοί για να δείτε εάν υπάρχουν σημάδια που να δείχνουν ότι οι ειδήσεις προκάλεσαν στο παιδί φοβίες και αγωνίες όπως αϋπνίες, τρόμους, ενούρηση, κλάμα ή λόγια που λεει το παιδί που δείχνουν ότι είναι φοβισμένο
Είναι γεγονός ότι είναι αδύνατον για τους γονείς να προστατεύσουν πλήρως τα παιδιά τους από τα γεγονότα του έξω κόσμου και του σύγχρονου τρόπου ζωής. Εκείνο που μπορούν όμως να κάνουν, είναι να συζητούν με τα παιδιά τους για να ξέρουν αυτά που έχουν δει ή ακούσει.
Με αυτό τον τρόπο μπορούν να μειώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις των ειδήσεων, να περνούν στα παιδιά τους τα σωστά μηνύματα και αξίες για την πραγματική ζωή, να τα βοηθούν να καταλάβουν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους και να τα κάνουν να νιώθουν την ασφάλεια που τόσο χρειάζονται.
