Συνηθίζουμε να εξετάζουμε την εφηβεία από την πλευρά των παιδιών και σοφά πράττουμε, αφού αυτήν την κρίσιμη περίοδο μας  χρειάζονται  όσο ποτέ άλλοτε! Οι αλλαγές που γίνονται στο σώμα τους, στο μυαλό τους και τη ψυχή τους είναι πολλές και γρήγορες. Οι αλλαγές αυτές, ανάλογα με τη φάση της εφηβείας που βρίσκεται το παιδί γίνονται δύσκολα αντιληπτές (π.χ μια αρχικά μικρή  απόσυρση του παιδιού , που προτιμά να περνά χρόνο μόνο του) ή γίνονται «χτυπητά» ορατές μέσα από ένα τεταμένο κλίμα επικοινωνίας  και συγκρούσεων (όπου το παιδί ψάχνοντας να βρει την ταυτότητα του γίνεται εριστικό, επιθετικό ή και δύστροπο).

Πριν παντρευτώ είχα 6 θεωρίες για το πώς να μεγαλώσεις ένα παιδί.

Σήμερα έχω 6 παιδιά και καμία θεωρία.

John Wilmot

Τι γίνεται όμως από την πλευρά των γονέων; Πως νοιώθουν οι γονείς όταν τα παιδιά τους μπαίνουν στην εφηβεία; Πως νοιώθει όταν βλέπει το μικρό γλυκό του κοριτσάκι/αγοράκι να μετατρέπετε σε νεαρό/νεαρή έφηβο/η; Τι αισθάνεται ένας γονιός που από εκεί που ήταν το «κέντρο του κόσμου» και «η καλύτερη μανούλα» ξαφνικά αρχίζει και λαμβάνει μηνύματα του τύπου: «Και τι ξέρεις εσύ»; Και τι γίνεται τις στιγμές που κάποιοι γονείς νοιώθουν (αλλά ίσως διστάζουν αν παραδεχθούν) ότι «αντιπαθούν» το παιδί τους;  Πολλά, ποίκιλα, αντιφατικά τα όσα νοιώθει ένας γονιός στη φάση της εφηβείας.

Κοιτάμε λοιπόν και το δικό μας «κομμάτι», τη δική μας ζωή και τις δικές μας ανάγκες; Πράττουμε άραγε το ίδιο σοφά και για τον εαυτό μας;

Αναμφισβήτητα, η εφηβεία είναι μεταξύ των άλλων μια περίοδος απώλειας. Τα παιδιά «χάνουν» τα παιδικά τους χαρακτηριστικά, τα παιδικά παιχνίδια, τις παιδικές συμπεριφορές ακόμα και τους παιδικούς τους φίλους. Από την άλλη πλευρά οι γονείς χάνουν ακριβώς τα ίδια πράγματα!

Πολλοί αισθάνονται μπερδεμένοι και θυμωμένοι γιατί ενώ φυσιολογικά και με τη λογική γνωρίζουν ότι τα παιδιά μεγαλώνουν, η διαδικασία αυτή είναι οδυνηρή και επίπονη. Δεν ξέρουν πώς να μιλήσουν (τι να πω; και αν πω κάτι που δεν πρέπει;), δεν ξέρουν πώς να εκφράσουν τα συναισθήματά τους (τα δικά μου συναισθήματα δεν έχουν σημασία, του παιδιού μου έχουν), δεν ξέρουν καν,  αν πρέπει ή όχι να αγκαλιάσουν το παιδί τους (μήπως δεν κάνει τώρα που μεγαλώνει);

Κάποιοι άλλοι ίσως να βιώνουν μια προσωπική κρίση, παράλληλη με την εφηβεία των παιδιών. Μήπως είναι κάποιο διαζύγιο; Μήπως κάποια θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου; Μήπως κάποιοι μπαίνουν στα 40 ή πλησιάζουν τα 50 χρόνια; Οικονομικά προβλήματα; Κάποια αλλαγή στην εργασία; Πως είναι δυνατόν ένας γονιός να κρατήσει ισορροπίες ανάμεσα στον εαυτό του και το παιδί του;

Με έναν συμβολικό τρόπο, ο ομφάλιος λώρος, θα χρειαστεί να κοπεί ξανά. Είναι ευθύνη του γονέα να κόψει τον ομφάλιο λώρο για να δώσει στο παιδί του τη δυνατότητα να «αναπνεύσει» με τις δικές του δυνάμεις. Και παράλληλα ο γονιός καλείται να μην «κρατά τη δική του ανάσα» γιατί αλλιώς θα σκάσει!

Τι να κάνουμε λοιπόν;

Ας δούμε μία λίστα με απλά πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος γονιός ώστε να βοηθηθεί σε αυτήν την περίοδο:

• Αναγνωρίστε το γεγονός ότι το παιδί σας μεγαλώνει και αλλάζει.
• Αναγνωρίστε το γεγονός ότι μεγαλώνετε και αλλάζετε και εσείς!
• Βοηθήστε το παιδί σας, με όποιες πληροφορίες μπορείτε, να κατανοήσει την περίοδο της εφηβείας.
• Βοηθήστε τον εαυτό σας, με όποιες πληροφορίες μπορείτε, να κατανοήσετε τη φάση την οποία περνάτε!
• Παροτρύνετε το παιδί να ζητά βοήθεια όταν τη χρειάζεται.
• Ζητήστε βοήθεια όταν νοιώθετε ότι τη χρειάζεστε!
• Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει ότι τα αντιφατικά συναισθήματα, η σύγχυση και οι εντάσεις είναι μέρος της φυσιολογικής εφηβείας.
• Βοηθήστε τον εαυτό σας να καταλάβει ότι τα αντιφατικά συναισθήματα, η σύγχυση και οι εντάσεις είναι μέρος της φυσιολογικής εφηβείας!
• Παροτρύνετε το παιδί σας να διασκεδάσει και να κάνει καινούριους φίλους!
• Διασκεδάστε και κάντε φίλους!

Η λίστα είναι φυσικά ατελείωτη! Με λίγα λόγια, αυτό που προτείνετε εσείς στα παιδιά σας , κάντε πρώτα οι ίδιοι!

Η εφηβεία είναι μια περίοδος αλλαγών και για τις δύο πλευρές. Η ζυγαριά θα έρθει σε ισορροπία τη στιγμή που θα φροντίσουμε τον εαυτό μας με το ίδιο πάθος που θέλουμε να φροντίσουμε τα παιδιά μας.

Ένας γονιός που φροντίζει τον εαυτό του και τις ανάγκες του, ένας ενημερωμένος γονιός, ένας γονιός που διασκεδάζει , που δίνει φροντίζει και τους υπόλοιπους τομείς της ζωής του (τη δουλειά τους, τους φίλους του, τα χόμπι του κ.α) είναι ένα γονιός που μπορεί να ανταπεξέλθει πολύ καλύτερα στις όποιες αλλαγές προκύψουν στη ζωή του αλλά και στη ζωή του παιδιού του.

Νάνσυ Ψημενάτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας