Πέρασαν πολλά χρόνια για να συνειδητοποιήσω ότι η δουλειά μου σχετιζόταν με τη διαχείριση των αλλαγών, ότι η επιτυχία μου μπορούσε, σε κάποιο βαθμό, να μετρηθεί σε σχέση με το είδος και την ποιότητα των καινοτομιών που εισήγαγα, καθώς και ότι εγώ ο ίδιος ήμουν επίσης μαθητής. Ένα ποίημα, ένα βιβλίο, η διδασκαλία ενός σπουδαίου δασκάλου, το διδακτικό μοντέλο ενός σεβαστού φίλου ή συναδέλφου, ή οι ίδιοι οι σπουδαστές, είναι όλοι παράγοντες που έχουν επηρεάσει τη ζωή μου. Κατάλαβα ότι η υπόστασή μου ως άνθρωπος δεν μπορεί πάντα να είναι ανεξάρτητη από αυτή του επαγγελματία. Η μία φωλιάζει μέσα στην άλλη, είναι αλληλοεξαρτώμενες, δύο μέρη του ίδιου συνόλου. Θέλω, λοιπόν εδώ να εξετάσω την υπόθεση ότι η ηγεσία σχετίζεται με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συναδέλφων και ότι για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο ρόλος κλειδί των διευθυντών είναι η δημιουργία συνθηκών που ενθαρρύνουν την επαγγελματική μάθηση (μια φυσική διαδικασία που είναι συχνά ασχεδίαστη, ασχολίαστη και ατεκμηρίωτη) και επεκτείνουν την επαγγελματική εξέλιξη. Βασικό συστατικό σ’ αυτές τις διαδικασίες είναι η στοχαστικοκριτική μέθοδος. ”
Απόσπασμα από τα λόγια ενός Διευθυντή σχολείου.
Το σχολείο είναι το μόνο ίδρυμα στην κοινωνία μας με ειδική αποστολή την πολιτιστική ενσωμάτωση των νέων σε μια πολιτική δημοκρατία. Τα σχολεία είναι οι κύριοι παράγοντες στη διαμόρφωση μορφωμένων ατόμων που αποκτούν δυνατότητα κατανόησης της αλήθειας, της ομορφιάς και της δικαιοσύνης, απέναντι στα οποία θα κρίνουν τις αρετές και τις ατέλειες, τόσο τις δικές τους όσο και της κοινωνίας.
Ο “επαγγελματίας” εκπαιδευτικός χρειάζεται κάτι περισσότερο από την απόκτηση γνώσεων και παιδαγωγικών προσόντων, η εκπαίδευση των παιδιών είναι κάτι περισσότερο από την απλή μετάδοση γνώσεων, η ποιότητα της σχέσης μεταξύ δασκάλου και μαθητή είναι θεμέλιο μιας επιτυχημένης διδασκαλίας και μάθησης και θέματα κινήτρων και αυτοεκτίμησης πρέπει να προωθούνται παράλληλα με το τυπικό μέρος της διδασκαλίας. Η διδασκαλία είναι μια πνευματικά και συναισθηματικά απαιτητική ενασχόληση, που απαιτεί τη λήψη αιτιολογημένων και μη αποφάσεων και κρίση. Δεν μπορεί παθητικά να βελτιώσει τα παιδιά ή τους ενήλικες με τους οποίους δούλευει ένας διευθυντής. Μπορεί μόνο να τους παρέχει ευκαιρίες για τη βελτίωσή τους, η οποία τελικά, έγκειται στο ίδιο το άτομο.
Η ηγεσία λοιπόν σχετίζεται με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των συναδέλφων και ότι για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο ρόλος κλειδί των διευθυντών είναι η δημιουργία συνθηκών που ενθαρρύνουν την επαγγελματική μάθηση (μια φυσική διαδικασία που είναι συχνά ασχεδίαστη, ασχολίαστη και ατεκμηρίωτη) και επεκτείνουν την επαγγελματική τους εξέλιξη. Ο ρόλος του διευθυντή είναι να υποστηρίζει και να φροντίζει για την επαγγελματική βελτίωση των δασκάλων. Βασικό συστατικό σ’ αυτές τις διαδικασίες είναι η στοχαστικοκριτική μέθοδος και βάσει αυτής πρέπει να ενεργεί ένας διευθυντής.
Η στοχαστικοκριτική διδασκαλία ορίζεται σαν η συνεχής, συνειδητή και συστηματική αναθεώρηση των σκοπών, των σχεδίων, της πράξης και της αξιολόγησης της διδασκαλίας με σκοπό την ενδυνάμωση της αποτελεσματικότητας και την πραγματοποίηση βελτιωτικών αλλαγών όπου αυτό είναι αναγκαίο.
Υπάρχουν οκτώ στρατηγικές κλειδιά μέσω των οποίων ο διευθυντής του σχολείου μπορεί να δώσει ώθηση (να αυξήσει τις παρεχόμενες ευκαιρίες) στην ενασχόληση των εκπαιδευτικών με την στοχαστικοκριτική πρακτική.
Αυτές είναι:
1. επένδυση σε συνεχή επαγγελματική βελτίωση,
2. προώθηση της στοχαστικοκριτικής διδασκαλίας,
3. επένδυση στην κουλτούρα του σχολείου,
4. δημιουργία κοινής φιλοσοφίας,
5. δημιουργία ηθικών δεσμεύσεων,
6. πορεία σωστή ηγετική πρακτική,
7. δημιουργία ‘κριτικής κοινωνίας’,
8. προώθηση σχέδιων προσωπικής εξέλιξης.
