• Γιατί ο δυσλεκτικός μαθητής αποστρέφεται το σχολείο;

Τα παιδιά αυτά ξεκινούν το σχολείο με “προδιαγραφές” καλών ή αρίστων επιδόσεων και ωστόσο δέχονται την ψυχρολουσία της σχολικής αποτυχίας.

Η αποτυχία τους οφείλεται αφενός στην πραγματική δυσκολία τους να καταλάβουν και να μάθουν τα σύμβολα (γράμματα) και το σύστημα ανάγνωσης – γραφής και αφετέρου στο γεγονός ότι οι δάσκαλοι και οι καθηγητές εμφανίζουν απροθυμία στην εκπαίδευση “δύσκολων” παιδιών και το κυριότερο, στερούνται ειδικής εκπαίδευσης.

Στην τάξη ο εκπαιδευτικός θα παραδώσει και στη συνέχεια ο δυσλεκτικός μαθητής θα πρέπει να ξαναδιαβάσει από το βιβλίο, να το επαναλάβει για να διαπιστωθεί ότι το έχει μάθει. Το παιδί με δυσλεξία όμως παρόλο που διαθέτει ένα πολύ καλό νοητικό δυναμικό δυσκολεύεται να αντιγράψει από τον πίνακα ή από σημειώσεις και να διαβάσει. Ο εκπαιδευτικός δεν μπορεί να είναι τόσο υπομονετικός απέναντι στον μαθητή, όχι μόνο γιατί είναι φυσικό να έχει ανθρώπινες αντιδράσεις αλλά και γιατί ενδιαφέρεται να αντιμετωπίσει την τάξη ως σύνολο.

Το δυσλεκτικό παιδί όταν κάνει λάθος στο σχολείο αισθάνεται άσχημα γιατί ξέρει πως όφειλε να απαντήσει σωστά. Η λαθεμένη απάντηση εκφράζει την αποτυχία. Αν μάλιστα η απάντηση δίνεται προφορικά οι συμμαθητές είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν στην γενική αποδοκιμασία.

Έτσι δημιουργείται η απογοήτευση του παιδιού από τον εαυτό του, πολλές φορές από την πρώτη κιόλας τάξη. Πεποίθηση ότι δεν θα τα καταφέρει ποτέ να γράψει και να διαβάσει όπως τα άλλα παιδιά. Βεβαιότητα ότι δεν θα καταλαβαίνει τι διαβάζει. Συμβιβασμός με το ότι δεν θα παίρνει «μπράβο». Αρνητικές σκέψεις ότι η μαμά και ο μπαμπάς δεν είναι ευχαριστημένοι.

Καυγάδες και συγκρούσεις με το γονιό που «μελετά» το παιδί και βλέπει πως το παιδί «δεν θέλει να προσέξει ή να καταλάβει». Είναι ζήτημα χρόνου να δούμε σε κάθε παιδί τα αποτελέσματα: Κακή αυτο-εικόνα, αίσθημα σχολικής μειονεξίας, αντιπάθεια προς τα μαθήματα και μίσος προς τη μελέτη. Παραίτηση από τη μαθησιακή προσπάθεια και αντιπάθεια προς τους καλύτερους μαθητές. Όλα τα παραπάνω δεν προοιωνίζουν μια στέρεη προσωπικότητα με αυτοπεποίθηση και στόχους για το μέλλον.

• Πώς εμφανίζεται;

Η δυσλεξία είναι ένα σύνολο μαθησιακών δυσκολιών και αφορά άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση,την γραφή και την ορθογραφία, δυσανάλογες σε σχέση με το νοητικό τους δυναμικό,την ηλικία τους και τις εκπαιδευτικές τους ευκαιρίες.Τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Μερικά παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε πολλούς τομείς,ενώ άλλα έχουν αδυναμίες μόνο σε ένα τομέα.Ωστόσο αν οι περισσότερες απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν είναι θετικές τότε θα πρέπει να ανησυχήσουμε για την πιθανότητα δυσλεξίας:

Η δυσλεξία εμφανίζεται σε κάθε σχολική τάξη όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων. Οι μαθητές με δυσλεξία έρχονται αντιμέτωποι με ένα σχολικό περιβάλλον καθόλου φιλικό προς αυτούς, αφού θεωρώ ότι δεν έχει παρθεί κάποια ιδιαίτερη μέριμνα για τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Αν ο εκπαιδευτικός θέλει όμως, μπορεί κυριολεκτικά να κάνει θαύματα! Από αυτούς δε κρίνεται αν το παιδί θα αγαπήσει την μάθηση.

Κανένα παιδί δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται ως τεμπέλης ή αδιάφορος, πόσο μάλλον τα παιδιά που έχουν διάγνωση δυσλεξίας ή κάποιας παρόμοιας μαθησιακής δυσκολίας.

• Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί;

Οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να δείχνουν συμπάθεια, κατανόηση και ενδιαφέρον σε όλους τους μαθητές και ακόμα περισσότερο στα παιδιά με δυσκολίες στην μάθηση.

Τα παιδιά με δυσλεξία έχουν συχνά και προβλήματα διάσπασης προσοχής, επομένως πρέπει να κάθονται στα μπροστινά θρανία και μακριά από παράθυρα, ώστε να δέχονται λιγότερα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.

Τα παιδιά με δυσλεξία συνήθως γράφουν αργά, δυσκολεύονται στην αντιγραφή από τον πίνακα και ξεχνούν ή δεν προλαβαίνουν να κρατήσουν σημειώσεις. Μπορείτε να παρέχετε όλο το υλικό φωτοτυπημένο, ειδικά για αυτά τα παιδιά και να τους υπενθυμίζεται να σημειώσουν την ειδοποίηση για κάποιο τεστ ή άσκηση που πρέπει να κάνουν. Καλό είναι να ελέγχετε αν έχουν κρατήσει σημειώσεις και αν όχι να τους σημειώνετε εσείς πάνω στο βιβλίο.

Η συνεργασία με τους γονείς απαιτείται για την πρόοδο των παιδιών. Όλοι μαζί μπορούν να δουλεύουν ως ομάδα θέτοντας στόχους, συζητώντας τα προβλήματα και βρίσκοντας λύσεις.

Πρέπει αν δίνεται χρόνος στα παιδιά να απαντήσουν στις ερωτήσεις των εκπαιδευτικών. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να σκεφτούν και να οργανώσουν τις σκέψεις τους. Μπορούν επίσης οι εκπαιδευτικοί να κάνουν περισσότερες βοηθητικές ερωτήσεις στον μαθητή με στόχο να εκμαιεύσουν τις γνώσεις του παιδιού.

Μην ξεχνάτε τη δύναμη της επιβράβευσης και της ενθάρρυνσης! Φροντίστε να επαινείται και την προσπάθεια εκτός από το αποτέλεσμα. Ένας δυσλεξικός μαθητής μπορεί αν χρειάστηκε ακόμα και μία ώρα για να ολοκληρώσει μια άσκηση ακόμα και αν είναι λάθος!

Αν δίνονται σημειώσεις καλό είναι να είναι καθαρογραμμένες και με εικόνες για να κεντρίζουν το ενδιαφέρον των μαθητών.

Για κάθε μάθημα να υπάρχουν σαφείς στόχοι και οδηγίες. Μην κάνετε βιαστικό μάθημα! Μπορείτε να γράφετε στον πίνακα τα κύρια σημεία του μαθήματος. Επίσης βοηθούν πολύ τα σχεδιαγράμματα στα μαθήματα αποστήθισης, όπως στην ιστορία.

Χρησιμοποιείστε την πολυαισθητηριακή παρουσίαση στα μαθήματα, με χρήση εποπτικών μέσων, παραδειγμάτων, μουσικής, χειροτεχνίας κ.λ.π. Γράψτε στον πίνακα χρησιμοποιώντας χρωματιστές κιμωλίες για να δώσετε έμφαση σε λέξεις-κλειδιά.

Αν εξετάζετε τον μαθητή προφορικά, δημιουργήστε ένα περιβάλλον ασφάλειας, χωρίς άγχος.

Όταν διορθώνετε ένα γραπτό μην γεμίζετε κόκκινα σημάδια τα ορθογραφικά λάθη του μαθητή! Καλύτερα χρησιμοποιήστε μαύρο στυλό για να μην αποθαρρυνθεί το παιδί.

Γενικά, τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες/ δυσλεξία χρειάζονται περισσότερη προσοχή, ενδιαφέρον και αγάπη ώστε να μπορέσουν να προοδεύσουν και να μάθουν. Είναι άδικο να αξιολογείτε τους δυσλεξικούς μαθητές ισότιμα με τους υπόλοιπους, ειδικά αν δεν έχετε κάνει κάτι για αυτούς. Προσπαθήστε με κίνητρο το πραγματικό ενδιαφέρον, με κατανόηση και υπομονή!

Πώς θα το καταλάβετε;

• Έχει το παιδί κάποια συγκεκριμένη δυσκολία στην ανάγνωση και την ορθογραφία;
• Μπερδεύει παρόμοια “ηχητικά” και σχηματικά γράμματα όπως τα “φ” με τα “θ”,”β” με “δ”,”π” με “μπ” κτλ;
• Παραλείπει ,αντιμεταθέτει ,αντιστρέφει γράμματα ή/και συλλαβές ή “κολλάει” τις λέξεις μεταξύ τους όταν γράφει;
• Γράφει τα γράμματα ανάποδα ή τα συγχέει με τους αριθμούς (πχ ε αντι για 3);
• Κάνει αδικαιολόγητα ,’περίεργα’ και επαναλαμβανόμενα λάθη στην ορθογραφία;
• Γράφει μία λέξη στην ίδια σελίδα με πολλούς τρόπους χωρίς να αναγνωρίζει το σωστό;
• Δυσκολεύεται να κατανοήσει το νόημα του κειμένου (μάθημα) εκτός και αν του το διαβάσει ή του το διηγηθεί κάποιος άλλος;
• Δυσκολεύεται να αποστηθίσει πίνακες (πχ προπαίδια) ή σειρές πραγμάτων (πχ μήνες του χρόνου);
• Δυσκολεύεται να εκφραστεί γραπτά ή/και προφορικά;
• Δείχνει έλλειψη ενδιαφέροντος για τα βιβλία και για οτιδήποτε χρησιμοποιείται γραπτός λόγος;
• Δυσκολεύεται να αντιγράψει απο τον πίνακα;
• Αντιμετωπίζει προβλήματα στην οργάνωση της μελέτης και του χρόνου του;
  • Μετά την Διάγνωση

  Στο τέλος της Β ‘ τάξης Δημοτικού ολοκληρώνεται κανονικά ο μηχανισμός ανάγνωσης και γραφής στο παιδί. Επίσημα στη χώρα μας τότε μπορεί να γίνει η διαγνωστική εξέταση, από τις Ιατροπαιδαγωγικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας,τα Κέντρα Ψυχικής Υγιεινής και τα Κέντρα Διάγνωσης Αξιολόγησης Υποστήριξης (Κ.Δ.Α.Υ) του ΥΠ.Ε.Π.Θ.

  Μετά την επίσημη διάγνωση και τη διαπίστωση της δυσλεξίας , συνήθως οι γονείς ανακουφίζονται , διότι ξέρουν ότι το παιδί τους δεν έχει νοητική καθυστέρηση και δεν είναι τεμπέλικο – έτσι μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.

  Εδώ πρέπει να τονίσουμε με έμφαση ότι οι γονείς δεν έχουν καμιά ευθύνη για το γεγονός ότι το παιδί τους έχει δυσλεξία . Είναι απαραίτητο , λοιπόν , να μην αισθάνονται ενοχές ή να διατυπώνουν αλληλοκατηγορίες .

  Πολύ περισσότερο , δεν φταίει το παιδί και αυτό πρέπει να του το κάνουν σαφές τόσο οι γονείς του όσο και οι δάσκαλοι του. Πρωτίστως οι γονείς πρέπει να μιλήσουν με το διευθυντή του σχολείου , το δάσκαλο ή τον καθηγητή του παιδιού .

  Τονίζεται λοιπόν ιδιαίτερα ότι οι γονείς πρέπει με ηρεμία , επιμονή και υπομονή να αντιμετωπίσουν το θέμα.

  Όμως θα προσθέσουμε εδώ ότι μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση. Η δυσλεξία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί χωρίς

  καθυστέρηση , αμέσως μετά τη διάγνωση , με ένα ειδικό πρόγραμμα θεραπείας , τα αποτελέσματα της οποίας θα είναι σύντομα ορατά .

  Υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών με ελαφρές εγκεφαλικές βλάβες , τα οποία με ταχύρυθμο πρόγραμμα και ειδικές ασκήσεις ξεπέρασαν το πρόβλημα και ο εγκέφαλος τους αποκατέστησε πλήρως τις λειτουργίες του.

  Μια δυσλεξία ελαφράς μορφής μπορεί να εξαφανιστεί εντελώς , σε αντίθεση με τη βαριάς μορφής δυσλεξία , η οποία μπορεί να υπάρχει στο άτομο σ ‘ όλη του τη ζωή. Παρόλα αυτά , όμως , τα δυσλεξικά άτομα αναπτύσσουν τεράστιες ικανότητες ως αντίβαρο στις δυσκολίες τους .

  Είναι απαραίτητο να τονισθεί ότι η δυσλεξία δεν πρέπει να γίνει για το παιδί ο ” φαύλος κύκλος “, ο οποίος όταν κλείσει στην παιδική ηλικία , θα είναι δύσκολο να σπάσει από τον έφηβο δυσλεξικό . Οι μαθησιακές δυσκολίες που έχει το παιδί , το οδηγούν σε συνεχείς αποτυχίες στο σχολείο με συνέπεια να νιώθει απόρριψη . Αυτό το γεγονός οδηγεί το παιδί σε μεγαλύτερες σχολικές αποτυχίες που με τη σειρά τους επιτείνουν το άγχος του . Συνέπεια τούτου είναι η διαταραγμένη συμπεριφορά που οδηγεί στην επιθετικότητα , στην αποθάρρυνση και στην παραίτηση από κάθε προσπάθεια .

  Ο μαθητής ή η μαθήτρια θα πρέπει λοιπόν να ενημερωθούν από τους γονείς τους για την αιτία ή τις αιτίες,αν υπάρχουν, των δυσκολιών τους.

  Επιπλέον το οικογενειακό φιλικό και σχολικό περιβάλλον του παιδιού θα πρέπει να κατανοήσει απόλυτα πως αν καταφύγει σε επιθέσεις και κατηγορίες εις βάρος του μαθητή η της μαθήτριας, τότε οι συνέπειες αυτής της συμπεριφοράς είναι βαρύτερες από τις συνέπειες της Δυσλεξίας .

  Πηγές: paidagwgos.blogspot.gr – www.dyslexia.gr/