Πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια, ο Πλάτωνας έγραφε στο διάλογο Φαίδρο “η ομοιότητα γεννά φιλία”. Ο Ιρλανδός CS Lewis, περί τα μέσα του 20ου αιώνα έγραφε “η φιλία γεννιέται τη στιγμή που ένας άνθρωπος λέει στον άλλο: Τι!!! Κι εσύ; Νόμιζα ότι ήμουν ο μόνος”.
Έρευνες σε δελφίνια δείχνουν ότι οι λόγοι που διαλέγουμε φίλους είναι πολύ… περίπλοκοι
Τα ζώα έχουν πολλάκις αποδείξει στους επιστήμονες ότι ο άνθρωπος δεν είναι το μόνο είδος που αναπτύσσει φιλίες. Μάλιστα, πρόσφατα πειράματα σε δελφίνια έδειξαν ότι τόσο εμείς οι άνθρωποι όσο και τα ανώτερα θηλαστικά διαλέγουμε φίλους και συντρόφους για λόγους πολύ πιο περίπλοκους από ό, τι πίστευαν οι ειδικοί μέχρι σήμερα αλλά και λιγότερο… έντιμους από ότι θα θέλαμε να πιστεύουμε.
Υπάρχει ευρέως η πεποίθηση ότι η φιλία ανθίζει πάνω στο γόνιμο έδαφος των κοινών ιδεών, όμως νεότερες έρευνες διαλύουν αυτή την αντίληψη. Η έννοια επίσης της ανταπόδοσης, δεν επιβεβαιώνεται. Σύμφωνα με όσα λέει ο ζωολόγος Joan Silk στο BBC, “η φιλία παραμένει ένας άλυτος γρίφος για τη θεωρία της εξέλιξης”.
Τα ευρήματα μιας ομάδας Αυστραλών επιστημόνων εξέπληξαν και τους ίδιους τους μελετητές: μελετώντας μια ομάδα δελφινιών ανακάλυψαν ότι τα θηλαστικά αυτά με τα εκπληκτικά επίπεδα ευφυΐας, μπορεί να αναπτύσσουν συνεργασίες για να προστατέψουν τα θηλυκά του κοπαδιού τους από άλλα αρσενικά άλλων κοπαδιών ή για να βρουν τροφή. Τα δελφίνια συνασπίστηκαν και ανέπτυξαν φιλικούς δεσμούς για να νικήσουν ένα εχθρικό κοπάδι από το οποίο δέχονταν επίθεση. Αυτή η διαδικασία απαιτεί υψηλή εμπλοκή γνωστικών διεργασιών.
Σε μια άλλη έρευνα με πιθήκους Macaca στην Ταϋλάνδη έδειξε ότι ένα αρσενικό με πολύ καλή υγεία, σωματική ρώμη και επιβλητικά μεγαλόσωμο δεν μπορούσε να ζευγαρώσει με άλλα θηλυκά τα οποία το απέρριπταν γιατί…δεν είχε φίλους.
Όσο για εμάς τους ανθρώπους: έρευνα Αμερικανών επιστημόνων που ξεκίνησε το 2009, έδειξε ότι μια ομάδα ανθρώπων που τους ζητήθηκε να αποδώσουν 100 πόντους σε 10 φίλους τους, όταν τα αποτελέσματα ήταν κοινοποιήσιμα, έδωσαν 10 πόντους σε κάθε φίλο. Όταν όμως ήταν μυστικά, η απόδοση πόντων ήταν εντελώς διαφορετική.
Οι ψυχολόγοι και άλλοι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν καταλήξει ότι οι φιλίες είναι και ζήτημα… πολιτικής! Όπως εξηγούν οι επιστήμονες που έκαναν την προαναφερθείσα έρευνα για τη φιλία, αναφέρουν ότι ίσως η φιλία λειτουργεί σαν ένα είδος στρατηγικού μηχανισμού που διατηρεί την υποστήριξη σε ένα σύστημα και που αποτρέπει πιθανές μελλοντικές συγκρούσεις. “Οι ανθρώπινες συγκρούσεις καθορίζονται από τον αριθμό των υποστηρικτών κάθε εμπλεκόμενης πλευράς και όχι από την ισχύ ή την ευστροφία της. Επομένως… ίσως μας αρέσει να κάνουμε μεγαλόσχημους ισχυρισμούς για το πώς η φιλία έρχεται αυθόρμητα, χωρίς ατζέντα αλλά δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ισχύει αυτό”.
