«Αν αλλάξεις τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, τα πράγματα που βλέπεις θα αλλάξουν…», είχε πει ο αμερικάνος συγγραφέας Wayne W. Dyer συνοψίζοντας σε πολύ γενικές γραμμές το νόημα της ψυχοθεραπείας, μιας αρκετά διαδεδομένης μεθόδου ψυχολογικής θεραπείας η οποία στοχεύει στην επίλυση προβλημάτων ψυχολογικής «υφής» μέσα από μια ποικιλία μεθόδων.
Πώς το καταφέρνει όμως αυτό και με ποιον τρόπο; Ποια τα οφέλη για το άτομο και ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς μέθοδοι που χρησιμοποιούνται;
Η ψυχοθεραπεία μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές. Έτσι, μια σε βάθος συζήτηση με έναν φίλο ή συγγενή μπορεί να λειτουργήσει ‘ψυχοθεραπευτικά’, τονώνοντας την αυτοεκτίμηση του ατόμου που ζητά βοήθεια ή ακόμα και δίνοντας λύση στο πρόβλημά του. Σε άλλες περιπτώσεις «ψυχοθεραπεία» μπορεί να είναι ακόμα και οι ατελείωτες ώρες για ψώνια στα μαγαζιά ή ένα χαλαρωτικό ταξίδι.
Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το άτομο αντιμετωπίζει σε τόσο μεγάλο βαθμό δυσκολίες, ώστε η ανάληψη μιας δραστηριότητας ή η κουβέντα με ένα κοντινό πρόσωπο, παύουν να φέρνουν αποτέλεσμα. Τότε, η παρέμβαση από έναν ειδικά εκπαιδευμένο ψυχολόγο κρίνεται απαραίτητη. Μιλάμε για την «ψυχοθεραπεία» ως μια πιο σύνθετη διαδικασία η οποία πλέον πληροί κάποια κριτήρια.
Στα κριτήρια αυτά συγκαταλέγεται μεταξύ άλλων η διαπροσωπική σχέση μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ανθρώπων, εκ των οποίων ο ένας είναι ο θεραπευτής, η επιδίωξη από την πλευρά του θεραπευομένου για τη δημιουργία μιας θεραπευτικής σχέσης αναγνωρίζοντας πως η καθημερινότητά του έχει γίνει λιγότερο λειτουργική λόγω των όσων τον απασχολούν. Επίσης, η ύπαρξη μεθόδων παρέμβασης οι οποίες θα είναι ψυχολογικές και θα βασίζονται σε συγκεκριμένες τεχνικές και οι διαδικασίες που ακολουθούνται από τον θεραπευτή να βασίζονται σε μια εκφρασμένη θεωρία.
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, η ψυχοθεραπεία αποτελεί μια θεραπευτική παρέμβαση η οποία βοηθά τον ασθενή να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του και να ανακουφιστεί από διάφορα δυσάρεστα ψυχολογικά συμπτώματα, μέσα από μια διαδικασία θεραπευτικού διαλόγου και επικοινωνίας.
Τα πιο δημοφιλή είδη ψυχοθεραπείας
Στην ψυχοθεραπεία υπάρχουν διάφορα είδη προσέγγισης, οι λεγόμενες «σχολές». Οι πιο δημοφιλείς εξ’ αυτών είναι η Ψυχαναλυτική – Ψυχοδυναμική, η Γνωσιακή – Συμπεριφορική, η Συστημική, και η θεραπεία Gestalt. Επίσης, η ψυχοθεραπεία διακρίνεται σε είδη ανάλογα με το πόσα άτομα συμμετέχουν σε αυτήν (ατομική ψυχοθεραπεία, θεραπεία ζεύγους, οικογενειακή και ομαδική).
Στην Ψυχαναλυτική – Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεία, δίνεται έμφαση στις πρότερες καταστάσεις και εμπειρίες που ατόμου που έπλασαν τον χαρακτήρα του, δηλαδή στο ‘πώς έφτασε στο εδώ’. Βασικό ρόλο διαδραματίζει η συνειδητοποίηση της κατανόησης του εαυτού, των αναγκών και των κινήτρων του ατόμου. Η συχνότητα των συνεδριών σε αυτό το είδος ψυχοθεραπείας είναι συνήθως δύο με τρεις φορές την εβδομάδα, ενώ η διάρκεια της κάθε συνεδρίας είναι συνήθως 45 λεπτά.
Η Συστημική Ψυχοθεραπεία τώρα, αποτελεί μια εξέλιξη της Θεωρίας των Συστημάτων και περιλαμβάνει μια ολιστική και σχεσιακή αντίληψη του κόσμου, μέσα από την οποία ο ασθενής αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου συστήματος του οποίου τα μέλη αλληλοεπηρεάζονται, με κυρίαρχο όλων την οικογένεια. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται μια φορά την εβδομάδα και διαρκούν 45 λεπτά.
Η ιδιαίτερα δημοφιλής τα τελευταία χρόνια μέθοδος Gestalt, βασίζεται στην αύξηση της επίγνωσης του ατόμου και στην αφύπνιση της ευθύνης για αυτό που ο ασθενής αισθάνεται, σκέφτεται και κάνει στο εδώ και τώρα. Αυτό που έχει σημασία για τη θεραπεία είναι το τωρινό βίωμα του ατόμου και όχι τα παιδικά βιώματα, όπως υποστήριζε ο Freud.
Τέλος, η Γνωσιακή ψυχοθεραπεία βασίζεται στην αρχή ότι τα αρνητικά αισθήματα του ατόμου (π.χ. άγχος, φόβος, θυμός) προέρχονται από τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει τα όσα γίνονται γύρω του. Ο τρόπος, δηλαδή, με τον οποίο το άτομο σκέφτεται καθορίζει τα όσα αισθάνεται και τελικά τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται. Οι συνεδρίες πραγματοποιούνται 1 φορά την εβδομάδα και είναι διάρκειας 45’, ενώ θεωρείται βραχεία ψυχοθεραπεία.
Ποιο είδος θεωρείται πιο αποτελεσματικό;
Δεν υπάρχει σαφής απάντηση σε αυτήν την ερώτηση. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και χρειάζεται εξατομικευμένη παρέμβαση, επικεντρωμένη στις ανάγκες του. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, θα πρέπει να βεβαιωθούμε ότι απευθυνόμαστε σε έναν ειδικά εκπαιδευμένο, σε κάποια μορφή ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης, Ψυχολόγο ή Ψυχίατρο με άδεια άσκησης του επαγγέλματος.
Σε γενικές γραμμές, η ψυχοθεραπεία μπορεί να γίνει συμπληρωματικά στη θεραπευτική αγωγή κάποιου ψυχικά ασθενούς ή ατόμου που παρουσιάζει ψυχοπαθολογικά συμπτώματα ψυχικών διαταραχών (ψυχικές νόσοι όπως σχιζοφρένεια, μανιοκατάθλιψη, διαταραχή πανικού, διαταραχές διατροφής, στρες, κλπ), στη θεραπεία οποιουδήποτε νοσεί από ψυχολογικού τύπου επιπτώσεις στην υγεία (π.χ. ύστερα από διάγνωση καρκίνου, μετατραυματικού στρες από ατύχημα κλπ.), αλλά και γενικότερα για να προάγει την ψυχική υγεία ενός ψυχικά υγιούς ατόμου.
του Νικόλα Γεωργιακώδη στο in2life.gr
