Η αναβολή είναι η συνήθεια που έχουμε να καθυστερούμε στο να αρχίζουμε να κάνουμε κάτι το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να το διεκπεραιώσουμε ή να το ολοκληρώσουμε.

Είναι όμως δυνατόν αυτή συμπεριφορά να γεμίζει με άγχος ή έντονη ενοχή ή ένα αίσθημα ανεπάρκειας τα άτομα που συνηθίζουν να αναβάλουν για αργότερα τις υποθέσεις τους.

Πως γίνεται κάποιος αναβλητικός

Κάποτε ορισμένοι πίστευαν ότι οι αναβλητικοί τύποι ήταν στην πραγματικότητα καμουφλαρισμένοι τεμπέληδες. Ωστόσο, η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει ότι αυτό δεν ισχύει καθόλου. Πολύ πιο σύνθετοι ψυχολογικοί παράγοντες, όπως η χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ο φόβος αποτυχίας, μοιάζουν να είναι πιο καθοριστικοί στην δημιουργία μιας τέτοιας συμπεριφοράς.

Αυτός ο τρόπος χειρισμού της καθημερινότητας και της ζωής μαθαίνεται από πολύ μικρή ηλικία. Οι εξουσιαστικοί γονείς συχνά αυξάνουν τις πιθανότητες να διαμορφώσουν έναν αναβλητικό ενήλικο αφού σπάνια ενθαρρύνουν τις προσωπικές αποφάσεις του παιδιού και δεν του δημιουργούν τις συνθήκες για τον σχηματισμό προσωπικών κινήτρων και δράσης.

Μπορεί να γίνεις αναβλητικός εάν:

• αυτό που πρέπει να κάνεις δεν σε ενδιαφέρει ουσιαστικά
• είσαι τελειομανής
• φοβάσαι την αρνητική αξιολόγηση της δουλειάς σου από τους άλλους
• ο στόχος σου είναι ασαφής
• φοβάσαι το άγνωστο ή το καινούργιο
• φοβάσαι να ρισκάρεις
• σου λείπει η εμπειρία, η εκπαίδευση, η γνώση ή η δεξιότητα για τη υλοποίηση του στόχου σου
• φοβάσαι την αποτυχία
• δεν ξέρεις να διαχειριστείς την επιτυχία

Η συνήθεια της αναβολής μπορεί να φέρει μια μείωση της παραγωγικότητας και την απώλεια πολύτιμου χρόνου στη δουλειά μας.

Βεβαίως, δεν είναι πρόβλημα η κατά καιρούς, περιστασιακή αναβολή ορισμένων πραγμάτων και σχεδόν όλοι το κάνουν αυτό. Όμως όταν η αναβολή γίνεται συνήθεια, τρόπος ζωής και χαρακτηρίζει τον τρόπο λειτουργίας μας, τότε υποσκάπτει σημαντικά το έργο και την αποτελεσματικότητα μας. Αυτό είναι ακόμη πιο σοβαρό όταν η αναβολή μπορεί να έχει επιζήμιες επιπτώσεις σε άλλους ή και σε εμάς.

Η αναβολή προσελκύει πολλούς διότι προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση. Εάν υπάρχει πίεση λόγω πολλών υποχρεώσεων, η αναβολή μειώνει άμεσα την ένταση και το στρες.

Παράλληλα υπάρχει μια φυσιολογική τάση να αποφεύγουμε να κάνουμε πράγματα που δεν είναι ευχάριστα. Αναβάλλοντας τα, παρά το γεγονός ότι αργότερα θα υποχρεωθούμε να τα κάνουμε, τουλάχιστον προσωρινά τα αποφεύγουμε. Υπάρχει βέβαια θεωρητικά, η πιθανότητα ότι λόγω αναβολής εάν είμαστε τυχεροί, να μη χρειαστεί να τα κάνουμε ή ακόμη κάποιος άλλος να τα κάνει για μας.

Βέβαια το να περιμένουμε την τελευταία στιγμή να κάνουμε αυτά που είναι απαραίτητα, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο. Πολλά απρόβλεπτα μπορούν να συμβούν. Το στρες που θα μας διακατέχει, ο φόβος, η κούραση δεν βοηθούν. Πολλά δυσάρεστα που σε τέτοιες περιπτώσεις ταλαιπωρούν, ένα μηχάνημα που χαλά, κάποιος που ασθενεί, ένα πρόβλημα αυτοκινήτου, συμβάλλουν στο να απειλείται η καλή διεκπεραίωση της υποχρέωσης μας.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να σπάσουμε το φαύλο κύκλο των αναβολών;

Δεν είναι εύκολο να μπορέσουμε να απαλλαχθούμε από τη συνήθεια μας να αναβάλλουμε. Χρειάζεται μεθοδική προσπάθεια και επιμονή. Είναι αδύνατον να απομακρυνθεί άμεσα ή γρήγορα μια συνήθεια που έχει ριζώσει και καταστεί αυτοματισμός.

• Αρχικά πρέπει να διαιρούμε σε μικρότερες δουλειές ένα δύσκολο και μεγάλο έργο που πρέπει να διεκπεραιώσουμε και το οποίο κάτω από άλλες συνθήκες θα αναβάλλαμε, αφήνοντας αρκετό χρόνο για δράση και ξεκούραση στο καθένα. Ας μην ξεχνούμε ότι ακόμη και τα μεγαλύτερα έργα αποτελούνται από ένα σύνολο μικρότερων κομματιών.
• Αρχίζοντας με μικρότερα κομμάτια, έχουμε την άμεση ευχαρίστηση ότι προχωρούμε και σταδιακά προσθέτουμε στο σύνολο της δουλειάς που πρέπει να γίνει.
• Δεσμευτείτε ότι θα ασχοληθείτε έστω λίγα λεπτά με την εργασία που αναβάλλετε χωρίς απαραίτητα να έχετε εκείνη τη στιγμή ιδιαίτερο εσωτερικό κίνητρο
• Ανταμείψτε τον εαυτό σας όταν ολοκληρώσετε κάποιον στόχο
• Αν έχετε κάτι να κάνετε κάντε το τώρα! Μην περιμένετε τις τέλειες συνθήκες για να δραστηριοποιηθείτε.
• Ένα άλλος τρόπος για να αποφεύγουμε τις αναβολές, είναι να εμπλέκουμε και άλλους στη συνολική προσπάθεια. Μπορούμε να επιτρέπουμε σε άλλους να συμβάλλουν ζητώντας τους για παράδειγμα να παρακολουθούν και να αξιολογούν τις προσπάθειες που κάνουμε ή να παρακολουθούν την τήρηση των προθεσμιών που τοποθετούμε.

Η τακτική αυτή βοηθά και με διαφορετικό τρόπο εκτός από την καταπολέμηση της κακής συνήθειας της αναβολής. Η εμπλοκή στις προσπάθειες μας τρίτων ατόμων που εκτιμούμε και εμπιστευόμαστε, μας προσφέρει τη δυνατότητα να έχουμε τα σχόλια τους. Ταυτόχρονα γνωρίζοντας ότι μας παρακολουθούν, προσπερνούμε πιο εύκολα τις δικές μας ανησυχίες ή φόβους και προχωρούμε ταχύτερα στη διεκπεραίωση του έργου που έχουμε να διεκπεραιώσουμε.

Μην ξεχνάτε ότι το ψυχικό βάρος της ενοχής του άγχους και της ανεπάρκειας που πάντα θα κουβαλάτε μέσα σας όταν αναβάλλετε θα είναι πολύ μεγαλύτερο από την στιγμιαία ανακούφιση που σας προσφέρει η αποφυγή του στόχου.