Ο Μάσλοου επηρεάστηκε από την Υπαρξιακή Φιλοσοφία, που βλέπει τον άνθρωπο ως ύπαρξη υπεύθυνη για τη μοίρα του. Τα βασικά σημεία της θεωρίας του Μάσλοου είναι:
-
Τα αποτελέσματα της έρευνας της συμπεριφοράς των ζώων δεν είναι επαρκούν για την εξήγηση της ψυχολογίας του ανθρώπου.
-
Το άτομο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί παρά μόνο ως ένα ενιαίο σύνολο.
-
Η φύση του ανθρώπου δεν είναι κακή ούτε καλή, αλλά ουδέτερη. Η άσχημη συμπεριφορά του ανθρώπου οφείλεται σε κακές επιδράσεις του περιβάλλοντος.
-
Υπάρχει στον άνθρωπο ένα έμφυτο δυναμικό δημιουργικότητας που κινδυνεύει να καταστραφεί με τον «εκπολιτισμό» του.
-
Κάθε άνθρωπος τείνει με φυσικό τρόπο προς την υγεία του.
Ο Μάσλοου δημιούργησε μια κλίμακα αναγκών, που έγινε η διάσημη ως η πυραμίδα των αναγκών. Πιο συγκεκριμένα, μίλησε για τις φυσιολογικές ανάγκες, τις ανάγκες ασφάλειας, τις ανάγκες κοινωνικής αποδοχής, αυτοεκτίμησης και αυτογνωσίας.
Ονόμασε φυσιολογικές ανάγκες τις βασικές ανάγκες που έχει ο άνθρωπος όπως για παράδειγμα την ανάγκη για αέρα, τροφή, ύπνο κ.λπ. Ονόμασε ανάγκες ασφάλειας τις ανάγκες που έχουμε για το σπίτι, για να προστατεύουμε το σώμα μας από διάφορες επιθέσεις, να είμαστε υγιείς, να έχουμε μια ψυχολογική προστασία. Τα δυο αυτά είδη αναγκών ικανοποιούν τα ζωικά ένστικτα. Οι επόμενες ανάγκες ονομάζονται ανάγκες κοινωνικής αποδοχής και έχουν σχέση με την ανάγκη να έχουμε ένα κύρος στην κοινωνία, έναν κύκλο που να μας αγαπά και να μας αποδέχεται, μέσα στον οποίο αισθανόμαστε καλά. Στην συνέχεια, στις ανάγκες αυτο- εκτίμησης ο άνθρωπος έχει ανάγκη να παίρνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή, να βασίζεται στα πόδια του και να έχει δικές του ιδέες και πιστεύω.
Μίλησε, επίσης, για τα επίπεδα ομοιόστασης.
Ομοιόσταση είναι η αρχή με την οποία λειτουργεί ο θερμοστάτης: όταν ψυχραίνει, ανοίγει τη θέρμανση κι όταν θερμαίνεται, την κλείνει. Με τον ίδιο τρόπο, το σώμα, όταν του λείπει μια ουσία, δημιουργεί πείνα για αυτήν. Όταν την αποκτήσει, σταματά να πεινάει. Έτσι, ο Μάσλοου μετάφερε την ομοιόσταση στις ανάγκες του ανθρώπου.
Ο Μάσλοου βλέπει όλες αυτές τις ανάγκες ως απαραίτητες για την επιβίωση και την υγεία του ανθρώπου. Όλοι έχουμε «χτίσει» αυτές τις ανάγκες γενετικά, ως ένστικτα, κι έτσι τις ονομάζει «ενστικτώδεις» ανάγκες.
Υποστηρίζει ότι, αν ρωτήσουμε τους ανθρώπους για το ποια θα ήταν η δική τους ιδανική ζωή, μπορούμε να πάρουμε σημαντικές πληροφορίες για τις ανάγκες που δεν έχουν καλύψει.
Οι τελευταίες ανάγκες στην πυραμίδα είναι οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης. Οι ανάγκες αυτές περικλείουν την επιθυμία να εκπληρώσει ο άνθρωπος δυναμικά όλα αυτά που μπορεί να είναι, να γίνεται πιο ολοκληρωμένος, «πιο γεμάτος». Για να είναι κάποιος αυτοπραγματωμένος, χρειάζεται να έχει τις χαμηλότερες ανάγκες τακτοποιημένες. Υπολόγισε ότι το μόνο το 2% του κόσμου είναι πραγματικά αυτοπραγματωμένο.
Επέλεξε μια ομάδα ανθρώπων που, σύμφωνα με τον ίδιο, είχαν τα βασικά για την αυτοπραγμάτωση, όπως ο Abraham Lincoln, ο Mahatma Gandhi, ο Albert Einstein κ.ά. Κοίταξε τις βιογραφίες τους, τα γραπτά τους, τις δραστηριότητές τους και πήρε συνεντεύξεις από αυτούς που τους γνώριζε προσωπικά. Έτσι, έφτιαξε μια λίστα με κοινά χαρακτηριστικά.
Είδε ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν κέντρο την πραγματικότητα, που σημαίνει ότι μπορούν να ξεχωρίσουν αυτό που είναι ψεύτικο κι ανέντιμο από αυτό που είναι αληθινό και αυθεντικό. Είχαν ως κέντρο τα προβλήματα που απαιτούν λύσεις. Θεωρούσαν ότι οι σκοποί δεν δικαιολογούν τα μέσα, ότι τα μέσα μπορεί να είναι και σκοποί και ότι τα μέσα συχνά είναι πιο σημαντικά από τους σκοπούς.
Είχαν ανάγκη για μοναξιά και ένιωθαν άνετα να είναι μόνοι τους. Βασίζονταν στις δικές τους εμπειρίες και κρίσεις. Ήταν μη κομφορμιστές, είχαν δημοκρατικές αξίες. Ήταν «ανοιχτοί» στις εθνικές και ατομικές διαφορές. Είχαν την ικανότητα που ονομάζεται κοινωνικό ενδιαφέρον, συμπόνια και ανθρωπισμός. Είχαν στενές προσωπικές σχέσεις με έναν μικρό «κλειστό» κύκλο φίλων και οικογενειακών μελών περισσότερο, παρά πολλές επιφανειακές σχέσεις με πολλούς ανθρώπους.
Είχαν αίσθηση του χιούμορ και προτιμούσαν να αυτοσαρκάζονται ή να σχολιάζουν γενικά και ποτέ το χιούμορ τους δεν είχε αντικείμενο άλλους ανθρώπους. Αποδέχονταν τον εαυτό τους και τους άλλους και προσπαθούσαν να θεωρούν τους άλλους όπως πραγματικά είναι.
Ο Μάσλοου δεν πίστευε φυσικά ότι οι αυτοπραγματωμένοι άνθρωποι είναι τέλειοι. Είχαν ελαττώματα και ενοχές, αλλά με ρεαλιστικό άγχος, και είχαν μάλλον ρεαλιστικές ενοχές παρά τοποθετημένες λανθασμένα ή νευρωτικές εκδοχές. Μερικοί ήταν αφηρημένοι ή υπερβολικά ευγενικοί και, τελικά, μερικοί είχαν κάποιες στιγμές ασπλαχνίας, «χειρουργικής» ψυχρότητας κι έχαναν το χιούμορ τους. Ο Μάσλοου θέλησε να δει από τι συνίσταται η θετική πνευματική υγεία και ήταν αυτός που έφερε τον άνθρωπο πίσω στην ψυχολογία και στην προσωπικότητά του.
Υπήρξε ένας σπουδαίος ψυχολόγος και αναζητητής της αλήθειας, του οποίου η προσφορά στον τομέα της Ψυχολογίας και της Φιλοσοφίας και, γενικότερα, στην εξέλιξη και βελτίωση του ανθρώπου υπήρχε μεγάλη κι αξιόλογη.
