Να μείνουμε εγκλωβισμένοι στη δίνη της προβληματικής σχέσης προκειμένου τα παιδιά να μη βιώσουν την εμπειρία του διαζυγίου; Ή να κάνουμε πράξη τη σκέψη που τρέχει στο μυαλό μας από καιρό αλλά τόσο φοβόμαστε; Καιρός να μιλήσουμε ανοιχτά!

Μέχρι και την εποχή της γιαγιάς μας το «δεν χωρίζω για τα παιδιά» ήταν το κατεστημένο που σπάνια μπορούσε να σπάσει. Με τις μαμάδες μας όμως να στηρίζονται καλά στα πόδια τους, ήρθε η μεγάλη ανατροπή και μαζί ο αριθμός των διαζυγίων που απογειώθηκε. Με ελάχιστη ανοχή και μηδαμινή διάθεση για δεύτερες ευκαιρίες σε κάποιες περιπτώσεις, η επιδημία των διαζυγίων θα μπορούσαμε να πούμε ότι άγγιξε και τα όρια της υπερβολής. Και φυσικά τα παιδιά χωρισμένων οικογενειών -αν δεν είμαστε και εμείς οι ίδιοι κάποια από αυτά- βρέθηκαν παντού ανάμεσά μας.

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο οι δισταγμοί του παρελθόντος φαίνεται πως έχουν επιστρέψει. Όλο και αυξάνονται οι περιπτώσεις ζευγαριών με παιδιά που παρόλο που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στη σχέση τους επιλέγουν να συνεχίζουν να μένουν μαζί.

Άραγε επειδή στόχος τους είναι να διατηρήσουν την οικογένεια ενωμένη ή επειδή δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά;

Η κρίση βάζει φρένο στα διαζύγια

Οι στατιστικές έρευνες πράγματι επιβεβαιώνουν ότι παρόλο που τις προηγούμενες δεκαετίες υπήρχε μια σταθερή αύξηση στα διαζύγια, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μια αναπάντεχη σχετική μείωση. Η οικονομική κρίση είναι σίγουρα ένας από τους κυριότερους λόγους. Ας μην ξεχνάμε ότι ένα διαζύγιο έχει υπολογίσιμες οικονομικές συνέπειες τόσο για εκείνον που αποχωρεί όσο και για εκείνον που μένει με το παιδί καθώς το εισόδημα της οικογένειας που χωρίζει μειώνεται σημαντικά. Η ανεργία και τα οικονομικά προβλήματα στα χρόνια της κρίσης είναι λοιπόν αναμφισβήτητα οι κύριοι λόγοι που ακόμα και ζευγάρια με σοβαρά προβλήματα στις μεταξύ τους σχέσεις φρενάρουν ή αποφεύγουν να προχωρήσουν σ’ ένα διαζύγιο. Έτσι είτε αποφασίζουν να δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία στη σχέση τους ή αποξενώνονται μεταξύ τους, παραμένοντας όμως έτσι ή αλλιώς κάτω από την ίδια στέγη για χάρη των παιδιών. Φυσικά αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό αλλά ούτε και απαραίτητα καλό.

Τα παιδιά είναι ακόμα μικρά…

Αυτό είναι ένα ακόμα επιχείρημα που προβάλλουν οι γονείς που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη μεταξύ τους σχέσης παγώνοντας το χρόνο και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για ένα διαζύγιο στο μέλλον. Κάποιοι λοιπόν θεωρούν ότι είναι καλύτερα να χωρίσουν όταν το παιδί θα είναι μεγαλύτερο. Έχουν όμως δίκιο; Σύμφωνα με τους ειδικούς σε όλες τις φάσεις της ζωής του παιδιού το διαζύγιο είναι μια δύσκολη εμπειρία ιδιαίτερα όταν δεν εξασφαλίζονται στο παιδί οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις για μια καλή προσαρμογή. Η προσέγγιση ωστόσο είναι διαφορετική ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Το σίγουρο πάντως είναι ότι όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι ένα διαζύγιο δεν θα πρέπει να καθυστερεί επειδή το παιδί είναι μικρό σε ηλικία.

Αν μείνετε… στοχεύσετε στη λύση των προβλημάτων

Η αλήθεια είναι ότι η απόφαση να πάρει κάποιος διαζύγιο δεν πρέπει να παίρνεται αβασάνιστα. Το διαζύγιο δεν αποτελεί πανάκεια για όλα τα προβλήματα στο γάμο ή την μοναδική λύση σε μια σοβαρή κρίση που περνά η σχέση. Πριν οδηγηθεί ένα ζευγάρι με παιδιά σε αυτή τη λύση καλό είναι να έχει εξαντλήσει όλα τα περιθώρια.

Από τη στιγμή λοιπόν που αποφασίσει ένα ζευγάρι να μη χωρίσει παρά τα όποια προβλήματα στη σχέση του, το καλύτερο που έχει να κάνει, ιδιαίτερα εφόσον υπάρχουν παιδιά, είναι να δουλέψει προς μια βελτιωτική κατεύθυνση. Προβλήματα επικοινωνίας που μπορεί να υπάρχουν ανάμεσα στους δυο συντρόφους, διαφορετικές ανάγκες, αισθήματα παραμέλησης, έλλειψη κατανόησης ακόμα και μια περιστασιακή εξωσυζυγική σχέση είναι θέματα που μπορεί να ξεπεραστούν. Ορίστε τη πρέπει να θυμάστε:

· Διερευνήστε τους λόγους που οδήγησαν τον γάμο σε κρίση και απαντήσετε με ειλικρίνεια στο ερώτημα αν πιστεύετε πραγματικά ότι μπορεί να σωθεί ο γάμος σας..

· Εξετάστε αν και οι δύο επιθυμείτε να σώσετε τη σχέση σας και αν έχετε τη διάθεση να επενδύσετε προς αυτή την κατεύθυνση.

· Διερευνήσετε αν υπάρχουν περιθώρια μέσα από αμοιβαίες υποχωρήσεις να βελτιωθούν τα πράγματα.

· Θυμηθείτε ότι εκτός από γονείς είστε και σύντροφοι. Εξετάστε τι μπορείτε να κάνετε για να ξαναέρθετε πιο κοντά ο ένας στον άλλον αντλώντας μεγαλύτερη χαρά μέσα από κοινούς στόχους, κοινά όνειρα ή δραστηριότητες αλλά και μικρές ή και μεγαλύτερες αλλαγές στην καθημερινότητά σας.

· Συχνά αυτό που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά είναι να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό ψυχολόγο που ασχολείται με ζευγάρια για να σας συμβουλέψει στην επίλυση των προβλημάτων που έχουν πλήξει τη σχέση.

Μήπως τελικά το διαζύγιο είναι η καλύτερη λύση;

Αυτό τελικά είναι το βασικό και τελικό ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν οι γονείς που αντιμετωπίζουν σοβαρή κρίση στη μεταξύ τους σχέση και από την οποία δεν φαίνεται να βγαίνουν παρά τις όποιες προσπάθειες. Σύμφωνα με του ειδικούς το να μένουν τα παιδιά με δύο γονείς που έχουν σοβαρά προβλήματα στη σχέση μπορεί να είναι πιο τραυματικό από την ίδια την εμπειρία του διαζυγίου που εν τέλει έρχεται για να αποκαταστήσει την ηρεμία που πιθανόν έχει χαθεί. Ειδικά όταν υπάρχουν στην καθημερινότητα του ζευγαριού εντάσεις και καυγάδες ή επεισόδια βίας, η αρνητική επιρροή στα παιδιά είναι δεδομένη. Πολλές φορές μάλιστα η συναισθηματική παραμέληση στην οποία συχνά υποβάλλονται τα παιδιά όσο διάστημα είναι οι γονείς βυθισμένοι στα προβλήματα της συζυγικής σχέσης είναι αρκετά πιο σοβαρή. Τέλος ακόμα κι αν οι γονείς έχουν συμφωνήσει να συνυπάρχουν όσο το δυνατόν πιο ειρηνικά για χάρη των παιδιών, εκείνα συνήθως μπορούν να αντιληφθούν το κλίμα ψυχρότητας, την απογοήτευση, την βουβή θλίψη και τον καταπιεσμένο θυμό που βράζει. Επιπλέον μια ψυχρή ή συγκρουσιακή ερεθιστική σχέση δεν αποτελεί θετικό πρότυπο για τα παιδιά για τις μελλοντικές τους σχέσεις. Τις περισσότερες φορές, λοιπόν, τα όσα προηγούνται του διαζυγίου μπορεί να τα πληγώσουν πιο βαθιά από ότι το ίδιο το διαζύγιο.

Και φυσικά χωρίς καμία αμφιβολία το διαζύγιο πρέπει να είναι μονόδρομος όταν ένας γονιός συνιστά άμεση ή έμμεση απειλή για το παιδί για διάφορους λόγους π.χ. βίαιη συμπεριφορά, εξαρτήσεις, σοβαρή παραμέληση κλπ.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το διαζύγιο μπορεί τελικά να εξασφαλίσει ένα πιο ήρεμο, αρμονικό και υγιές περιβάλλον για να μεγαλώσουν τα παιδιά.

Τελικά θα χωρίσετε…

Καταλήγοντας πάντως στην απόφαση να πάρετε διαζύγιο καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό που θα σας δώσει καθοδήγηση και για το πώς θα διαχειριστείτε σωστά το διαζύγιό σας και την περίοδο αλλαγών που έπεται διαφυλάσσοντας πάνω απ’ όλα την ψυχική ισορροπία των παιδιών σας.

Φλώρα Κασσαβέτη – Αλεξάνδρα Καππάτου