Στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα πολύ άνθρωποι δοκιμάζουν εντάσεις, συγκρούσεις και δυσκολίες στις βασικές σχέσεις της προσωπικής τους ζωής. Ιδιαίτερα οι ερωτικές και οι συζυγικές σχέσεις διαταράσσονται σοβαρά από εξωπραγματικές προσδοκίες, σύγχυση των ρόλων, προβλήματα επικοινωνίας, παρεμβάσεις τρίτων, δυσκολίες στη σεξουαλική ζωή και τη διαχείριση των οικονομικών πόρων. Τραυματικές εμπειρίες από την παιδική ηλικία και από προηγούμενες σχέσεις, ανασφάλειες, φόβοι και εσωτερικές συγκρούσεις δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε με διαύγεια, καθαρότητα και δημιουργική υπομονή το σύντροφό μας.
Με το πέρασμα του χρόνου η αγάπη και ο αμοιβαίος σεβασμός δίνουν τη θέση τους στην απογοήτευση, την οργή, τις αρνητικές κριτικές, τα αισθήματα παραμέλησης και εγκατάλειψης. Η σχέση αντί να είναι πηγή χαράς και δημιουργίας γίνεται πηγή οδύνης. Αισθανόμαστε ότι ο σύντροφός μας δεν μας καταλαβαίνει, ότι είναι αδιάφορος ή επιθετικός ή ότι έχει υπερβολικές απαιτήσεις. Όσο περισσότερο προσπαθούμε να τον πείσουμε να βελτιώσει τη συμπεριφορά του για να ικανοποιήσει τις προσδοκίες μας τόσο περισσότερο απογοητευόμαστε. Ο άλλος δεν φαίνεται διατεθειμένος να αλλάξει και οι δικές μας παρατηρήσεις, απαιτήσεις, συμβουλές και προκλήσεις όχι μόνο δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα αλλά δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Αν θέλουμε πραγματικά να βοηθήσουμε τη σχέση είναι προτιμότερο να στραφούμε προς τον εαυτό μας και να προσπαθήσουμε όσο μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε και αντιμετωπίζουμε το σύντροφό μας. Χρειάζεται να καλλιεργήσουμε την αυτογνωσία, να συνειδητοποιήσουμε τα δικά μας λάθη και τις δικές μας αδυναμίες και να πειραματιστούμε με νέους τρόπους δημιουργικής επικοινωνίας. Να αναζητήσουμε νέους τρόπους κατανόησης και ερμηνείας της συμπεριφοράς του συντρόφου αλλά και νέους, γόνιμους τρόπους για να του μεταφέρουμε τα δικά μας μηνύματα.
Τις περισσότερες φορές καταλαβαίνουμε τον άλλο χρησιμοποιώντας στοιχεία που υπάρχουν στον δικό μας ψυχισμό. Προβάλλουμε πάνω του δικά μας ψυχολογικά δεδομένα. Ερμηνεύουμε τον άλλο μέσα από το πρίσμα των προσωπικών μας πεποιθήσεων, εμπειριών και συναισθημάτων. Τον χαρακτηρίζουμε μέσα από τις δικές μας αρχές και αξίες.
Η αυθεντική επικοινωνία προϋποθέτει βαθιά γνώση του εαυτού μας, αυτοέλεγχο και εσωτερική ισορροπία. Αν έχουμε συνειδητοποιήσει τα ιδιαίτερα ψυχολογικά μας χαρακτηριστικά, τότε μπορούμε να ελέγξουμε τις καθοδηγητικές και ερμηνευτικές μας παρορμήσεις και να σεβασθούμε την προσωπικότητα του άλλου γι αυτό που είναι χωρίς να επιδιώκουμε να τον προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα.
Έχω τη δυνατότητα να καταλάβω τον άλλο καλύτερα όταν μπορώ να καταπαύσω τις δικές μου ψυχοδυναμικές συγκρούσεις. Όταν κραυγάζουν μέσα μου δυνατές φωνές δεν μπορώ ν’ ακούσω τον άλλο. Όταν δεν έχω απελευθερωθεί από τα δεσμά των έντονων αναγκών μου δεν μπορώ να καταλάβω τον άλλο. Όταν δεν έχω συμφιλιωθεί με τον εαυτό μου δεν μπορώ να συγχωρέσω τον άλλο. Όταν δεν έχω γαληνέψει μέσα μου δεν μπορώ να καθησυχάσω τον άλλο. Όταν δεν έχω αγαπήσει τον εαυτό μου, δεν μπορώ να αγαπήσω τον άλλο.
Αληθινή κατανόηση του συντρόφου δεν σημαίνει θεωρητική ερμηνεία των σκέψεων και των αισθημάτων του αλλά ταύτιση μαζί του, βιωματική συμμετοχή στα αισθήματά του, σημαίνει να δούμε και να αισθανθούμε την πραγματικότητα με τον τρόπο που εκείνος την βλέπει και την αισθάνεται.
Επικοινωνώ δημιουργικά με τον σύντροφό μου όταν εκτιμώ και αποδέχομαι με σεβασμό τα αισθήματα του χωρίς να εξετάζω αν είναι σωστά ή λάθος, όταν εκφράζω αυτό που πιστεύω με στοργή, ζεστασιά, κατανόηση και σεβασμό. Η άνευ όρων αποδοχή των αισθημάτων και των βιωμάτων του άλλου δημιουργεί το κατάλληλο, υποστηρικτικό περιβάλλον που θα τον βοηθήσει να εξερευνήσει τον εαυτό του, να αναπτύξει και να αξιοποιήσει τις εσωτερικές δυνατότητες αλλαγής που κρύβονται μέσα του. Ενώ αντίθετα οι δυναμικές, παρορμητικές προσπάθειες που καταβάλλουμε για να τον αλλάξουμε τον κάνουν να νοιώθει αμαθής, ανώριμος, ανίκανος και ανίσχυρος, να επιλέξει από μόνος του το σωστό και τον οδηγούν ακόμα και χωρίς να το θέλει να γίνεται αμυντικός, να απορρίψει αυτό που του λέμε ή και να ορθώσει ένα συναισθηματικό αμυντικό τείχος απέναντί μας ώστε να προφυλάξει την αυτονομία και την αξιοπρέπειά του.
Όταν ο σύντροφός μας αισθάνεται ότι νοιαζόμαστε γι’ αυτόν, ότι τον αγαπάμε και τον αποδεχόμαστε με σεβασμό, είναι περισσότερο πρόθυμος να προσέξει και ίσως να αποδεχθεί το μήνυμα που θα θέλαμε να του μεταφέρουμε. Το κλειδί στην επικοινωνία δεν είναι αυτό που λέμε αλλά ο τρόπος που το λέμε. Το πιο σημαντικό είναι το πλαίσιο, το κλίμα, ο ορίζοντας μέσα στον οποίο διαδραματίζεται η επικοινωνία. Όταν ο άλλος αισθάνεται ότι τον σέβομαι και τον αγαπώ είναι διατεθειμένος να με ακούσει, να πάρει σοβαρά υπόψη του αυτό που του λέω ενώ όταν αισθάνεται ότι παραβιάζω τα όριά του και επιτίθεμαι στην προσωπικότητά του γίνεται αρνητικός σε ότι και να του πω, θυμώνει μαζί μου και αντιδρά με βία, απαντά με σκληρά και απερίσκεπτα λόγια ή αποσύρεται συναισθηματικά για να μην πληγώνεται.
Για να καταλάβω αληθινά τον άλλο πρέπει να μπορώ να αδειάσω από τον εαυτό μου, και να γεμίσω από αυτόν, να τον προσλάβω αναλλοίωτο, να τον αποδεχθώ χωρίς όρους μέσα στην αγάπη. Η ασφάλεια που θα νιώσει κοντά μου στα πλαίσια της αγάπης θα τον βοηθήσει να γίνει καλύτερος.
