Παρότι πρόκειται για μία εξαιρετικά σοβαρή και συχνή ασθένεια, η κατάθλιψη περιβάλλεται από πολλούς μύθους και παρανοήσεις τόσο σε σχέση με τα αίτια της, όσο και την θεραπεία της. Τέτοιοι μύθοι είναι ενδεχομένως καλοπροαίρετοι, στην πραγματικότητα όμως αποδεικνύονται εξαιρετικά επιβλαβείς, καθώς πολύ συχνά στέκονται εμπόδιο στην αναζήτηση έγκαιρης θεραπείας και αντιμετώπισης της ψυχικής νόσου. Η Ελένη Βούσουρα, Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας, βοηθά να καταρρίψουμε τους δέκα πιο συχνούς μύθους σχετικά με την κατάθλιψη.
ΜΥΘΟΣ #1: Η κατάθλιψη δεν είναι μια συχνή πάθηση και δεν θα συμβεί σε μένα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη είναι μια πολύ συχνή νόσος που μπορεί να εκδηλωθεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, όλων των κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων, σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Επηρεάζει σήμερα περισσότερα από 350 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Υπολογίζεται ότι ένας στους 10 ανθρώπους πάσχει από κατάθλιψη και ένας στους 5 έχει νοσήσει από κατάθλιψη στη διάρκεια της ζωής του.
ΜΥΘΟΣ #2: Η κατάθλιψη δεν είναι μια πραγματική ασθένεια
ΑΛΗΘΕΙΑ: Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η κατάθλιψη αποτελεί την 2η συχνότερη αιτία αναπηρίας παγκοσμίως και μια από τις κύριες αιτίες απώλειας ετών ζωής λόγω δυσλειτουργίας ή πρόωρου θανάτου, ενώ νέα στοιχεία δείχνουν ότι συμβάλλει σημαντικά στην αυτοκτονικότητα και την ισχαιμική καρδιοπάθεια.
ΜΥΘΟΣ #3: Κατάθλιψη σημαίνει να είναι κανείς λυπημένος
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η λύπη είναι συναίσθημα, η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια. Η κατάθλιψη συχνά χαρακτηρίζεται από ένα επίμονο και διαρκές συναίσθημα θλίψης (για τουλάχιστον 2 εβδομάδες), ωστόσο όχι πάντα. Μπορεί, δηλαδή, κανείς να πάσχει από κατάθλιψη χωρίς να είναι απαραίτητα λυπημένος. Αντίθετα, μπορεί να βιώνει αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν ανηδονία, δηλαδή μια έντονη απώλεια ενδιαφέροντος και ευχαρίστησης ακόμη και για δραστηριότητες που προηγουμένως ήταν πηγή ευχαρίστησης για το άτομο (π.χ., χόμπι, οικογένεια, φίλοι). Επιπλέον, τα παιδιά, οι έφηβοι, και οι ηλικιωμένοι συνήθως εκδηλώνουν ευερεθιστότητα αντί θλίψης.
ΜΥΘΟΣ #4: «Είναι όλα στο κεφάλι σου»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη είναι μια διαταραχή της διάθεσης, ωστόσο περιλαμβάνει ένα πλήθος σωματικών συμπτωμάτων, όπως διαταραχές στην όρεξη και την ποιότητα του ύπνου, έντονη κόπωση και ψυχοκινητική επιβράδυνση, νευρικότητα και διέγερση, καθώς και δυσκολία συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων ακόμα και για τα πιο απλά καθημερινά πράγματα. Άλλα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ανησυχία, δυσπεψία, ναυτία, πονοκεφάλους, και μυϊκή κόπωση.
ΜΥΘΟΣ #5: Κατάθλιψη παθαίνει κανείς όταν έχει να αντιμετωπίσει δυσκολίες της ζωής
ΑΛΗΘΕΙΑ: Ο καθένας βιώνει σκαμπανεβάσματα στη ζωή, και συχνά αισθάνεται λυπημένος για κάποιο χρονικό διάστημα, ιδιαίτερα μετά από μια σοβαρή απώλεια ή απογοήτευση. Η κατάθλιψη είναι κάτι περισσότερο από περιστασιακές αρνητικές σκέψεις ή συναισθήματα που προκύπτουν από τις καθημερινές δυσκολίες. Τα επεισόδια της κατάθλιψης διαρκούν για μεγάλες χρονικές περιόδους, και συχνά μπορεί να προκύψουν ξαφνικά, ακόμη και όταν τα πράγματα στη ζωή φαίνεται να πηγαίνουν καλά.
ΜΥΘΟΣ #6: Η κατάθλιψη είναι ένα σημάδι ψυχικής αδυναμίας
ΑΛΗΘΕΙΑ: Μια από τις πολύ συχνές παρανοήσεις σχετικά με την κατάθλιψη είναι η λανθασμένη εντύπωση ότι η κατάθλιψη οφείλεται σε ψυχική αδυναμία ή ελάττωμα του χαρακτήρα. Η κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που, όπως οι περισσότερες ασθένειες, έχει βιολογικές, ψυχολογικές και κοινωνικές διαστάσεις. Όπως δε θα κατηγορούσαμε ποτέ κάποιον που υποφέρει από καρδιακή νόσο ή διαβήτη ότι η ασθένεια του οφείλεται σε «αδυναμία χαρακτήρα», έτσι και η κατάθλιψη δεν είναι σημάδι αδυναμίας, τεμπελιά, ή αυτολύπηση. Είναι μια σοβαρή σοβαρή κλινική διαταραχή, που απαιτεί άμεση διάγνωση και έγκαιρη θεραπεία.
ΜΥΘΟΣ #7: Η κατάθλιψη επηρεάζει μόνο τις γυναίκες
ΑΛΗΘΕΙΑ: Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να εκδηλώσουν κατάθλιψη σε σχέση με τους άντρες, μια ευαλωτότητα που κορυφώνεται στα αναπαραγωγικά χρόνια και εκδηλώνεται ως προεμμηνορροϊκό σύνδρομο, κατάθλιψη στην εγκυμοσύνη και λοχεία, και εμμηνοπαυσιακή κατάθλιψη. Ωστόσο, τα ποσοστά κατάθλιψης στους άνδρες δεν είναι καθόλου αμελητέα: 1 στους 8 άνδρες αναμένεται να αναπτύξει κατάθλιψη κάποια στιγμή στη ζωή του, ποσοστό που είναι ακόμη μεγαλύτερο αν συμπεριλάβουμε την χρήση αλκοόλ και ουσιών που συνδέονται συχνά με κατάθλιψη. Επιπλέον, η κατάθλιψη στους άνδρες τείνει να είναι πιο καταστροφική, καθώς οι άνδρες έχουν πολύ αυξημένο κίνδυνο θανάτου λόγω αυτοκτονιών σε σχέση με τις γυναίκες.
ΜΥΘΟΣ #8: «Απλά πρέπει να προσπαθήσεις να το ξεπεράσεις»
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη δεν θα φύγει από μόνη της – απαιτεί θεραπεία και υποστήριξη, όποιες και αν είναι οι αιτίες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη της. Στην πραγματικότητα, τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι πιθανό να επιδεινωθούν και να χρονίσουν αν αφεθούν χωρίς θεραπεία. Δυστυχώς, μόνο το 1/3 των ανθρώπων που υποφέρουν από κατάθλιψη υποβάλλονται σε θεραπεία.
ΜΥΘΟΣ #9: Η κατάθλιψη δε θεραπεύεται
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που θεραπεύεται. Με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή για να ρυθμιστούν αποτελεσματικά οι βιοχημικές αλλαγές στον εγκέφαλο, σε συνδυασμό με μια αποτελεσματική ψυχοθεραπεία, το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να θεραπευτεί πλήρως. Είναι ζωτικής σημασίας για τους ανθρώπους που υποπτεύονται ότι οι ίδιοι ή κάποιο μέλος της οικογένειας τους μπορεί να πάσχει από κατάθλιψη να αναζητήσουν φροντίδα από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας που διαθέτει κατάρτιση και εμπειρία στην θεραπεία της κατάθλιψης.
ΜΥΘΟΣ #10: Η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με φαρμακευτική αγωγή
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η φαρμακευτική αγωγή είναι μόνο μία από τις διαθέσιμες αποτελεσματικές θεραπείες για την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί με επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοθεραπείες, μη-φαρμακευτικές βιολογικές θεραπείες και αλλαγές στον τρόπο ζωής. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να βοηθηθούν περισσότερο από μια ψυχολογική παρέμβαση, άλλοι μπορεί να θεωρήσουν χρησιμότερο ένα συνδυασμός θεραπευτικών προσεγγίσεων. Το καλύτερο είναι να προσεγγίσει κανείς ένα επαγγελματία ψυχικής υγείας για να μάθει περισσότερα για τα διάφορα είδη θεραπείας και να αναπτύξει το δικό του, εξατομικευμένο πρόγραμμα στήριξης και θεραπείας.
Ελένη Βούσουρα, Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας, Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Deree
