Ανακαλύψτε τι ακριβώς είναι η ηγεσία και ποια τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη.

Για πολλούς από εμάς η ηγεσία μπερδεύεται με το management. Θεωρούμε ότι ένας «καλός» manager πρέπει να είναι και ηγέτης, την ίδια στιγμή που βλέπουμε πραγματικούς ηγέτες δίπλα μας χωρίς καμία «επίσημη» εξουσία ή αρμοδιότητα. Τι είναι όμως η ηγεσία; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά ενός ηγέτη; Ηγέτης γεννιέται κανείς ή γίνεται; Τι πρέπει να κάνει ένας ηγέτης; Δείτε τις συμβουλές που ακολουθούν:

– Να θυμάστε ότι η ηγεσία δεν είναι διαχρονική: Κάποιες φορές κρατά λεπτά (π.χ. θυμηθείτε τον φίλαθλο που ξεσηκώνει και τους υπόλοιπους πανηγυρίζοντας το γκολ της ομάδας του), κάποιες φορές χρόνια (όπως αποτυπώνεται στο πρόσωπο ενός επανεκλεγέντα πρωθυπουργού) αλλά ποτέ δεν κρατά για πάντα, αντιθέτως κάποια στιγμή χάνεται. Τι σημαίνει αυτό; Μη στηριχθείτε στον «μαγνητισμό» και την «αύρα» που μπορεί να διαθέτετε σήμερα, αλλά χτίστε το υπόβαθρο που θα τα διατηρήσει και στο μέλλον και, όσο και αν φαίνεται «άσχημο», προετοιμάστε το έδαφος / τον εαυτό σας για την κατάσταση που θα επακολουθήσει όταν αυτή η ικανότητά σας θα είναι πια παρελθόν…
– Οι οπαδοί κάνουν τον ηγέτη: Η ηγεσία δεν είναι ένας τίτλος που απονέμεται. Δεν μπορεί κανείς να τον φέρει στην κάρτα του. Η μόνη απόδειξη της ύπαρξής της είναι η ύπαρξη «οπαδών». Σήμερα νιώθετε ηγέτης; Σίγουρα; Τότε σκεφθείτε ένα «σκληρό» τεστ: αν αύριο παραιτηθείτε από τη δουλειά σας και ξεκινήσετε κάτι διαφορετικό, υπάρχουν κάποιοι που θα σας ακολουθήσουν;
– Δημιουργήστε ένα απλό και ξεκάθαρο όραμα που να τους εκφράζει και να θέλουν να το υλοποιήσουν: Έχετε ως παράδειγμα το όραμα του Walt Disney: «To make people happy». Τέσσερις μόνο λέξεις, δεκαετίες πιο πριν, και όμως ακόμη και ο νεοεισερχόμενος στην Disney σήμερα ξέρει τι πρέπει να κάνει και ας μην έχει δίπλα του τον Walt… Προσπαθήστε να διατυπώσετε το όραμά σας σε δυο-τρεις γραμμές το πολύ. Αποφύγετε τις βαρύγδουπες φράσεις. Αμέσως μετά σκεφθείτε: «Αν ήμουν στη θέση των ανθρώπων μου και έβλεπα αυτό το όραμα, θα το ενστερνιζόμουν αμέσως και θα ήθελα να το δω να πραγματοποιείται;». Αν δεν απαντήσετε θετικά και στα δύο σκέλη, πετάξτε το και φτιάξτε το από την αρχή…
– Να μιλάτε με αυτοπεποίθηση: Αν εσείς δεν πιστεύετε τα όσα λέτε, ποιος άλλος θα βρεθεί να το κάνει;
– Μισήστε τη γραφειοκρατία: Ξανακοιτάξτε και απλοποιήστε τις διαδικασίες.  Καταργήστε τις περιττές, τροποποιήστε τις ξεπερασμένες. Αν χρειαστεί ξαναχτίστε τα πάντα από την αρχή. Να έχετε ως γνώμονα τη λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητά τους.
– Ζητήστε σε τακτική βάση νέες ιδέες: Θεσπίστε τον θεσμό «outside the box». Σε συγκεκριμένη μέρα και ώρα της εβδομάδας να περιμένετε από όλα τα μέλη της ομάδας σας να έρχονται με μια νέα, ακόμη και εξτρεμιστική ή απραγματοποίητη ιδέα. Αναλογιστείτε πόσες σημερινές «αυτοκρατορίες» ξεκίνησαν με τη φράση: έχω μια ιδέα που θα σας φανεί τρελή…
– Ξεκινήστε καινούργιες / προκλητικές δραστηριότητες: Καθιερώστε αυτή την πρακτική. Κάντε όλους να σας βλέπουν ως πηγή ιδεών. Καινοτομήστε, βγείτε έξω από τα στενά όρια του «job description» σας. Δοκιμάστε το διαφορετικό στη σκέψη και τις πράξεις σας.
– Δείτε την αλλαγή σαν ευκαιρία: Οι περισσότεροι αντιδρούν αρνητικά σε οποιαδήποτε αλλαγή (ίσως κάποιες φορές και δικαιολογημένα) καθώς τους βγάζει από τη ρουτίνα τους και το μυαλό κάτι τέτοιο το απεχθάνεται. Εσείς βρείτε κάτι θετικό στην αλλαγή, πάντα υπάρχει. Μια, π.χ., εξαγορά ή συγχώνευση σίγουρα απειλεί τις «θέσεις» αρκετών συναδέλφων. Εσείς δείτε την (έστω και στα χαρτιά) αύξηση των μεγεθών, τους νεοαποκτηθέντες πόρους, τα καινούργια προϊόντα σας, τις αγορές που ανοίγονται…
– Βγάλτε τους έξω από το γραφείο, πρέπει όλοι να πουλήσουν και να συναντήσουν τους πελάτες: Το «πεζοδρόμιο» είναι απλά ο καλύτερος τρόπος ωρίμανσης των ανθρώπων σας.
– Επιτρέψτε τους να εργάζονται με ελάχιστη επίβλεψη: «Μα αν δεν είμαι κοντά τους τίποτε δεν θα γίνει σωστά!» Λάθος, με το να είστε συνέχεια «πάνω από το κεφάλι τους», το μόνο που εξασφαλίζετε είναι ότι δεν θα βρουν λόγο να αναλάβουν πρωτοβουλία, αφού μπορούν να σας συμβουλευτούν για οποιοδήποτε θέμα.
– Πιστέψτε στην αξία του καθενός: Υπάρχουν δύο σχολές management και ηγεσίας. Η πρώτη θεωρεί ότι οι άνθρωποι είναι τεμπέληδες, αποφεύγουν τη «δουλειά» και κοιτούν να κοροϊδέψουν τον προϊστάμενό τους. Η δεύτερη υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι βλέπουν την εργασία ως κάτι φυσιολογικό και με την κατάλληλη καθοδήγηση και ευκαιρία μπορούν να διαπρέψουν σε ό,τι και αν κάνουν. Αναρωτιέστε για το ποια άποψη είναι σωστή; Και οι δύο! Δηλαδή; Αν πιστέψετε στην πρώτη, τότε εκείνη θα «βγαίνει πάντα σωστή», γιατί εσείς με τη συμπεριφορά σας θα το προκαλείτε. Αν όμως ενστερνιστείτε τη δεύτερη, θα δείτε ότι οι άνθρωποί σας θα σας εκπλήξουν…
– Τιμήστε τις προσπάθειές τους: Επιβραβεύστε πάντα τις προσπάθειές τους (και προφορικά και εγγράφως) και πάντα δημοσίως (κοινοποιήστε την επιστολή σας). Με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργήσετε υποστηρικτές, καθώς η ομάδα σας θα βλέπει στο πρόσωπό σας τον καλύτερο «διαφημιστή» του έργου της…
– Ηγηθείτε με το παράδειγμά σας: Αν, π.χ., ζητάτε από την ομάδα σας να υπερβεί το συμβατικό ωράριο ελάτε ένα τέταρτο νωρίτερα από εκείνους και φύγετε μισή ώρα αργότερα.
– Να είστε φιλικός και όχι φίλος: Δηλαδή; Πρέπει πάντα να υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα στον ηγέτη και την ομάδα του. Μικρή μεν, ορατή δε. Αν, π.χ., αντιμετωπίζετε προβλήματα με τον σύντροφο ή την οικογένειά σας δεν πρέπει να τα μοιραστείτε με τους ανθρώπους σας.
– Προτιμήστε να σας σέβονται και όχι να αρέσετε: Δεν μπορείτε (και δεν πρέπει) να ικανοποιείτε πάντα όλους. Όταν θα χρειαστεί να τους δυσαρεστήσετε μη «δικαιολογηθείτε» και (προς Θεού) μη χρησιμοποιήσετε τη φράση «δεν φταίω εγώ». Ασχέτως αν η συγκεκριμένη ενέργεια σας επιβλήθηκε, πρέπει στα μάτια της ομάδας σας να φανεί ως δική σας απόφαση.
– Δημιουργήστε ένα περιβάλλον εργασίας στο οποίο οι άνθρωποι να θέλουν να δουλέψουν: Κατ’ αρχήν χωροταξικά. Διαμορφώστε εκ νέου τον χώρο εργασίας των ανθρώπων σας. Μετακινήστε τα έπιπλα, αλλάξτε τη διακόσμηση, βάψτε τους τοίχους. Στη συνέχεια ενισχύστε το ομαδικό πνεύμα, δημιουργήστε ομάδες εργασίας και ζητήστε την ενεργή συνεισφορά όλων. Τέλος, αναφορικά με το κάθε θέμα που προκύπτει εστιάστε στις ευκαιρίες και όχι στα προβλήματα…
– Ενεργήστε δίκαια και με απόλυτη ακεραιότητα: Σίγουρα κάποιους συναδέλφους τους συμπαθείτε περισσότερο από κάποιους άλλους. Μην παρασυρθείτε, όμως, από το ότι με εκείνους «ταιριάζετε» περισσότερο, μη δημιουργήσετε «κλίκες» μέσα στο περιβάλλον σας. Και, τέλος, κρατήστε τον λόγο σας με οποιοδήποτε κόστος.
– Χρησιμοποιήστε διαφορετικά στυλ ηγεσίας κατά περίπτωση: Ας είστε ο ίδιος άνθρωπος, η συμπεριφορά είναι επιλογή. Την ίδια στιγμή φερθείτε τρυφερά στον υφιστάμενο που αντιμετωπίζει ένα οικογενειακό δράμα και ιδιαίτερα αυστηρά σε εκείνον που επιδεικτικά αγνοεί τους κανόνες σας.
– Συναντηθείτε προσωπικά με καθέναν: Όσο και αν θα το θέλατε οι άνθρωποί σας δεν νιώθουν «άνετα» να μιλήσουν για ό,τι τους απασχολεί, παρουσία των υπολοίπων. Σε τακτά (αλλά και έκτακτα) χρονικά διαστήματα συναντηθείτε με καθέναν προσωπικά σε έναν απομονωμένο χώρο και ακούστε τους, μάθετε το πώς εκείνοι βλέπουν το επαγγελματικό τους μέλλον, την εργασιακή προοπτική, αλλά και τα προσωπικά και οικογενειακά τους θέματα.
– Βγάλτε έξω τον ηγέτη που κρύβει ο καθένας μέσα του: Αναθέστε τους τα καθήκοντά σας. Θα τους δώσετε τεράστια αυτοπεποίθηση, αλλά και έναν ακόμη λόγο για να σας στηρίξουν…
– Πρέπει να παίρνουν θέση σε συγκρούσεις: Απαγορέψτε την «ουδέτερη στάση». Όταν μία σύγκρουση προκύπτει (δηλαδή σε καθημερινή βάση), οι άνθρωποί σας πρέπει να εκφράσουν άποψη και να αναλάβουν την ευθύνη της.
– Δείτε τα πράγματα με τα μάτια του προϊσταμένου σας: Σκεφτείτε πάντα ένα ιεραρχικό επίπεδο παραπάνω από το τωρινό σας. Θα βελτιώσει απίστευτα την οπτική σας…

Κώστας Στάμκος (διευθυντής ανάπτυξης εκπαιδευτικού οργανισμού) kariera.gr