Έρευνες που τονίζουν τη σημαντικότητα του πατέρα κάνουν λόγο για το πόσο επηρεάζει η παρουσία του ακόμη και τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών. Σύμφωνα με τα πρότυπα της πατριαρχικής οικογένειας, ο πατέρας είναι αυτός που φροντίζει για την (οικονομική κυρίως) ασφάλεια της οικογένειας, ενώ η μητέρα είναι αυτή που ασχολείται πιο πολύ με τα παιδιά, είτε έχει να κάνει με την προσωπική τους φροντίδα, είτε για το διάβασμα. Ο πατέρας είναι το πρόσωπο της εξουσίας και της πειθαρχίας, και η μητέρα καλείται να τον «μαλακώσει» ή να τον επικαλεστεί όταν τα παιδιά για παράδειγμα δεν τρώνε το φαγητό τους ή δεν διαβάζουν. 
Ωστόσο, αυτό το καθεστώς οφείλει να αλλάξει! Ακόμα και στα επαγγέλματα που έχουν ταυτιστεί με τη φροντίδα του παιδιού, δύσκολα συναντάται άντρας που έχει αναλάβει για παράδειγμα νηπιαγωγός ή βρεφονηπιοκόμος, ή ακόμη και δάσκαλος δημοτικού. Έτσι, η αγωγή στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης (βιολογικής και κοινωνικής) είναι κατά βάση γένους θηλυκού.
Αυτό το απλό παράδειγμα δείχνει ότι ίσως η κοινωνία δεν εμπιστεύεται τον άντρα για την ανατροφή του παιδιού, κάτι που φαίνεται και στις μέρες μας από το ποιος αποκτά την κηδεμονία των παιδιών μετά από διαζύγιο. Η μήπως αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι ένα στερεότυπο που έχουν δεχτεί και οι ίδιοι οι πατεράδες;
Έρευνες τονίζουν τον πρωταρχικό ρόλο του πατέρα στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού. Σε ένα οικογενειακό σύστημα, ο πατέρας είναι αυτός που δίνει την «ταυτότητα» της οικογένειας. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό, είναι επειδή το παιδί αναζητά στον πρόσωπο του πατέρα όχι μόνο τον προστάτη, αλλά και αυτόν που θα στηρίξει την οικογένεια, και θα την ενδυναμώσει με τη δίκαιη εξουσία του.
Για να γίνει αυτό, ο πατέρας πρέπει να είναι ιδανικός, δηλαδή να συνδυάζει τη στοργή με την πειθαρχία, και να μην ανήκει σε κάποια από τις παρακάτω κατηγορίες!
1. Ο απών πατέρας: ο πατέρας που έχει αφήσει το έργο της αγωγής του παιδιού αποκλειστικά στη μητέρα
2. Ο αυστηρός πατέρας: ο πατέρας που ζητά από τα παιδιά του να είναι πάντα πρώτα, και σπάνια επιβραβεύει.
3. Ο αυταρχικός πατέρας: ο άκαμπτος πατέρας, που επιθυμεί να επιβάλλεται και δεν «ακούει» τις επιθυμίες των παιδιών του.
4. Ο εχθρικός πατέρας: ο πατέρας που εκφράζεται μόνο με ακραίους τρόπους, και συμπεριφέρεται απάνθρωπα.
5. Ο επιεικής πατέρας: ο πατέρας που φοβάται να επιβληθεί, και είναι ανίκανος να διαπαιδαγωγήσει τα παιδιά του.
Ο δημοκρατικός πατέρας: ο ιδανικός πατέρας. Είναι αυτός που σέβεται τα “θέλω” των παιδιών του, αλλά θέτει και όρια στην καθημερινότητά τους. Δεν γίνεται ποτέ αυταρχικός χωρίς αφορμή, και είναι πάντα διαθέσιμος για συζήτηση και επίλυση προβλημάτων.
Αναλύοντας τα είδη πατέρα, ας σκεφτούμε ότι ο εχθρικός για παράδειγμα, είναι και εχθρικός σύζυγος. Ο αυστηρός πατέρας είναι και αυστηρός σύζυγος. Ο απών είναι και απών από τα συζυγικά του καθήκοντα. Με άλλα λόγια, οι πατεράδες που δεν τείνουν προς τη δημοκρατικότητα, μπορούν εύκολα να περιθωριοποιηθούν και να νιώσουν ότι μόνο με τον δικό τους τρόπο (δηλαδή αυστηρό και απάνθρωπο) μπορούν να θεωρηθούν μέλη της οικογένειας.
Ο πατέρας στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικός. Πλέον οφείλει να στηρίζει τη σύζυγό του που είναι εργαζόμενη, αλλά και να συμμετέχει πιο πολύ στα «καθημερινά του παιδιού», που όμως είναι καθοριστικά για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Το παιδί έχει ανάγκη να βασίζεται σε κάποιον που θα τον/την επιβραβεύει ή θα τον τιμωρεί, για να αρχίσει έτσι οριοθετείται η προσωπικότητά του. Συχνά μάλιστα παρατηρείται σε έρευνες ότι οι ενήλικες που έχουν προβλήματα με πρόσωπα εξουσίας, έχουν μεγαλώσει σε περιβάλλοντα όπου ο πατέρας άνηκε σε μία από τις 5 κατηγορίες που προαναφέραμε.
Ο ρόλος του πατέρα στις σχολικές επιδόσεις
Η ενεργός συμμετοχή του πατέρα στη σχολική ζωή των παιδιών του, είναι ευεργετική για την απόδοση και τις επιτεύξεις τους. Επιπρόσθετα το ειλικρινές, έμπρακτο ενδιαφέρον του πατέρα για τις δραστηριότητες των παιδιών του, μεταφράζεται με καλύτερη κοινωνική εξέλιξη ή ανέλιξη και με καλύτερες σχέσεις των παιδιών με τους συνομήλικους τους.
Όταν ο πατέρας, δείχνει καθημερινά ειλικρινές ενδιαφέρον για τα μαθήματα των παιδιών, μιλώντας μαζί τους, ρωτώντας τα για το τι κάνουν, τι μαθαίνουν και για τις σχέσεις τους με τα άλλα παιδιά στο σχολείο, τότε πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα σε μαθήματα όπως τα μαθηματικά και άλλα. Οι βαθμοί των παιδιών σε διαγωνίσματα είναι συνήθως ψηλότεροι και τα παιδιά είναι περισσότερο ευτυχισμένα με καλύτερες σχέσεις με άλλα παιδιά στο σχολείο όταν νιώθουν ότι ο πατέρας τους ενδιαφέρεται πραγματικά και το δείχνει έμπρακτα καθημερινά για τη σχολική τους δραστηριότητα και εργασία. Η προσωπική εμπλοκή του πατέρα έχει θετικά αποτελέσματα για τις επιδόσεις και την απόκτηση των γνωστικών ικανοτήτων, όχι μόνο όταν πρόκειται για τον βιολογικό πατέρα του παιδιού.
Σε περιπτώσεις παιδιών που ανήκουν σε ομάδες ψηλού κινδύνου, λόγω οικογενειακών ή άλλων προβλημάτων, η παρουσία μιας πατρικής προσωπικότητας που εμπλέκεται και ενδιαφέρεται για το παιδί, βελτιώνει τη συνολική εικόνα που θα παρουσιάσει το παιδί στο σχολείο. Ακόμη και όταν υπάρχουν οικονομικά προβλήματα στην οικογένεια ή περιορισμένες σχολικές δυνατότητες, η πατρική παρουσία βελτιώνει τη μάθηση, την απόδοση και τις κοινωνικές δεξιότητες των παιδιών.
Το σημαντικότερο στην πατρική εμπλοκή, για να επιτευχθούν τα ευεργετικά αποτελέσματα στο σχολείο και στην κοινωνική εξέλιξη του παιδιού, είναι ο πατέρας να μην περιορίζεται απλά στο να μεταφέρει το παιδί στο σχολείο, να το φέρνει πίσω από εκεί και επιφανειακά να ασχολείται με κάποια πρακτικά προβλήματα.Το ζητούμενο είναι να επιδεικνύει ένα συνεχές ενδιαφέρον με συχνές ερωτήσεις και συνομιλίες με τα παιδιά του για το τι κάνουν στο σχολείο και για τα μαθήματα τους.
Από τη μεριά του σχολείου και των εκπαιδευτικών, η συνειδητοποίηση της σημασίας του πατέρα, μπορεί να προσφέρει πολλά. Η επιδίωξη από το σχολείο της περισσότερης εμπλοκής του πατέρα, η συμβολή στη διαφώτιση και εκπαίδευση των αντρών για τον ενεργό ρόλο του πατέρα στη σχολική ζωή του παιδιού, είναι δράσεις που μπορούν να έχουν καρποφόρα αποτελέσματα.
www.myself.gr – www.familyhome.gr
