Πώς μαζεύει κανείς τα «κομμάτια του» στις δύσκολες στιγμές για να πάρει κουράγιο, να αντέξει και να αντισταθεί…
Για όλους υπάρχουν αδιέξοδα, μαυρίλες και ανυπέρβλητες στιγμές. Όλοι, επιβεβαιώνουν οι σύγχρονες έρευνες, φτωχοί κ πλούσιοι, αδύναμοι ή δυνατοί, περνούν κρίσεις και κρίσιμες ώρες, με λάθη μοιραία, ή μαθήματα- λάθη, που μπορούν, αντίστροφα, να συμβάλλουν στην προσωπική επιβίωση και αντοχή.
Στις κοινωνίες του σήμερα, όπου το αύριο δεν είναι πλέον, απαραίτητα, μια καλύτερη μέρα,σημασία αποκτά η μέθοδος, η ψυχραιμία και εσωτερική δύναμη για να ξεπερνιούνται, συνέχεια πια στη ζωή, οι δύσκολες στιγμές.
Τα όνειρα μπορεί για τις γενιές της κρίσης να μοιάζουν ότι καίγονται, οι κοινωνικοί ψυχολόγοι όμως διδάσκουν σήμερα, πώς να κρατάει κανείς τη φλόγα ζωντανή.
Υπάρχει τρόπος, υποστηρίζει η Άννυ Μέρφυ Πωλ στο πολυσυζητημένο βιβλίο της ‘Brilliant: The New Science of Smart’. Η τεχνική θεωρείται επίσημη μέθοδος της κοινωνικής ψυχολογίας, και έχει βεβαιώσει τα αποτελέσματά της με πληθώρα ερευνητικών καταγραφών. Ονομάζεται Επιβεβαίωση αξιών (Values Affirmation). Είναι σαν μια σύντομη, νοητική σάρωση στον εγκέφαλό μας, τον οποίο καλούμαστε να ανακρίνουμε για το τι –πραγματικά μετρά εκείνη την ώρα για μας πιο πολύ. Τις στιγμές που κανείς νιώθει ότι καταρρέει, ότι δεν έχει ελπίδα, κουράγιο, ή δυνάμεις ν αντέξει τις κακουχίες της ζωής, το «Σκανάρισμα των προσωπικών Αξιών», εξηγεί η Άννυ Μέρφυ Πωλ, το values affirmation, αποδεδειγμένα μπορεί να γίνει χείρα βοηθείας και μάλιστα καθοριστικά ουσιαστική.
Η οδηγία είναι απλή, προσθέτει. «Κάντε μια λίστα με τις αξίες που έχουν την μεγαλύτερη σημασία για εσάς, ή, εναλλακτικά, για 10 λεπτά, γράψτε σ ένα κομμάτι χαρτί το ένα και βασικό, κυρίαρχο, που έχει την κεντρική σημασία στη ζωή σας. Μπορεί αυτό», εξηγεί η επιστήμονας, «να είναι η στενή σχέση με την οικογένεια, ή, το όνειρο κάποιου να γίνει φωτογράφος, η καριέρα, οι αγαπημένοι του άνθρωποι ή, για κάποιον η ισχυρή θρησκευτική του πίστη.» Είναι σημαντικό την ώρα της δυσκολίας να θυμάται και να ξαναθυμάται κανείς τι είναι γι’ αυτόν πρωτίστως πιο σημαντικό.» Σαν άσκηση μπορεί να ακούγεται απλή διευκρινίζουν οι ειδικοί επιστήμονες, είναι όμως εντυπωσιακή η πληθώρα των άμεσων πρακτικά ανακουφιστικών αποτελεσμάτων, που η «Σάρωση των Αξιών» προσφέρει.
1. Μειώνει σημαντικά -και σωτήρια εκείνη τη στιγμή- το στρες. Πρόσφατη ‘Έρευνα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια UCLA διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες που εφάρμοσαν την τεχνική Επιβεβαίωσης Αξιών εμφάνισαν πτώση των επιπέδων κορτιζόλης, και οι ερευνητές τονίζουν ότι η μέθοδος μπορεί να ελέγξει με επιτυχία τις νευρο-ενδοκρινολογικές αντιδράσεις που το στρες από μια σοβαρή αντιξοότητα μπορεί να δημιουργεί.
2. Ενισχύει την δύναμη της θέλησης. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Ψυχολογίας, Προσωπικότητας και Κοινωνικής Συμπεριφοράς οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η μέθοδος μπορεί να τροφοδοτήσει και να ενισχύσει τη δύναμη της θέλησης ενός ατόμου, όταν η δυνατότητα του αυτό-ελέγχου του, μετά και από επανειλημμένες δυσκολίες δείχνει να έχει εξαντληθεί.
3. «Διευρύνει το πλάνο» του προβλήματος που απασχολεί το άτομο εκείνη την στιγμή. Βοηθά έτσι στο να θυμίζει το “big picture”, να ξεκολλάει το μυαλό από την στενή έννοια και ένταση το προσωρινού προβλήματος. Ο Joshua Correll του Πανεπιστημίου του Σικάγο διαπίστωσε σε σχετικές έρευνες ότι η άσκηση της Επιβεβαίωσης Αξιών βοήθησε τους συμμετέχοντες να διατηρήσουν την ευκρίνειά τους, να αξιολογήσουν σωστά και χωρίς υπερβολές το πρόβλημα, και να αποτρέψουν την αρνητική αντίδραση σε νου και σώμα που μια δύσκολη ώρα ενεργοποιεί.
4. Βοηθά στο να μαθαίνει κανείς από τα λάθη του, που είναι πολύ πιο δύσκολο τελικά από ό,τι φαντάζονταν και οι επιστήμονες και εμείς. Ο ερευνητής Michael Inzlicht του Πανεπιστημίου του Τορόντο ανακοίνωσε σε δημοσίευση στο περιοδικό Psychological Science ότι παρόλα αυτά η τεχνική Επιβεβαίωσης Αξιών κάνει τους ανθρώπους πιο δεκτικούς στο να αντιλαμβάνονται αντικειμενικά τα δικά τους λάθη και να αποκτούν την δύναμη να τα διορθώσουν, άμεσα ή σταδιακά.
5. Συμβάλλει εντυπωσιακά στο να ξεπερνά κανείς εμπόδια και να καλύπτει «χάσματα και κενά». Πολλαπλές μελέτες του καθηγητή Geoffrey Cohen του πανεπιστημίου του Στάνφορντ έχουν δείξει ότι η μέθοδος βοηθά σε εντυπωσιακό βαθμό άτομα από χώρους μειονοτήτων, ειδικά στις ακαδημαϊκές τους σπουδές, να ο υπερβούν ή και να αγνοήσουν τα χαρακτηριστικά σύνδρομα που έχει αποδειχθεί ότι συνοδεύουν φοιτητές από ομάδες μειονοτήτων, που ονομάζονται χαρακτηριστικά σύνδρομα της “στερεότυπης απειλής”. Έχει αποδειχθεί η ουσιαστική βοήθεια που προσφέρει η άσκηση Σάρωσης των Αξιών σε χιλιάδες περιπτώσεις ανθρώπων που ξεπέρασαν μαζί με τις δυσκολίες, τον εαυτό τους, δεν το ’βαλαν ποτέ κάτω, και πέτυχαν να κάνουν στη ζωή τους τη διαφορά.
Με άλλα λόγια «Η Σάρωση των Αξιών» είναι η πρακτική που αποδεικνύει, με τη βούλα τω γιατρών το «Τίποτε δεν είναι Ανέφικτο», όσο αυτό αντηχεί την φωνή της καρδιάς μας και το κυρίαρχό εσωτερικό μας Ιδανικό. Οι δυσκολίες στις μέρες μας δεν δείχνουν να εκλείπουν, και έτσι τα ‘Όνειρα, -μας λένε με αυτό τον τρόπο οι Ψυχολόγοι- απέμειναν για τους Ψύχραιμους και Δυνατούς!
