Ίσως η πρώτη θεωρία της προσωπικότητας που έγινε γνωστή είναι εκείνη του Έλληνα γιατρού Ιπποκράτη (400 π.Χ.), που χαρακτήρισε την ανθρώπινη συμπεριφορά υπό τους όρους τεσσάρων ιδιοσυγκρασιών. Κάθε μία από αυτές συσχετιζόταν με έναν διαφορετικό σωματικό υγρό ή «χυμό».
Ο αιματώδης ή αισιόδοξος τύπος, συσχετιζόταν με το αίμα. Ο φλεγματικός τύπος (αργός και ληθαργικός) με το φλέγμα. Ο μελαγχολικός τύπος (λυπημένος, καταθλιπτικός) με την μέλανα χολή και ο χολερικός τύπος (θυμωμένος) με την κίτρινη χολή. Η προσωπικότητα του ατόμου καθοριζόταν από το ποσοστό καθενός από τους τέσσερις χυμούς στο σώμα του. Το σύστημα του Ιπποκράτη επηρέασε για πολλά χρόνια την σκέψη των ευρωπαίων επιστημόνων και οι όροι, τους οποίους είχε αποδώσει ο Ιπποκράτης στους τέσσερις τύπους προσωπικότητας, συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται συχνά έως και σήμερα.
Αλλά μια πιο μοντέρνα εκδοχή της θεωρίας αυτής, θα μπορούσε να είναι εκείνη του Hans Eysenck, (1982), ο οποίος υποστηρίζει την ύπαρξη 4 βασικών τύπων προσωπικότητας που είναι οι εξής:
ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟΣ (Ασταθής-Εσωστρεφής): Ο μελαγχολικός τύπος προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από δυσθυμία, άγχος, εγκράτεια και απαισιοδοξία. Επίσης, είναι απόλυτος και επιφυλακτικός με τους άλλους ανθρώπους, αποφεύγει την κοινωνική συναναστροφή και συνηθίζει να μένει ήσυχος.
ΦΛΕΓΜΑΤΙΚΟΣ (Εσωστρεφής-Σταθερός): Το φλεγματικό άτομο συνήθως κρατάει μια παθητική και ήρεμη στάση. Είναι προσεχτικό και συγκρατημένο με τον εαυτό του και με τους άλλους. Τέλος, είναι άτομο στοχαστικό, γαλήνιο, αξιόπιστο και ήσυχο.
ΕΥΕΞΑΠΤΟΣ (Ασταθής-Εξωστρεφής): Ο ευέξαπτος τύπος προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από ευθιξία, ανησυχία, παρορμητικότητα και επιθετικότητα. Το άτομο αυτό ακόμη συνηθίζει να είναι ευσυγκίνητο και ευμετάβλητο, αλλά παράλληλα δραστήριο και αισιόδοξο.
ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ (Εξωστρεφής-Σταθερός): Το άτομο με αισιόδοξη προσωπικότητα συνήθως είναι κοινωνικό, αυθόρμητο και ομιλητικό με τους άλλους ανθρώπους. Διακατέχεται από ευαισθησία και ζωντάνια. Είναι ένα άτομο βολικό, αφού προσαρμόζεται εύκολα σε διάφορα περιβάλλοντα, αλλά συνάμα είναι και ηγέτης.
Όπως είδαμε οι επιστήμονες κατά περιόδους έχουν προσπαθήσει να κατηγοριοποιήσουν τους ανθρώπους βάσει της προσωπικότητας τους. Αυτό μπορεί να είναι κάποιες φορές χρήσιμο, ιδιαίτερα για τους ειδικούς, ή ακόμη και ενδιαφέρον για τον πολύ κόσμο. Μια τέτοια κατηγοριοποίηση μπορεί να δείξει την τάση ενός ατόμου για συγκεκριμένες σκέψεις, συναισθήματα, συμπεριφορές ή οποίες έτσι μπορεί να γίνουν περισσότερο προβλέψιμες.
Πέρα από όλα αυτά όμως καλό θα είναι να θυμόμαστε ότι κανένας άνθρωπος δεν «χωράει» σε μια κατηγορία! Ο καθένας από εμάς είναι ξεχωριστός και έχει πάντα τη δυνατότητα να αναπτύξει την προσωπικότητα του και να εξελιχθεί στον καλύτερό του Εαυτό!
Πηγή Ειρήνη Κατσαρού, ψυχολόγος
