Δεν είναι φυσικά τα μοναδικά. Λείπουν και τα αριστουργήματα του Σαίξπηρ, του Γκαίτε, του Ομήρου, του Θερβάντες, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη, του Ομήρου και τόσων άλλων. Όμως είναι ένα δείγμα, που μερικά μάλιστα διαβάζονται ευχάριστα και γρήγορα.

1. Μαντάμ Μποβαρύ – Γκυστάβ Φλωμπέρ

Γράφτηκε το 1857 από τον αριστοτέχνη του γαλλικού ρεαλισμού, Φλωμπέρ. Η νέα, όμορφη και ευφάνταστη Έμμα Μποβαρύ πλήττει στο γάμο της και ασφυκτιά στο μικροαστικό περιβάλλον της επαρχίας. Βρίσκει καταφύγιο στη ρομαντική λογοτεχνία, τις πολυτέλειες και τις αδιέξοδες ρομαντικές περιπέτειες.

Το περιεχόμενο του βιβλίου προκάλεσε σκάνδαλο για την προκλητικότητά του με αποτέλεσμα ο συγγραφέας να βρεθεί ενώπιον της δικαιοσύνης με την κατηγορία ότι προσέβαλλε τη θρησκεία και τα ήθη της εποχής. Ο Φλωμπέρ, ρεαλιστικός και ωμός σκιαγράφησε τα γρανάζια της γαλλικής κοινωνίας και τη θέση που έχουν σε αυτή τα δύο φύλα.

Η Έμμα Μποβαρύ, μια παθιασμένη γυναίκα που αναζητά τον έρωτα και τις αληθινές απολαύσεις με κάθε κόστος, παύει να είναι απλά ένα αντικείμενο διακοσμητικής θηλυκότητας και παλεύει για αυτά που πιστεύει. Δεν παραδίνεται σε έναν πεθαμένο μηχανικό γάμο, αλλά μέσα από ερωτικούς συντρόφους ανακαλύπτει τον έρωτα και την ηδονή. Η Έμμα απαξιεί και κλυδωνίζει τα κοινωνικά ταμπού της εποχής. Η μητρότητα δεν είναι η απόλυτη ευτυχία και το αίσθημα καταξίωσης δεν είναι μόνο προτέρημα των ανδρών. Ο Γκουστάβ έθεσε τα θεμέλια του φεμινισμού και κοίταξε κατάματα «πίσω από τα παραβάν» τη διπρόσωπη και δήθεν αψεγάδιαστη καλή κοινωνία της Γαλλίας. Για να ολοκληρώσει το βιβλίο ο Φλωμπέρ χρειάστηκε έξι χρόνια. Με τη δημοσίευση του όμως σκιαγράφησε σχολαστικά την καθημερινή ζωή και πέτυχε να αναστατώσει τις συντηρητικές κοινωνικές και θρησκευτικές προκαταλήψεις που υπήρχαν στην Γαλλία….

2. Έγκλημα και Τιμωρία –  Φίοντορ Ντοστογιέφσκι

Ξεκινώντας από ένα έγκλημα για το οποίο υπεύθυνη είναι η ίδια η κοινωνία, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, στο πρόσωπο του θύτη, που είναι συγχρόνως και θύμα, προβάλλει την υπαρξιακή του αγωνία σε έναν κόσμο ζοφερό. Με το «Έγκλημα και τιμωρία» ο συγγραφέας θέτει ενώπιόν μας το υπαρξιακό πρόβλημα: Ο φοιτητής Ρασκόλνικωφ, που έγινε δολοφόνος διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία και καταγγέλοντάς την, προβληματίζεται αν σε τελευταία ανάλυση είναι ο ίδιος εγκληματίας, τη στιγμή που όσοι κάνουν τους πολέμους ευθύνονται για εκατομμύρια θανάτους σε όλο τον κόσμο… Η ψυχολογική ανάλυση του ήρωα από το μεγάλο Ρώσο συγγραφέα δίνει στο έργο βάθος και ο προβληματισμός του το καθιστά διαχρονικό. Δίκαια θεωρείται ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και διδάσκεται σε πολλές σχολές Ψυχολογίας πανεπιστημίων του σύγχρονου κόσμου.

3. Οι Δουβλινέζοι – Τζέιμς Τζόυς

Ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ένας απλός Δουβλινέζος, ξυπνάει το πρωί και φεύγει, όπως κάθε μέρα, για τη δουλειά του. Οι δραστηριότητές του όμως δεν του επιτρέπουν να επιστρέψει σπίτι του, μέχρι το επόμενο πρωί. Η δράση του μυθιστορήματος είναι ελάχιστη, η τεχνική του “εσωτερικού μονολόγου” όμως που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, σκιαγραφεί με λεπτομέρεια το φάσμα των σχέσεων του ήρωα.

4. Αλμπέρ Καμύ: H Πτώση

Ένα από τα κορυφαία έργα του Καμύ. Κείμενο λιτό αλλά πλούσιο σε νόημα και εκφραστικά μέσα, που μεταφέρει με επιτυχία στον αναγνώστη την αγωνία και τη φρίκη που βιώνει ο πρωταγωνιστής.

O Zαν-Mπατίστ Kλαμάνς είναι ένας «ήρωας της εποχής μας»: η εξυπνάδα του να στέκεται πάντα στη «σωστή» πλευρά της ζωής τον κάνει έναν άντρα ικανοποιημένο από τον εαυτό του, έναν άνθρωπο που χρησιμοποιεί την υποκρισία για να αρέσει στους άλλους. Mέχρι που μια νύχτα ακούει μια άγνωστή του γυναίκα να πέφτει στα νερά ενός ποταμού. Αυτός ο τόσο καλός, ο τόσο ελεήμων, ο τόσο συμφιλιωμένος με τη «σωστή», ανθρώπινη συμπεριφορά, δεν θα τη βοηθήσει και τότε όλα γύρω του θα καταρρεύσουν.

Μετά τον Ξένο και την Πανούκλα, ο Αλμπέρ Kαμύ με την Πτώση θα ολοκληρώσει την αριστουργηματική του τριλογία που τον έκανε διάσημο σε όλο τον κόσμο, χαρίζοντάς του και ένα από τα πιο δίκαια βραβεία Νόμπελ στην ιστορία του θεσμού.

5. Ανιαρή ζωή – Άντον Τσέχωφ

Είναι σίγουρα η καλύτερη εισαγωγή στα έργα του Τσέχοφ, αφού εδώ θα βρεις όλες τις θεατρικές και αφηγηματικές τεχνικές του μεγάλου δραματουργού. Ο Νικολάι Στεπάνοβιτς, επιτυχημένος καθηγητής στο πανεπιστήμιο, έχει πλήρως αποτυχημένη οικογενειακή και προσωπική ζωή. Η αδιαφορία για την αληθινή ζωή, η απουσία νοήματος στην καθημερινότητά του τον οδηγούν σε πρόωρο θάνατο. Λίγο πριν πεθάνει συλλογίζεται από την αρχή το νόημα της ζωής. Το Νόημα που υπήρχε ανέκαθεν δίπλα του, αλλά ουδέποτε συνειδητοποίησε τη ζωογόνο δύναμή του.

6. Η φόνισσα – Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Από τα πιο πολυδιαβασμένα μυθιστορήματα της ελληνικής λογοτεχνίας, που έχει μεταφραστεί μάλιστα σε πολλές άλλες γλώσσες. Πρωταγωνίστρια η Φραγκογιαννού, η “Φόνισσα”, κατ’ άλλους κοινή εγκληματίας, κατ’ άλλους τραγική φιγούρα, θύμα των κοινωνικών στερεοτύπων και κατ’ άλλους διεστραμμένος νους, σκοτώνει τα κορίτσια “για να τα απαλλάξει από τα βάσανά τους”.

7. Ο ζητιάνος – Ανδρεάς Καρκαβίτσας

Η ανατομία της ψυχής ενός γέρου ζητιάνου που φτάνει περιπλανώμενος σε ένα φτωχό χωριό της Θεσσαλίας, έχοντας μαζί του ένα μισοπαράλυτο παιδί, το οποίο επιδεικνύει για να κερδίσει την ελεημοσύνη των χωρικών. Ο ζητιάνος προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αφέλεια των γυναικών του χωριού, που πιστεύουν στα ξόρκια και τα μαγικά βότανα. Όμως, κάποια στιγμή έρχεται σε σύγκρουση με τον ισχυρό άνδρα του χωριού, με φόντο τη ζοφερή εικόνα της ζωής των κολίγων στα χωριά του θεσσαλικού κάμπου, που μόλις έχουν απελευθερωθεί από τον τουρκικό ζυγό.

8. Η κουζίνα – Εμίλ Ζολά

Ένα απολαυστικό ψυχογράφημα της υποκριτικής αστικής κοινωνίας, με κεντρικά θέματα τη μοιχεία στην αστική τάξη, την αηδιαστική υποκρισία και την απύθμενη ανοησία των αξιοσέβαστων αστών. Ο Ζολά διεισδύει από τα κοσμικά σαλόνια των “ευγενών” αστών στον ανήθικο και συγκαλυμμένο υπόνομο της Κουζίνας τους.

9. Χρυσός Σκαραβαίος – Έντγκαρ Άλαν Πόε

Μια σύντομη ιστορία που καθιέρωσε τον Πόε στην αμερικανική λογοτεχνία. Οι αναλυτές του ισχυρίζονται ότι πρόκειται για μια κρυπτογραφημένη διαδικασία αυτοανάλυσης, που, όσο προχωρά το διήγημα, τόσο περισσότερα στοιχεία αποκαλύπτονται.

11. Άννα Καρένινα – Λέων Τολστόι

Χωρίς αμφιβολία, ένα από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα: ένας εμβριθής και σύνθετος στοχασμός γύρω από την απιστία και τον έρωτα, με φόντο την αυτοκρατορική Ρωσία. Έχει θεωρηθεί η πνευματική αυτοβιογραφία του Τολστόι και αυτό του δίνει ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

12. Η Ζωή εν τάφω – Στράτης Μυριβήλης

Ένα αντιπολεμικό μυθιστόρημα (το πρώτο του Στράτη Μυριβήλη) με τη μορφή ημερολογίου, επικό, ρεαλιστικό, αλλά και λυρικό, που άρχισε να σχεδιάζει ο συγγραφέας όταν βρισκόταν στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

13. Η ζωή ενός άχρηστου ανθρώπου – Μαξίμ Γκόργκι

“Το θέμα μου”, όπως έχει γράψει ο ίδιος ο συγγραφέας, “είναι η ψυχολογία του χαφιέ, μια συνηθισμένη ψυχολογία ενός τρομαγμένου Ρώσου, που ζούσε με το φόβο. Γράφτηκε σύμφωνα με την αφήγηση του ήρωα, που υπηρέτησε σ’ ένα τμήμα της Οχράνα και τις αυτοβιογραφικές σημειώσεις ενός συναδέλφου του”.

14. Η τιμή και το χρήμα – Κωνσταντίνος Θεοτόκης

Αριστουργηματική ανατομία της ελληνικής κοινωνίας, λίγα χρόνια πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους, με κεντρικό θέμα τις αντιθέσεις τιμή – χρήμα, έρωτας – κοινωνική υπόληψη, που συνοψίζεται στη φράση “Ανάθεμά τα τα τάλαρα!”, που επαναλαμβάνεται σταθερά από τη Ρήνη και τον Αντρέα, το ζευγάρι που πρωταγωνιστεί στη νουβέλα. Με άψογο χειρισμό της τεχνοτροπίας του ρεαλισμού, ο Θεοτόκης προβάλλει την κοινωνική αδικία, τη διαφθορά και την εξάρτηση των ανθρώπων από το χρήμα.

15. «Ο γέρος και η θάλασσα» Έρνεστ Χέμινγουεϊ

Ο Σαντιάγο, ένας γέρος μοναχικός ψαράς, θα δώσει τη μεγαλύτερη και ίσως την τελευταία μάχη του με τον μεγάλο ξιφία στα ανοιχτά της Κούβας. «Ο γέρος και η θάλασσα» αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, το σπουδαιότερο ίσως κείμενο που γράφτηκε ποτέ για τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση.

16. Το υπόγειο – Φιοντόρ Ντοστογιέφκσκι

Μυθιστόρημα – σταθμός στην παγκόσμια λογοτεχνία αλλά και στη βιβλιογραφία του Ντοστογιέφσκι, όχι μόνο για τον τρόπο αφήγησης, αλλά κυρίως, για τα κεφαλαιώδη πανανθρώπινα ζητήματα που θίγονται στις σελίδες του. Θέματα, στα οποία ο συγγραφέας θα επιστρέψει στα επόμενα έργα του, που θα τον καθιερώσουν πλέον ως έναν από τους κορυφαίους λογοτέχνες όλων των εποχών.

17.  Η δίκη, Φανς Κάφκα

Ο τραπεζικός υπάλληλος Γιόζεφ Κ. συλλαμβάνεται ένα πρωί χωρίς να γνωρίζει γιατί κατηγορείται. Ξεκινά έναν αδιέξοδο αγώνα για να αποδείξει την αθωό­τητά του, επιδιώκοντας παράλληλα να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από αυτή την αινιγματική κατηγορία. Ωστόσο, παντού συναντάει αξεπέραστες δυσκολίες και αδυνατεί να φτάσει σε οποιοδήποτε λογικό συμπέρασμα. Οι δικαστές παραμένουν αθέατοι, οι υπάλληλοι του δικαστηρίου δίνουν ασαφείς εξηγήσεις, ενώ όσα διαδραματίζονται στο δικαστήριο είναι ακατάληπτα. Κάθε προσπάθεια να αποδείξει την αθωότητά του πέφτει στο κενό. Σταδιακά ο κλοιός της ενοχής που τον βαρύνει γίνεται ασφυκτικός και ο ίδιος χάνεται στον λαβύρινθο ενός κόσμου όπου η παρατεταμένη ασάφεια του παραλόγου τον κυριεύει.

Γραμμένη το 1914, Η δίκη είναι ένα από τα πιο σημαντικά μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα. Η ιστορία του Γιόζεφ Κ. μπορεί να διαβαστεί ως μια αναζήτηση για το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης, μια παραβολή που εκφράζει την αγωνία και την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου ή μια προφητεία των υπερβολών της σύγχρονης γραφειοκρατίας και του παραλογισμού των ολοκληρωτικών καθεστώτων.

18. Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, Κάρολος Ντίκενς

Ο Ντέιβιντ Κόπερφιλντ είναι ένα αγόρι ορφανό. Βρίσκεται λοιπόν στο έλεος του πατριού του, του σκληρόκαρδου Μάρντσον. Ο πατριός θα βγάλει τον Ντέιβιντ απ’ το σχολείο και θα τον στείλει να εργαστεί σε μια άθλια τρώγλη στο Λονδίνο. Ολομόναχος, ο μικρός Ντέιβιντ περιφέρεται στους δρόμους της μεγάλης πόλης. Είναι έρημος και απογοητευμένος. Ωστόσο δεν χάνει την πίστη του στη ζωή. Παλεύει, αγωνίζεται και ονειρεύεται ένα καλύτερο αύριο.

19. Τα σταφύλια της οργής, Τζον Στάινμπεκ

Τα Σταφύλια της οργής, είναι το πιο πολυσυζητημένο αμερικάνικο βιβλίο του 20ού αιώνα. Από το 1939 που πρωτοεκδόθηκε, έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί και ξαναμεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα-σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Ο Στέινμπεκ περιγράφει με μοναδικό και ανεπανάληπτο τρόπο το Μεγάλο Κράχ, την αρχετυπική οικονομική κρίση που εντυπώθηκε με τρόμο στο συλλογικό φαντασιακό. Τα Σταφύλια της οργής είναι η ιστορία μιας από τις χιλιάδες οικογένειες του αμερικανικού Νότου που έχασαν τα πάντα στη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, όταν καταστράφηκαν οι σοδειές τους από την παρατεταμένη ξηρασία και από τους θυελλώδεις ανέμους.

Με τα λιγοστά υπάρχοντά τους φορτωμένα σε ένα σαραβαλιασμένο φορτηγάκι ταξιδεύουν προς τη Γη της Επαγγελίας, την Καλιφόρνια, ελπίζοντας να βρουν δουλειά και ψωμί. Μα ακόμα και όταν φτάνουν στον προορισμό τους, δεν αργούν να αντιληφθούν ότι τα πράγματα δεν ήταν όπως είχαν ελπίσει. Τα Σταφύλια της οργής είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο και την ανθρωπιά, στη δύναμη της οικογένειας, στη μάχη για τον επιούσιο, στις μικρές πράξεις καλοσύνης των ανθρώπων.

20. 100 χρόνια μοναξιάς, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες

Πρόκειται για ένα από τα πιο θρυλικά μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μία από τις πιο συναρπαστικές λογοτεχνικές περιπέτειες του 20ου αιώνα. Στις σελίδες του ξεδιπλώνεται η απίθανη ιστορία της οικογένειας Μπουενδία-Ιγουαράν, με τα θαύματά της, τις φαντασίες της, τις έμμονες ιδέες της, τις τραγωδίες, τις αιμομιξίες, τις μοιχείες, τις επαναστάσεις, τις ανακαλύψεις και τις καταδίκες της…Μια οικογένεια που αντιπροσωπεύει, παράλληλα, το μύθο και την ιστορία, την τραγωδία και τον έρωτα ολόκληρου του κόσμου.

21. Ουδέν νεότερο από το δυτικόν μέτωπο, Ρεμάρκ Έριχ Μαρία

«Είμαι νέος. Είμαι είκοσι χρονών. Μα από τη ζωή μονάχα την απελπισιά έχω γνωρίσει, αυτή την αγωνία, το θάνατο και το πιο επιπόλαιο, το πιο παράλογο αλυσόδεμα της ζωής σε μια άβυσσο πόνου. Βλέπω να σπρώχνονται οι λαοί, να χτυπούν ο ένας τον άλλον και να σκοτώνονται δίχως να λένε τίποτα, δίχως να ξέρουν τίποτα, με τρέλα, πειθήνια κι αθώα».

Αυτή είναι η παρακαταθήκη του νεαρού στρατιώτη Πάουλ Μπόυμερ, που μαζί με μια παρέα συμμαθητών του βρέθηκε από τα θρανία στα χαρακώματα, στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου θα ζήσουν τη φρίκη του θανάτου και τη σκληρή πραγματικότητα της μάχης, τη διάψευση των προσδο­κιών τους και την προδοσία.

Ωστόσο οι νεαροί στρατιώτες της γερμανικής Σιδηράς Νεολαίας στέκονται στις θέσεις τους, υπακούουν εντολές, σκοτώνουν για να επιβιώσουν, έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους σε έναν πόλεμο που δεν καταλαβαίνουν. Το μυθιστόρημα Ουδέν νεώτερον από το δυτικόν μέτωπον εκδόθηκε το 1929 και χαρακτηρίστηκε ως το πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό έργο για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταφράστηκε σε 45 γλώσσες, έκανε εκατομμύρια πωλήσεις και γυρίστηκε δύο φορές σε κινηματογραφική ταινία.

22. Οδυσσέας  Τζέιμς Τζόυς

Ο “Οδυσσέας” είναι ο απολογισμός μιας μοναδικής μέρας, της 16 Ιουνίου 1904. Ο χώρος είναι συγκεκριμένος, το Δουβλίνο. Ένας πολίτης αυτής της πόλης, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ξυπνάει το πρωί και φεύγει για τη δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Αυτή η αργοπορία επιστροφής δεν συνιστά τη μοναδική ομοιότητα με το αρχαϊκό του πρότυπο. Ο Λεοπόλδος Μπλουμ περνάει μέσα από μια αντιστοιχία περιπετειών ανάλογων μ’ εκείνες του Οδυσσέα. Το κατέβασμα στον Άδη βρίσκει την αντιστοιχία του στην μετάβαση του Μπλουμ στο νεκροταφείο, το οποίο επισκέπτεται συνοδεύοντας στην τελευταία του κατοικία ένα φίλο που πέθανε απροσδόκητα. Το νησί του Αιόλου βρίσκει την αντιστοιχία του στα γραφεία μιας εφημερίδας, όπου φυσάνε όλοι οι άνεμοι.

Οι Σειρήνες είναι τα κορίτσια του μπαρ του ξενοδοχείου Όρμοντ, στο οποίο καταφεύγει ο Μπλουμ για ένα καθυστερημένο γεύμα και ακούει από τη διπλανή αίθουσα μερικούς φίλους να τραγουδούν με την συνοδεία του πιάνου. Η σπηλιά του Κύκλωπα είναι το μπαρ Μπάρνεϋ Κίερναμ, όπου συχνάζει κάποιος φανατικός εθνικιστής που κατονομάζεται ως Πολίτης και που διακηρύσσει τη μισαλλοδοξία του απέναντι σε καθετί που δεν είναι ιρλανδέζικο και που προκαλεί ένα μικρής έκτασης πογκρόμ στον Μπλουμ ο οποίος είναι εβραϊκής καταγωγής. Η Κίρκη είναι ένα πορνείο της νυχτερινής πόλης, το οποίο επισκέπτεται ο Μπλουμ για να βοηθήσει ένα μισοπεθαμένο νεαρό που συνάντησε πριν λίγο και που νιώθει γι’ αυτόν ένα ισχυρό αίσθημα πατρικής φροντίδας.

23. «Η Μεταμόρφωση» Φραντς Κάφκα

«Όταν ένα πρωί ο Γκρέγκορ Σάμσα ξύπνησε από ταραγμένο ύπνο, βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε τεράστιο ζωύφιο. Ήταν ξαπλωμένος ανάσκελα, η πλάτη του ήταν σκληρή σαν πανοπλία, και όταν σήκωσε λιγάκι το κεφάλι του, είδε την τουρλωτή καφετιά κοιλιά του να είναι χωρισμένη σε φέτες, ενώ πάνω της ήταν αδύνατο να σταθούν τα σκεπάσματα• είχε μείνει σχεδόν ξεσκέπαστος. Τα αμέτρητα ποδαράκια του, αξιοθρήνητα λεπτά σε σύγκριση με το υπόλοιπο σώμα του, κουνιόντουσαν αβοήθητα μπροστά στα ίδια του τα μάτια».

Οι αγωνίες, οι ενοχές και η αλλοτρίωση του σύγχρονου ανθρώπου ξετυλίγονται αριστοτεχνικά στο σπουδαίο αυτό έργο, που κυκλοφόρησε το 1915 και καθιέρωσε τον τσέχο συγγραφέα Φραντς Κάφκα στο αναγνωστικό κοινό της εποχής του.

24. «Η καρδιά του σκότους» Τζόζεφ Κόνραντ

Στο ταξίδι του μέχρι το έσχατο πλωτό σημείο του ποταμού Κογκό, ως κυβερνήτης του ατμόπλοιου κάποιας αποικιακής εμπορικής εταιρίας, ο Τσάρλι Μάρλοου παρακολουθεί τον αδηφάγο και απάνθρωπο παραλογισμό που κρύβεται πίσω από το πρόσχημα του εκπολιτισμού των αγρίων.

Η Καρδιά του Σκότους του Τζόσεφ Κόνραντ γράφτηκε το 1900, συμβάλλοντας σημαντικά στην εποχή της στο διεθνές κίνημα διαμαρτυρίας για τις καταχρήσεις των Βέλγων στο Κογκό, όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. Αργότερα έγινε κεντρικό σημείο αναφοράς στους «Κούφιους ανθρώπους» του Τ.Σ. Έλιοτ και τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως αφετηρία για την ταινία του Κόπολα «Αποκάλυψη τώρα».

25. «Ο Μικρός Πρίγκιπας» Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ

«Ο Μικρός Πρίγκιπας» κέρδισε μια θέση σε όλες τις παιδικές βιβλιοθήκες, χωρίς όμως να απευθύνεται αποκλειστικά σε παιδιά. Το κλασικό αριστούργημα του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ διαβάζεται από μικρούς και μεγάλους και κυκλοφορεί σε όλες τις γλώσσες του κόσμου, εικονογραφημένο από τον ίδιο τον συγγραφέα.

Κύριο δίδαγμά του, σύμφωνα με τον Στρατή Τσίρκα, είναι το αίσθημα ευθύνης απέναντι σ’ εκείνους που αγαπούμε ή μας αγαπούν.

26. Ο Φύλακας στη Σίκαλη, JD Salinger

Ο Χόλντεν Κόλφιλντ (που είναι ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου) είναι ένας έφηβος που αδυνατεί να συμβιβαστεί με τον κόσμο γύρω του, ένας αντικοινωνικός χαρακτήρας, που ανήκει στους παρείσακτους, στους outsiders, που απέξω μπορεί να δείχνει ένα ευγενικό παιδί, «όχι κύριε» και «περαστικά για τη γρίπη σας κύριε» αλλά από μέσα «διάολε, ήθελα να πάψει να με λέει «αγόρι του» όλη την ώρα».

Είναι κατ’ εξοχήν αντι-ήρωας που διακατέχεται από αισθήματα απέχθειας για τον κόσμο γύρο του, αισθήματα ωστόσο που εκφράζουν μια αυθόρμητη ειλικρίνεια και διηγείται σε πρώτο πρόσωπο (χωρίς να φαίνεται το βιβλίο ότι έχει τέτοια πρόθεση ή να το παίζει ότι γράφει και καλά τη μεγάλη λογοτεχνία, με εντυπωσιακές περιγραφές και περίτεχνες φράσεις) μια περίοδο στη ζωή του που φεύγει απ’ το σπίτι του, σε μια πορεία αυτογνωσίας..

Η αμεσότητα και καθημερινότητα του λόγου καθώς και οι απλοί συλλογισμοί που κάνει είναι αυτά που σε αιχμαλωτίζουν αμέσως και σε κάνουν να μην θες να αφήσεις το βιβλίο. Και το ότι επίσης το γεγονός ότι στα διηγείται σε σένα με τέτοια ειλικρίνεια καθώς το διαβάζεις σου δίνει την αίσθηση ότι μόνο εσένα εμπιστεύεται απ’ όλον αυτόν τον «κάλπικο» κόσμο.

27. Έρωτας στα χρόνια της χολέρας, Gabriel Garcia Marquez

Δυο νέα παιδιά ερωτεύονται, ο πατέρας της νεαρής όμως έχει αντιρρήσεις που τους χωρίζουν. Θα ξαναβρεθούν 51 χρόνια, 9 μήνες και 4 ημέρες αργότερα, έχοντας ζήσει δυο ζωές υπό τη δαμόκλειο σπάθη της χολέρας –και του άσβεστου έρωτά τους.

Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, ο Χουβενάλ Ουρμπίνο κι η Φερμίνα Δάσα που ζει στη μακρινή Κολομβία αποτελεί τους κεντρικούς ήρωες. Ένα ζευγάρι καθημερινό, με τα μικροκαβγαδάκια, τα καθημερινά προβλήματα και όλα εκείνα τα στοιχεία που το καθιστούν αυτομάτως συμπαθές στον μέσο αναγνώστη. Ένα αναπάντεχο γεγονός, ο θάνατος του άντρα, έρχεται να ανατρέψει εκείνη την τακτοποιημένη εικόνα του ηλικιωμένου ζευγαριού. Ένας άλλος άντρας εισβάλλει στη ζωή της χήρας Δάσα, ο Φλορεντίνο Αρίσα. Ένας άντρας από το παρελθόν, Ένας άντρας που περίμενε 51 χρόνια 9 μήνες και 4 ημέρες όπως χαρακτηριστικά λέει ο ίδιος. Περίμενε υπομονετικά, καρτερικά σχεδόν, τον πρώτο του έρωτα.

Ο σπουδαίος μετρ της λογοτεχνίας στα καλύτερά του.

28. Ο Άρχοντας των Μυγών, William Golding

Μια παρέα είκοσι παιδιών είναι οι μοναδικοί επιζήσαντες ενός αεροπορικού ατυχήματος σε ένα ερημονήσι. Στην προσπάθεια να οργανώσουν την ζωή τους εκεί και να επιβιώσουν, θα επαναλάβουν τα λάθη των ενηλίκων που κατακρίνουν.

Βρίσκονται λοιπόν, σε ένα τροπικό νησί λόγω κάποιου απροσδιόριστου ατυχήματος. Μετά απο ένα διάστημα ο Ράλφ, το πιο ψηλό απο τα παιδιά, μαζί με τον Πίγκι (= γουρουνάκι) βρίσκουν ένα κοχύλι το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βούκινο. Ο ήχος που έβγαλε ο Ραλφ τράβηξε τα παιδιά στο μέρος του και έδωσε κύρος στον Ραλφ που ξεχώρισε αμέσως, τόσο λόγω του ύψους του όσο και για το οτι έχει στην κατοχή του το εργαλείο που τους έκανε πάλι μια ομάδα.

Αμέσως αρχίζουν και ξεχωρίζουν κάποιες απο τις προσωπικότητες. Ο Ραλφ είναι ηγέτης. Σιγά σιγά μαθαίνει να σκέφτεται λογικά και να βάζει προτεραιότητες. Δίπλα του πάντα ο Πίγκι. Ο χοντρός φίλος του Ράλφ έχει αναπτύξει την κριτική του σκέψη, ως αντίβαρο της κακής σωματικής του κατάστασης.
Ο Τζακ εμφανίζεται με την χορωδία. Ο αρχηγός της σχολικής χορωδίας συνεχίζει να κρατά οργανωμένα τα παιδιά της ομάδας και είναι ο μόνος άξιος να σταθεί σε κύρος δίπλα στον Ραλφ.
Τα παιδιά αρχίζουν και οργανώνουν τη ζωή τους σε δύο πυλώνες: Πως θα μπορέσουν να κάνουν καλύτερη τη ζωή τους στο νησί και το πως θα σωθούν. Τα συμβούλια γίνονται πλέον καθημερινά και οι βασικοί χαρακτήρες αρχίζουν να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε θέματα μεγαλύτερης σημασίας. Πλέον το κύρος είναι σημαντικό, η κοινή άποψη, ο σεβασμός.
Το νησί όμως κρύβει ένα μυστήριο που το νεανικό μυαλό μεγεθύνει ακόμα περισσότερο. Η πιθανή ύπαρξη ενός “θεριού” κάνει τα παιδιά να φοβούνται και να πράττουν χωρίς να σκεφτούν. Τότε είναι που θα αρχίσουν να συγκρούονται οι κυρίαρχες προσωπικότητες του νησιού με τα αποτελέσματα να είναι τραγικά.
Ο Golding μας παραδίδει μια αλληγορική ιστορία, ένα ψυχογράφημα της κοινωνίας μας.
Η αλήθεια είναι οτι το διάβασα δύσκολα. Οι χαρακτήρες δεν έχουν το βάθος που με τραβάει σε ένα μυθηστόρημα, αλλά μιλάμε και για παιδιά δεκατριών χρόνων. Αν σκεφτώ και το πόσοι έχουν επηρεαστεί απο αυτό το βιβλίο, είναι λογικό να μην βλέπω ενδιαφέρον στην εξέλιξη της ιστορίας, αλλά θα μου πεις οτι αυτό το βιβλίο έπρεπε να το είχα διαβάσει πριν τις απομιμήσεις του.
Παρ’ όλα αυτά μετα τα μισά το βιβλίο γίνεται συγκλονιστικό. Μαζί με τα συνταρακτικά γεγονότα και τις αποκαλύψεις των μυστηρίων, βλέπουμε τους χαρακτήρες μας να αλλάζουν στον πυρίνα της προσωπικότητας τους.

29. Οι Άθλιοι, Victor Hugo

Η ιστορία του Γιάννη Αγιάννη και του Ιαβέρη που τον κυνηγά όλη του τη ζωή επειδή έκλεψε ένα καρβέλι ψωμί είναι πολύ πιο συγκλονιστική στο χαρτί.

«…Οι “Άθλιοι” γράφτηκαν για όλα τα έθνη. Δεν ξέρω αν θα διαβαστούν απ’ όλους, όμως εγώ για όλους τους έγραψα. (…)

»Όπου ο άνθρωπος ζει αμόρφωτος και απελπισμένος, όπου η γυναίκα πουλάει το κορμί της για μια μπουκιά ψωμί, όπου το παιδί υποφέρει από αγραμματοσύνη κι από έλλειψη παιδείας, το βιβλίο των “Αθλίων” χτυπά την πόρτα φωνάζοντας δυνατά: “Ανοίξτε μου! Έρχομαι για σας!”

»Στο σκοτεινό σημείο όπου βρίσκεται ο σημερινός πολιτισμός, ο άθλιος ονομάζεται Άνθρωπος, που αγωνιά κάτω απ’ όλα τα κλίματα και τα καθεστώτα, που στενάζει σ’ όλες τις γλώσσες». (Βίκτωρ Ουγκώ)

30. Το κόκκινο και το μαύρο Σταντάλ

Είναι ένα χρονικό της Γαλλίας του 1830. Ο Σταντάλ είναι πολύ σαρκαστικός με τους ανθρώπους της εποχής του και τα ήθη τους. Όχι μόνο με την επαρχία αλλά και με το Παρίσι. Επίσης είναι ένας αφηγητής που είναι πανταχού παρών μέσα στο κείμενο, δε μας αφήνει να τον ξεχάσουμε, αυτοσαρκάζεται.

Η υποκρισία βρίσκεται στο κέντρο όλων των σημαντικών γεγονότων. Οι άνθρωποι φέρονται σαν ερωτευμένοι ενώ δεν είναι κι όταν ερωτεύονται πραγματικά προσπαθούν να μην το δείξουν. Η εκκλησία εκφοβίζει (όπως πάντα άλλωστε), θεωρεί αμάρτημα τη σκέψη, εξαφανίζει όσους είναι πραγματικά πιστοί και δεν παίρνουν μέρος σε συνομωσίες, εφαρμόζει τις αρχές του μάρκετινγκ.

Η χρονική περίοδος είναι αυτή που αποκαλείται Παλινόρθωση, μια περίοδος μεγάλων ανακατατάξεων και πολιτικών διεργασιών. Οι αριστοκράτες επιθυμούν την επαναφορά της απολυταρχίας αλλά η ανερχόμενη αστική τάξη επιθυμεί μια συνταγματική μοναρχία. Ο Ζυλιέν, ο πρωταγωνιστής έχει ως πρότυπο το Ναπολέοντα και εμπνέεται από τη ζωή του. Εκείνος ξεκίνησε από φτωχός λοχαγός και κατάφερες να γίνει αυτοκράτορας. Ο Ζυλιέν μόνο στην εκκλησία θα μπορούσε να σταδιοδρομήσει πια. Όταν πια φτάνει στο Παρίσι δε γίνεται ποτές αποδεκτός από την αριστοκρατία που τον βλέπει πάντα ως ένα φτωχό διανοούμενο. Το παράδοξο όμως είναι ότι ο Ζυλιέν θα διακινδυνεύσει τη ζωή του για ένα σκοπό εντελώς αντίθετο με αυτά που πιστεύει. Όταν μιλάμε για ειρωνεία και σύγχυση…

Τί είναι τελικά το κόκκινο και το μαύρο; Διίστανται οι απόψεις. Άλλοι μελετητές λένε ότι αναφέρεται στο κόκκινο των στολών του στρατού και στο μαύρο του κλήρου. Άλλοι στο πάθος και στο πένθος, μια τρίτη ερμηνεία είναι το κόκκινο και το μαύρο της ρουλέτας.

31. Γιούγκερμαν Μ. Καραγάτσης

O Καραγάτσης (1908-1960) ήταν Έλληνας πεζογράφος, ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς της «Γενιάς του ’30». Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Ροδόπουλος. Το ψευδώνυμο Καραγάτσης προήλθε από το δέντρο πτελέα ή καραγάτσι στο εξοχικό της οικογένειάς του στη Ραψάνη. Εκεί συνήθιζε να διαβάζει καθισμένος κάτω από ένα καραγάτσι που βρισκόταν στον περίβολο της εκκλησίας του χωριού. Το «Μ.» του ψευδωνύμου του προήλθε πιθανότατα από το ρώσικο όνομα «Μίτια» (ρωσική εκδοχή του Δημήτρης), με το οποίο τον αποκαλούσαν φίλοι και συμφοιτητές του, λόγω της μεγάλης του αγάπης για τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και ιδιαίτερα για το έργο Αδερφοί Καραμάζοφ.

Ο Βασίλης Κάρλοβιτς Γιούγκερμαν είναι πρόσφυγας. Η καταγωγή του, τα βαριά σημάδια μιας νοσηρής κληρονομικότητας και το ύποπτο παρελθόν του σε συνδυασμό με τις συνθήκες στις οποίες θα ζήσει, προσδιορίζουν την εξέλιξή του σύμφωνα με τη μέθοδο του νατουραλισμού. Είναι νόθος γιος μιας Φιλανδής αστής με εκφυλιστικές καταβολές και ενός Γάλλου τυχοδιώκτη και αλκοολικού. Πρώην ίλαρχος του ρωσικού στρατού ο Γιούγκερμαν έρχεται στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’20 μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης (1917). Βαρύνεται με κραιπάλες, εμπορία ναρκωτικών, πλιατσικολογήματα και ένα έγκλημα. Από την ύποπτη δραστηριότητά του έχει εξασφαλίσει κάποια οικονομική βάση.

Εγκαθίσταται πρώτα στον Πειραιά με την απόφαση να αποκτήσει με τα πιο αθέμιτα μέσα τις οικονομικές συνθήκες που θα του επιτρέψουν να συνεχίσει την έκλυτη ζωή του, αλλά συγχρόνως να αποκτήσει και κάποια κοινωνική επιρροή. Έχει πράα εξωτερική εμφάνιση, ανεξάντλητη ζωτικότητα και πολλές ικανότητες. Είναι φύση τυχοδιωκτική και αδίστακτη…

32. Ζορμπάς  Καζαντζάκης

Ένας διανοούμενος συναντά στον Πειραιά ένα γέρο μιναδόρο μακεδονικής καταγωγής, και επιστρέφει στο γενέθλιο νησί του για να εκμεταλλευτεί ένα λιγνιτωρυχείο. Επιθυμεί να αφιερωθεί σε μιαν εργασία χειρωνακτική, με την ελπίδα να γιατρευτεί από τη θεωρητική του αδράνεια. Αλλά σύντομα αλλάζει στόχους, γιατί ο γερο-Αλέξης Ζορμπάς αποκαλύπτει ένα ανεξάντλητο θησαυρό από εμπειρίες, που μαγεύουν τον διανοούμενο. Η εκμετάλλευση του ορυχείου γίνεται έτσι ένα πρόσχημα, που τους επιτρέπει να χαρούν ατέλειωτες συζητήσεις και αλήτικες περιπέτειες, που προκαλούνται από την παρουσία μιας γερασμένης Γαλλίδας σαντέζας, ιδιοκτήτριας του κοντινού πανδοχείου. Ο Ζορμπάς είναι μια ύπαρξη αχόρταγη, χωρίς προκαταλήψεις, και δέχεται ατάραχα τη φτώχια και την πραγματικότητα του νησιού, που καταβάλλουν τον νέο του σύντροφο. Ωστόσο, οι δυο φίλοι έχουν κάτι κοινό: την ανησυχία, στον Ζορμπά παράφορη, στον αφηγητή υποταγμένη, μπροστά στο μυστήριο της ζωής. Το ύφος, άκρως πλούσιο και τολμηρό, καθώς απεικονίζει ανάγλυφα την έντονη διαφορά ανάμεσα σε δύο χαρακτήρες και σε δύο αντίθετες αντιλήψεις τού κόσμου, καθιστά τον Ζορμπά ένα από τα καλύτερα έργα τού Καζαντζάκη.
……..
Πολλές φορές πεθύμησα να γράψω το βίο και την πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, ενός γέρου εργάτη πού πολύ αγάπησα.
Στη ζωή μου, οι πιο μεγάλοι μου ευεργέτες στάθηκαν τα ταξίδια και τα όνείρατα· από τους ανθρώπους, ζωντανούς και πεθαμένους, πολύ λίγοι βοήθησαν τον αγώνα μου. Όμως, αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι άφησαν βαθύτερα τ’ άχνάρια τους στην ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τρεις τέσσερεις: τον ‘Όμηρο, τον Μπέρξονα, το Νίτσε και το Ζορμπά.
Ο πρώτος στάθηκε για μένα το γαληνό κατάφωτο μάτι -σαν το δίσκο του ήλιου- που φωτίζει με απολυτρωτικιά λάμψη τα πάντα· ο Μπέρξονας με αλάφρωσε από άλυτες φιλοσοφικές αγωνίες που με τυραννούσαν στα πρώτα νιάτα· ο Νίτσε με πλούτισε με καινούριες αγωνίες και μ’ έμαθε να μετουσιώνω τη δυστυχία, την πίκρα, την αβεβαιότητα σε περηφάνια· κι ο Ζορμπάς μ’ έμαθε ν’ αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο.
(από τον πρόλογο του συγγραφέα)

 

33. ‘Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο’ Τόμος Πρώτος Μ. Προύστ

Το “Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο” είναι ένα βιβλίο που πολλοί θα ήθελαν να διαβάσουν λίγοι όμως έχουν διαβάσει κάποιον από τους τόμους και ακόμη λιγότεροι έχουν ολοκληρώσει το πολύτομο αυτό λογοτεχνικό έργο. Εύκολα όμως κάποιος θα το κατάτασσε στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ακόμη κι εκείνος που δεν το έχει διαβάσει. Ο Προυστ ξεκίνησε να δημιουργεί το έργο του το 1909 και αναγκάστηκε να σταματήσει την επεξεργασία του το 1922 εξαιτίας της ασθένειας του.

Η ανάγνωση δυσκολεύεται από τις πολυσέλιδες περιγραφές που δίνουν με κάθε λεπτομέρεια όλες τις αναμνήσεις του συγγραφέα από την παιδική του ηλικία και από την πυκνογραμμένη γραφή που εύκολα μπορεί να παγιδεύσει τον αναγνώστη σε ένα λαβύρινθο κινούμενων λέξεων.

Το πολύτομο, πυκνογραμμένο αριστούργημα ξεκινά με αυτές τις λέξεις:

“Για χρόνια πλάγιαζα νωρίς. Μερικές φορές, μόλις έσβηνα το κερί, τα μάτια μου έκλειναν τόσο γρήγορα, ώστε δεν πρόφταινα ν’ αναλογιστώ: “Με παίρνει ο ύπνος”. Και, μισή ώρα αργότερα, η σκέψη πως καιρός ήταν πια ν’ αναζητήσω τον ύπνο με ξυπνούσε˙ ήθελα να ακουμπήσω το βιβλίο που νόμιζα πως κρατούσα ακόμη στα χέρια μου και να σβήσω το φως˙ δεν είχα πάψει, όσο κοιμόμουν, να κάνω συλλογισμούς πάνω σ’ ό,τι είχα μόλις διαβάσει, οι συλλογισμοί όμως αυτοί είχαν ακολουθήσει έναν κάπως παράξενο δρόμο˙ είχα την εντύπωση πως ήμουν εγώ ο ίδιος αυτό για το οποίο μιλούσε το βιβλίο: μια εκκλησία, ένα κουαρτέτο, ο ανταγωνισμός του Φραγκίσκου 1ου και του Καρόλου Κουίντου.”

34. Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια, Χάρπερ Λι

«Σκοτώστε όσες κίσσες θέλετε, αν μπορείτε να τις πετύχετε, αλλά να θυμάστε ότι είναι αμαρτία να σκοτώνεις τα κοτσύφια».

Αυτή είναι η συμβουλή του δικηγόρου Άττικους Φιντς στα παιδιά του, καθώς ο ίδιος αποφασίζει να υπερασπιστεί στο δικαστήριο το πραγματικό «κοτσύφι» αυτής της υπέροχης ιστορίας, έναν νεαρό μαύρο…

Μέσα από τα παιδικά μάτια της Σκάουτ και του Τζεμ Φιντς, η Χάρπερ Λη εξερευνά με αναντίρρητη εντιμότητα και αστείρευτο χιούμορ τον παραλογισμό της στάσης των ενηλίκων απέναντι στις φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις στον Αμερικανικό Νότο της δεκαετίας του 30.

Τα φαινομενικά γαλήνιο και ειρηνικό Μέικομπ της Αλαμπάμα είναι στην πραγματικότητα βουτηγμένο στην προκατάληψη, τη βία και την υποκρισία. Αλλά τη ναρκωμένη συνείδηση της πόλης θα συνταράξει το σθένος ενός ανθρώπου που αγωνίζεται για δικαιοσύνη…

Ένα από τα πιο αγαπημένα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ, το Όταν σκοτώνουν τα κοτσύφια συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αξιολογότερα κλασικά έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας. Έχει κερδίσει πολλές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων και το Βραβείο Πούλιτζερ, μεταφράστηκε σε πάνω από σαράντα γλώσσες και μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο.

35. Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη Brontë Emily

Τα Ανεμοδαρμένα Ύψη, που πρωτοεκδόθηκαν το 1847, είναι η πιο όμορφη ιστορία αγάπης όλων των εποχών, η άγρια και γεμάτη πάθος ιστορία της σχεδόν δαιμονικής αγάπης μεταξύ της Κάθριν Έρνσω και του Χήθκλιφ. Η δράση του μυθιστορήματος είναι χαοτική και βίαια, αλλά η ολοκληρωμένη σύνθετη δομή του, οι γλαφυρές περιγραφές του θυελλώδους και μοναχικού αγγλικού τοπίου του Γιόρκσαϊρ και η ποιητική μεγαλοσύνη του οράματος της Έμιλυ Μπροντέ συνδυάζονται έτσι ώστε το βιβλίο να αποκτήσει το βάθος και την απλότητα μιας αρχαίας τραγωδίας.

Τούτο το αριστούργημα, που γράφτηκε από μία κοπέλα εικοσιεφτά ετών και δημοσιεύτηκε ένα χρόνο πριν από το θάνατό της, στα τριάντα της χρόνια, στέκεται ίσως ως ένα από τα πλέον πρωτότυπα έργα της αγγλικής γλώσσας και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Στον ενάμιση αιώνα του βίου του έχει γοητεύσει εκατομμύρια αναγνώστες, έχει διεγείρει και έχει προκαλέσει την επινοητικότητα εκατοντάδων κριτικών και μελετητών. Ήταν και παραμένει ακόμη το δημοφιλέστερο έργο της αγγλικής λογοτεχνίας και στην ιστορία της κριτικής του αποτυπώνεται η ιστορία της εξέλιξης της κριτικής σκέψης των νεότερων χρόνων.

36. Λολίτα Vladimir Nabokov

Αξιότιμοι κύριοι ένορκοι, τεκμήριο πρώτο, αυτό που τα σφαλερά, ουράνια σεραφείμ, τα απλοϊκά, τα ευγενή κι ολόφτερα σεραφείμ, φθονήσανε. Ενώπιόν σας ένα ακάνθινο κουβάρι.

Μ’ αυτή την εισαγωγή ξεκινά η «Λολίτα» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του εικοστού αιώνα, που λατρεύτηκε και μισήθηκε, απαγορεύτηκε και συκοφαντήθηκε, κι ωστόσο κατόρθωσε να κερδίσει τις καρδιές εκατομμυρίων αναγνωστών, στέκοντας ακόμα και σήμερα ως μια απ’ τις πιο συγκλονιστικές ερωτικές ιστορίες που γράφτηκαν ποτέ.

Βεβαίως πρόκειται για έναν έρωτα καταραμένο: ο μεσήλικος Χάμπερτ Χάμπερτ, ψευδώνυμος αφηγητής και πρωταγωνιστής του βιβλίου – «ποιητής και παιδόφιλος», όπως ο ίδιος περιγράφει τον εαυτό του – ερωτεύεται παράφορα την Ντολόρες – Λολίτα – Χέιζ, την ανήλικη μοναχοκόρη της σπιτονοικοκυράς του, κι αποδύεται σ’ έναν απελπισμένο αγώνα να την κατακτήσει, οδηγώντας και τους δυο τους στην καταστροφή.

Το αδιανόητο πάθος του Χάμπερτ είναι βαθιά ριζωμένο στην ψυχή του, ως απόηχος ενός μηδέποτε εκπληρωθέντος έρωτα για την Άνναμπελ, τη δωδεκάχρονη παιδούλα που γνώρισε ως παιδί κι ο ίδιος σε παραθαλάσσιο θέρετρο της Μεσογείου.

37. Ο μεγάλος Γκάτσμπι, F. Scott Fitzgerald

Ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα, καθώς και η ουσιαστικότερη, ίσως, κριτική πάνω στην κοινωνική ιστορία της Αμερικής κατά τη διάρκεια των ξέφρενων ’20s.

Ο Γκάτσμπυ ενσαρκώνει το Αμερικανικό Όνειρο, το ιδεώδες της προσωπικής επιτυχίας, της κοινωνικής και επαγγελματικής ανέλιξης και του πλούτου, σε συνθήκες ελευθερίας, ασχέτως καταγωγής, μόρφωσης, θρησκείας. Σε αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνεται και η ερωτική επιτυχία. Το Αμερικανικό Όνειρο έχει ατομιστική και υλιστική βάση, μολονότι κάποιες όψεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιδεαλιστικές. Ο Γκάτσμπυ εκπληρώνει το Αμερικανικό Όνειρο μέσα σε τρία μόνο χρόνια (Καλοκαίρι 1919-Καλοκαίρι 1922): γίνεται πάμπλουτος, αγοράζει μια μεγάλη έπαυλη με “γαλάζιους κήπους”, έχει μπάτλερ, υπηρέτες και μια Ρολς-Ρόυς, διοργανώνει θρυλικά πάρτυ. Τα λεφτά τα έκανε ως λαθρέμπορος ποτών και έχει συναλλαγές με ανθρώπους του υποκόσμου, αλλά αυτό δεν αμαυρώνει καθόλου την υπόληψή του στα μάτια του αναγνώστη – αντιθέτως, προσθέτει στη γοητεία του.

Ωστόσο, εκείνο που πάνω απ’ όλα τον καθιστά μεγάλο -μυθικό- ήρωα και παραδειγματικό εραστή για κάθε εποχή είναι ο έμμονος, ανυποχώρητος, απόλυτος, κατακτητικός, ρομαντικός έρωτάς του για την Νταίζυ, ένας έρωτας που είναι αμήχανα και ιδεαλιστικά εφηβικός και, ταυτόχρονα, δυναμικά και ακράδαντα ανδρικός. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Γκάτσμπυ αναδεικνύεται σε ηθικά ανώτερο χαρακτήρα από την Νταίζυ που αποδεικνύεται τελικά πως δεν είναι παρά μια “όμορφη χαζούλα” με μια ψιθυριστή ναζιάρικη φωνή, μια “φωνή γεμάτη λεφτά”. Ο Γκάτσμπυ δεν έχει αυταπάτες, γνωρίζει καλά ότι η Νταίζυ υπολείπεται των ονείρων του – “όχι από δικό της λάθος, αλλά εξαιτίας της κολοσσιαίας δυναμικότητας της φαντασίωσής του που υπερέβαινε και την Νταίζυ, υπερέβαινε τα πάντα. Είχε ριχτεί σε αυτήν την ψευδαίσθηση με δημιουργικό πάθος, πλουτίζοντάς τη συνεχώς, στολίζοντάς τη με κάθε λαμπερό φτερό που έβρισκε στο δρόμο του. Δεν υπάρχει φωτιά ή παγωνιά που μπορεί να αντιμετρηθεί με αυτό που φωλιάζει στην άγρια καρδιά ενός άντρα”.

38. Η βουή και η μανία, William Faulkner

«Η βουή και η μανία», το πρώτο από τα αριστουργήματα του Γουίλιαμ Φώκνερ, το αυθεντικότερο και το πλέον βασανισμένο, διαδραματίζεται στην επαρχία Γιοκναπατάουφα, την οποία είχε επινοήσει ο συγγραφέας για να τοποθετήσει τις ιστορίες του από τον αμερικανικό Νότο, στις αρχές του 20ου αιώνα.

Το βιβλίο περιγράφει τον ξεπεσμό μιας αριστοκρατικής οικογένειας και έμμεσα μιας ολόκληρης κοινωνικής δομής την προτεραία της μεγάλης οικονομικής κρίσης που ανέτρεψε και συνέτριψε το «αμερικανικό όνειρο». Η ιστορία παρουσιάζεται από τέσσερις οπτικές γωνίες, των τριών γιων της οικογένειας και της μαύρης υπηρέτριάς τους, του μόνου θετικού προσώπου του μυθιστορήματος.

Η απώλεια των αλλοτινών προνομίων έχει ως συνέπεια ένα είδος έκρηξης που αφήνει να αναδυθούν τα συντρίμμια τριών ταλανιζόμενων ψυχών που το πεπρωμένο τους το έχει σφραγίσει η ιστορία χωρίς οι ίδιες να το συνειδητοποιούν.

Ωστόσο πραγματική πρωταγωνίστρια του μυθιστορήματος, αν και σιωπηλή, είναι η αδελφή των τριών γιων, ταυτόχρονα αντικείμενο επιθυμίας, μέτρο σύγκρισης και θύμα μιας οικογενειακής τελετουργίας που έχει πλέον καταλυθεί αφανισμένη μέσα στην ιστορική δίνη της οποίας ο Φώκνερ είναι και ο ίδιος πονεμένος μάρτυρας.

Ο Φωκνερ χωρισε το βιβλιο σε 4 μερη.Στα 3 πρωτα μερη διεισδύει σε 3 χαρακτηρες μιας οικογενειας γραφοντας παντα σε 1ο προσωπο.
Το πρωτο μερος αφιερωνεται σε ενα νοητικα καθυστερημενο παιδι και εντελως αριστοτεχνικα μας μεταφερει πως αντιλαμβανεται το χωρο γυρω του και πως προσπαθει να βαλει σε μια σειρα τις λιγοστες σκεψεις του ενα ανθρωπος με το νοητικο αυτο προβλημα.
Στο δευτερο μερος , αφηγειται,παλι σε πρωτο προσωπο ο αλλος αδερφος και μας σπρωχνει στον νου ενος ανθρωπου ευαισθητου με φιλοσοφικη υποσταση.
Το τριτο μερος αφιερωνεται στον Τζεησον.Τον αλλο αδερφο που η ιδιοσυγκρασια του ειναι πιο κοντινη με την σημερινη δικια μας και του καθε ανθρωπου γυρω μας,γι’αυτο ισως ειναι και πιο κατανοητο αυτο το μερος.Ειναι ο πιο αντιπαθης και μισητος απο τους αλλους δυο.Φιλαργυρος ,χωρις ενσυναισθηση και γεματος μενος και κακια! Ισως με αυτο τον τροπο ο Φωκνερ θελει να μας δειξει πως τον καταλαβαινουμε τοσο ευκολα,γιατι ειναι κοντα στην ιδιοσυγκρασια μας.Στον τροπο ζωης και στα συναισθηματα που εχει επιλεξει να τον καθοδηγουν ,ο ανθρωπος σημερα.

39. Μέχρι το φάρο, Virginia Woolf

Το δημοφιλέστερο έργο της Βιρτζίνια Γουλφ και ένα από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά επιτεύγματα του 20ού αιών

Σε ένα εξοχικό σπίτι στις Εβρίδες, η γοητευτική, δεσποτική και γενναιόδωρη κυρία Ράμσει, τα παιδιά και ο εκκεντρικός σύζυγός της, μια ζωγράφος, που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη μίζερη ζωή της και στο μεγάλο όραμα της τέχνης, ένας νεαρός φιλόδοξος επιστήμονας και ένας γέρος ποιητής σχεδιάζουν μία εκδρομή στο γειτονικό φάρο. Ο ένας μετά τον άλλο φωτίζονται για μια στιγμή αποκαλύπτοντας τις βαθύτερες σκέψεις τους και η αντίθεση με την πραγματικότητα γίνεται τρομακτική.
Η εκδρομή θα πραγματοποιηθεί μετά από πολύ καιρό. Ο πόλεμος και ο χρόνος έχουν αλλάξει τη ζωή. Πόσοι από τους ήρωες θα φτάσουν τελικά μέχρι το φάρο;

Οι χαρακτήρες της είναι άνθρωποι που συχνά αλλάζουν γνώμη, που βουλιάζουν στην αμφιβολία, κι άλλοτε στη σιγουριά, που έχουν και δεν έχουν επίγνωση του εαυτού τους, είναι με λίγα λόγια αληθινοί άνθρωποι κι όχι μονοσήμαντοι λογοτεχνικοί ήρωες.

            Η πλοκή στήνεται σε ένα σπίτι στην εξοχή, η οικοδέσποινα κα Ράμσεϊ, μητέρα οκτώ παιδιών, φιλοξενεί εκεί εκτός από τον άντρα της, που είναι σπουδαίος στοχαστής και χάνεται σε εκρήξεις θυμού ή εξαλλοσύνης, και κάποιους φίλους, την μικροκαμωμένη Λίλυ που θέλει να γίνει ζωγράφος, τον γέρο κο Καρμάικλ που είναι ποιητής, την όμορφη νεαρή Μίντα, τον κάπως αφελή νεαρό Ρέιλυ, τον μαθητή του άντρα της Τσάρλς Τάνσλευ και τον Ουίλλιαμ Μπανκς, που θέλει να παντρέψει με τη Λίλυ παρά τη διαφορά στην ηλικία τους. Το μυθιστόρημα ξεκινά με έναν καυγά, ο Τζέιμς το στερνοπούλι της οικογένειας θέλει να πάει στο Φάρο, όμως ο πατέρας του τον απογοητεύει, ο καιρός δε θα είναι καλός. Παράλληλα η Λίλυ προσπαθεί να ζωγραφίσει την κυρία Ράμσεϊ όπως την βλέπει αγκαλιά με τον Τζέιμς μέσα από το παράθυρο, ενώ συνεχώς έχει στο μυαλό της τα λόγια του Τάνσλευ, «οι γυναίκες δεν μπορούν να γράψουν, ούτε να ζωγραφίσουν». Οι ήρωες παρακάθονται σε ένα δείπνο, όπου ακούμε κάθε φορά τις σκέψεις διαφορετικού ατόμου. Έπειτα του βλέπουμε δέκα χρόνια μετά- και αφού έχει μεσολαβήσει ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος-  ξανά στο εξοχικό, κάποιοι έχουν πεθάνει, κάποιοι έχουν παντρευτεί, άλλοι έχουν αλλάξει κι άλλοι έχουν μείνει (;) ίδιοι και τα παιδιά σίγουρα έχουν μεγαλώσει.

            Το πολύ ενδιαφέρον είναι η συνεχής αλλαγή του αφηγητή από τις σκέψεις του ενός ήρωα στον άλλο, χωρίς όμως να πρόκειται για έναν παντογνώστη αφηγητή, σε κάθε στιγμή ο συγγραφέας, ο αφηγητής και ο αναγνώστης ξέρει ό,τι ξέρει και νιώθει ο δεδομένος ήρωας, που εδώ που τα λέμε δεν είναι και πολλά. Έτσι ενισχύεται η αίσθηση της ατομικότητας, της ζωής ιδωμένης μέσα από τα μάτια ενός ανθρώπου, της αίσθησης της απώλειας ως κάτι το εξαιρετικά προσωπικό. Ο καθένας βιώνει διαφορετικά την κάθε στιγμή. Μιλάμε για ένα βιβλίο ευαίσθητο, γεμάτο στοχασμούς που θα μπορούσαν να μην αφορούν κανέναν, κι όμως αφορούν τους πάντες. Κι αυτό είναι κατά τη γνώμη μου η μεγάλη δύναμη του «μοντέρνου» μυθιστορήματος.

40. Μαντάμ Μποβαρί, Gustave Flaubert

 

41. Πόλεμος και Ειρήνη, Leo Tolstoy

 

42. Τα διηγήματα του Anton Chekhov

 

43. Μόμπι Ντικ, Herman Melville

 

44. Μεγάλες Προσδοκίες, Charles Dickens

 

45. Οι περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν, Mark Twain

 

46. Τα διηγήματα της Flannery O’Connor

 

47. Έμμα, Jane Austen

 

48. Μίντλμαρτς, Τζορτζ Έλιοτ

 

49. Χλομή φωτιά, Vladimir Nabokov

 

50. Ανατολικά της Εδέμ, Τζων Στάινμπεκ