Η κύρια αιτία των νευρώσεων στους ενήλικες πηγάζει από το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα σύμφωνα με τον Ζίγκμουντ Φρόυντ. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εκδηλώνονται με  σοβαρά νευρωσικό τρόπο, αλλά μέσα σε όνειρα, σε ολισθήματα της γλώσσας, σε εφήμερους παραλογισμούς. Ο Φρόυντ, διατύπωσε τη θεωρία της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης με κύριο άξονα το «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα» που είναι ο έρωτας του γιου προς τη μητέρα. Στην ηλικία των τριών έως έξι ετών, το αγόρι αναπτύσσει μια έντονη σεξουαλική επιθυμία για τη μητέρα, αναπτύσσοντας παράλληλα μίσος και φόβο για τον πατέρα και την επιθυμία να τον αντικαταστήσει.

Το  μίσος απορρέει από την δύναμη και την εξουσία που έχει ο πατέρας και έτσι η πατροκτονία γίνεται συχνά το θέμα των ονείρων και φαντασιώσεών του.

Η επίλυση  του συμπλέγματος επιτυγχάνεται, όταν το παιδί αντιληφθεί ότι δεν μπορεί να τον αντικαταστήσει  με αποτέλεσμα στη συνέχεια να ταυτίζεται μαζί του.

Σύμφωνα με τον Φρόιντ, δεν επιλύεται ποτέ το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα και ενδέχεται να επανεμφανιστεί στην εφηβεία, όπου το μίσος και η αιμομικτική σεξουαλική επιθυμία καλύπτονται.  Ο Φρόιντ περιγράφει το νευρωσικό ενδεχόμενο του συμπλέγματος, λέγοντας ότι είναι η κύρια αιτία των νευρώσεων και τα υπολείμματα που παραμένουν στο ασυνείδητο, δημιουργούν την προδιάθεση για τη μετέπειτα ανάπτυξη των νευρώσεων στον ενήλικα.

Ο όρος Οιδιπόδειο σύμπλεγμα

Τον όρο εισήγαγε ο Σίγκμουντ Φρόυντ βασισμένος στον μύθο του Οιδίποδα, ο οποίος, χωρίς να το γνωρίζει, σκότωσε τον πατέρα του Λάιο και παντρεύτηκε τη μητέρα του Ιοκάστη. Σύμφωνα με τον Σίγκμουντ Φρόυντ το οιδιπόδειο σύμπλεγμα είναι συχνό φυλογενετικό φαινόμενο το οποίο ωστόσο είναι πηγή έντονων τύψεων στους ανθρώπους.

Αν η μοίρα του μας συγκινεί, είναι επειδή θα μπορούσε να ήταν και δική μας μοίρα, επειδή το μαντείο έχει επιτάξει πριν απο τη γέννησή μας την ίδια κατάρα για μας όπως γι’αυτόν. Για όλους μας ίσως η μοίρα έχει ορίσει να στρέψουμε την πρώτη σεξουαλική μας παρόρμηση προς την μητέρα, μας πείθουν γι’αυτό τα όνειρα μας.

Η κλασσική θεωρία αναφέρει πως η επιτυχής επίλυση του οιδιπόδειου συμπλέγματος είναι επιθυμητή και είναι το κλειδί των σεξουαλικών ρόλων και της σεξουαλικής ταυτότητας.

Ο Φρόυντ έλεγε πως τα αγόρια και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν διαφορετικά το σύμπλεγμα ως αποτέλεσμα του άγχους του ευνουχισμού που περνάει το αγόρι καθώς και της απογοήτευσης του κοριτσιού επειδή δεν έχει πέος. Επίσης ανέφερε πως η μη σωστή επίλυση του οιδιπόδειου συμπλέγματος μπορούσε να οδηγήσει έναν άνθρωπο σε νεύρωση, παιδοφιλία και ομοφυλοφιλία.