Σύμφωνα με στοιχεία του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, οι διαταραχές του αυτιστικού φάσματος πλήττουν περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού. Μάλιστα, τα περιστατικά αυξάνονται σταδιακά σε αριθμό τα τελευταία χρόνια: το 2010 λάμβανε διάγνωση για κάποια μορφή αυτισμού ένα στα 110 παιδιά, το 2012 ένα στα 88, ενώ σήμερα λαμβάνει διάγνωση ένα στα 68.

Οι διαταραχές του αυτιστικού φάρματος είναι μια ομάδα διαταραχών της ανάπτυξης που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο επικοινωνεί με άλλους ανθρώπους αλλά και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του.

Η Connie Kasari, καθηγήτρια Ανθρώπινης Ανάπτυξης και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο UCLA της Καλιφόρνια, επισημαίνει ότι η έγκαιρη διάγνωση είναι απαραίτητη ώστε το παιδί να λάβει τη μέγιστη δυνατή υποστήριξη και φροντίδα.

Δυστυχώς ο αυτισμός δεν μπορεί να θεραπευτεί. Οι αυτιστικές συμπεριφορές θα υπάρχουν για όλη την διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου. Η σωστή αντιμετώπιση είναι ένα πρόγραμμα θεραπευτικής παρέμβασης το οποίο θα βελτιώσει την καθημερινότητα και την ποιότητα της ζωής του αυτιστικού ατόμου.

Για όσο το δυνατόν καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει το θεραπευτικό πρόγραμμα να αρχίσει όσο πιο νωρίς γίνεται, να είναι εντατικό , να γίνεται από θεραπευτές με ειδίκευση στον τομέα αυτό και φυσικά να υπάρχει ενεργή συμμετοχή και των γονιών στην διαδικασία.

Καθώς επικρατούν αρκετοί μύθοι γύρω από τις διαταραχές του αυτιστικού φάρματος, η ειδικός Connie Kasari παρουσιάζει τις πέντε ερωτήσεις-κλειδιά που θα βοηθήσουν γονείς και φροντιστές να αναγνωρίσουν ένα παιδί με αυτισμό.

1. Το παιδί ανταποκρίνεται όταν το φωνάζετε με το όνομά του;

Ένα παιδί που αναπτύσσεται κανονικά ανταποκρίνεται όταν κάποιος το καλεί με το όνομά του, στρέφοντας συνήθως το κεφάλι του προς το άτομο που του μιλά. Τα παιδιά που λαμβάνουν αργότερα διάγνωση για αυτισμό συχνά (σε ποσοστό 80% των περιπτώσεων) δεν αντιδρούν σε αυτό το κάλεσμα σε πολύ μικρή ηλικία. Τα παιδιά με αυτισμό συχνά αντιδρούν επιλεκτικά στα ηχητικά ερεθίσματα: Μπορεί να μην ανταποκριθούν σε κάποιον που τα καλεί, μπορεί όμως να πεταχτούν στο άκουσμα του τηλεφώνου που χτυπά. Στην περίπτωση αυτή, αρκετοί γονείς πιστεύουν ότι το παιδί έχει πρόβλημα ακοής.

2. Το παιδί εκδηλώνει προσοχή συναρμογής;

Ως προσοχή συναρμογής (joint attention) ορίζεται μια δραστηριότητα κατά την οποία το παιδί συνεργάζεται με ένα άλλο άτομο, εστιάζοντας στο ίδιο αντικείμενο με αυτό, ή παρακολουθεί μια εκτυλισσόμενη σκηνή μαζί με ένα άλλο άτομο. Ένα παιδί που αναπτύσσεται κανονικά στρέφει το βλέμμα του σε ένα αντικείμενο όταν του το δείχνουν με το δάχτυλο ή έχει την τάση να δείχνει τα παιχνίδια του και άλλα αντικείμενα σε όποιον βρίσκεται γύρω του. Για παράδειγμα, ένα μωρό μπορεί να δείξει με το δάχτυλο ένα κουτάβι κοιτάζοντας παράλληλα τη μαμά του, σαν να θέλει να πει «Κοίτα εκεί!». Ένα παιδί με αυτισμό συχνά δεν εστιάζει την προσοχή του σε ένα αντικείμενο που του δείχνουν ή δεν «επιδεικνύει» τα παιχνίδια του και άλλα αντικείμενα που βρίσκονται γύρω του.

3. Το παιδί μιμείται;

Ένα παιδί που αναπτύσσεται κανονικά έχει την τάση να μιμείται εκφράσεις του προσώπου ή κινήσεις των άκρων, ήχους και άλλες συμπεριφορές που βλέπει γύρω του. Ένα παιδί με αυτισμό σπάνια μιμείται γκριμάτσες ή κινήσεις των χεριών.

4. Το παιδί ανταποκρίνεται συναισθηματικά;

Ένα παιδί χαμογελά όταν κάποιος του χαμογελά και κλαίει ή είναι ανήσυχο όταν βλέπει κάποιον άλλο να κλαίει. Αντίθετα, ένα παιδί με αυτισμό μοιάζει συχνά συναισθηματικά απόμακρο ή απαθές.

5. Το παιδί συμμετέχει σε μιμητικά παιχνίδια;

Τα μικρά παιδιά αγαπούν τους ρόλους και το παιχνίδι τους συχνά περιλαμβάνει τη μίμηση προσώπων ή ζώων. Συνήθως αυτές οι συμπεριφορές εκδηλώνονται κατά το δεύτερο έτος της ζωής του παιδιού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα κοριτσάκια που φέρονται σαν μαμάδες στις κούκλες τους, βουρτσίζοντας τα μαλλιά τους ή μαγειρεύοντας σε ψεύτικες κουζίνες. Ένα παιδί με αυτισμό δεν μπαίνει εύκολα σε ρόλους όταν παίζει και συχνά εστιάζει σε ένα μόνο παιχνίδι, αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα.