«Δεν πιστεύω στα ζώδια και στα ωροσκόπια ούτε σε αυτά που λένε. Απλώς μου αρέσει να τα διαβάζω και να βλέπω πόσο παρατραβηγμένα είναι». Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει μια ανάλογη παραλλαγή της παραπάνω ρήσης από άτομα του περίγυρού μας;

* Η αστρολογία προσφέρει στο άτομο έναν εναλλακτικό τρόπο να ερμηνεύσει την εμπειρία του

Παρ’ όλα αυτά μπαίνει κάποιος στον πειρασμό να γυρίσει τις σελίδες των ζωδίων και να διαβάσει είτε τα μελλούμενα είτε τις συμβουλές που προσφέρουν. Και ας είναι οι πληροφορίες αντιφατικές στα ωροσκόπια που δίνουν δύο ή τρία διαφορετικά έντυπα της ίδιας εβδομάδας. Και ας μη σχετίζονται οι συμβουλές ή οι προβλέψεις με τη ζωή ή τις πεποιθήσεις του αναγνώστη.

Ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να μάθει, να σηκώσει αυτό το κουρτινάκι που καλύπτει το άγνωστο μέλλον και να του ρίξει μια κρυφή ματιά. Πρόκειται για μια μεγάλη ανάγκη τόσο αντικειμενικής όσο και υποκειμενικής γνώσης για το Σύμπαν και το ίδιο το άτομο, την οποία διακρίνουμε ήδη από την αρχαιότητα και αναγνωρίζουμε σε διάφορες εκφάνσεις ως και σήμερα.

Ηδη από την αρχαιότητα τα μεγάλα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις στα σημαντικά κοσμολογικά και φιλοσοφικά ερωτήματα που ταλάνιζαν τον άνθρωπο από τότε. Ο Αριστοτέλης συνέλαβε το Σύμπαν ως μια σειρά ομόκεντρων σφαιρών με τη Γη στο κέντρο και εξωτερικές δυνάμεις που κατευθύνονταν προς τη Γη. Οι στωικοί δίδασκαν ότι όλα τα πράγματα στο Σύμπαν συνδέονται μεταξύ τους ως μέρος μιας θεϊκής μοίρας. Ο Πλάτων συνέλαβε ένα σύνδεσμο μεταξύ της ψυχής και των αστεριών, ενώ οι πυθαγόρειοι θεωρούσαν το Σύμπαν σε σχέση με τα τέσσερα βασικά στοιχεία και τη μουσική αρμονία.

Ο σύγχρονος άνθρωπος εξακολουθεί να έχει τις προσωπικές του αναζητήσεις καθώς και την ανάγκη να θεωρήσει τον εαυτό του και την εξέλιξή του μέσα στο μεγαλύτερο πλαίσιο της ζωής και του μέλλοντος.

Ετσι, ως απόηχος φιλοσοφικών αναζητήσεων, του δημιουργείται η ψυχολογική ανάγκη να διαβάζει τα ζώδια. Ο άνθρωπος είναι ον που από τη φύση του χαρακτηρίζεται από περιέργεια και από την ανάγκη να βρίσκει νόημα ακόμη και στα πιο ασήμαντα πράγματα, πόσο μάλλον στα σημαντικά ζητήματα όπως είναι η ίδια η ζωή του.

Ο βασικός λόγος που ο σύγχρονος, μορφωμένος, που δεν πιστεύει στα ζώδια, άνθρωπος διαβάζει το ωροσκόπιό του είναι γιατί δεν αποκλείει την απειροελάχιστη πιθανότητα να μπορεί να μάθει κάτι που δεν το ξέρει. Και η υπόσχεση αυτή ασκεί τέτοια επιρροή επάνω του ώστε δεν μπορεί να την αγνοήσει.

Εξίσου σημαντική είναι και η ανάγκη να νιώσει ότι έχει κάποιες εξηγήσεις και ερμηνείες για όσα του έχουν συμβεί και για όσα πρόκειται να γίνουν.

Σύμφωνα με τον στοχαστή Karl Popper, που επιχείρησε να διαφοροποιήσει την «αληθινή επιστήμη» από την «ψευδο-επιστήμη», η αστρολογία προσφέρει στο άτομο έναν εναλλακτικό τρόπο να ερμηνεύσει την εμπειρία του, ο οποίος δεν είναι απαραιτήτως έγκυρος αλλά επιτρέπει την ερμηνεία και μια φαινομενική επιβεβαίωση για τον παρατηρητή-αναγνώστη ζωδίων.

Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάμε την ανάγκη που έχει ο άνθρωπος να νιώθει ότι έστω και σε κάποιο βαθμό έχει τον έλεγχο των πραγμάτων, ακόμη και αν αυτός ο έλεγχος περιορίζεται στο να έχει διαβάσει μερικές σειρές για το τι του επιφυλάσσει το μέλλον.

Η ευπάθεια της ανθρώπινης κρίσης και τα κόλπα της λειτουργίας του εγκεφάλου καθιστούν το άτομο επιρρεπές στα προστάγματα των ζωδίων.

Ετσι, όταν διαβάζουμε ότι, π.χ., μια μεγάλη επαγγελματική ευκαιρία ανοίγεται μπροστά μας, η ανθρώπινη διανοητική τάση είναι να ψάξει για αποδείξεις που συντείνουν και συμφωνούν με αυτόν τον ισχυρισμό και όχι για αποδείξεις περί του αντιθέτου. Είτε πρόκειται για συναισθηματικά είτε για επαγγελματικά, ερμηνείες ή προβλέψεις, το πιθανότερο είναι ότι μια τέτοια στρατηγική θα συναντήσει φαινομενική επιβεβαίωση, αφού το άτομο ψάχνει μόνο προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό το γεγονός αποτελεί μια ψυχολογική ανταμοιβή για τον αναγνώστη, ο οποίος έχοντας το θετικό προηγούμενο θα ξαναδιαβάσει το ζώδιό του προκειμένου να κερδίσει μία ακόμη στιγμή επιβεβαίωσης και ικανοποίησης.

Ενα άλλο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ψυχολογικής λειτουργίας σε τέτοιες περιπτώσεις είναι ότι το άτομο θυμάται και συγκρατεί τις επιτυχημένες αστρολογικές προβλέψεις, ενώ απορρίπτει και ξεχνάει τις αποτυχημένες. Και βέβαια η ανάγκη του ανθρώπου για κάτι καλό, όμορφο, θετικό στη ζωή του βρίσκει ανταπόκριση στα ζώδια, τα οποία ποτέ δεν προβλέπουν καταστροφές αλλά μόνο χαρές, ενώ όταν πρόκειται για κάτι αρνητικό επικεντρώνονται σε συμβουλές τού πώς να το αποφύγει κανείς επιτυχώς. Τα ζώδια δίνουν μια νότα χαράς και αισιοδοξίας στη δύσκολη καθημερινότητα και προσφέρουν στον άνθρωπο την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο, γι’ αυτό τα διαβάζει και ας μην τα πιστεύει!

Η γλώσσα των αριθμών. Δεδομένα της Αμερικανικής Εταιρείας για την Προαγωγή της Επιστήμης

Περίπου ένα τέταρτο του πληθυσμού πιστεύει επιφανειακά στην αστρολογία.

* 5% των Αμερικανών λέει ότι θα άλλαζε τη ζωή του εξαιτίας αστρολογικών συμβουλών.

* 6% των Βρετανών πιστεύει σοβαρά ή αρκετά σοβαρά όσα γράφει το ζώδιό του

* Οι γυναίκες πιστεύουν στα ζώδια περισσότερο από τους άντρες.

* Στη Βρετανία αυτοί που πιστεύουν στα ζώδια έχουν υψηλότερη βαθμολογία σε τεστ απολυταρχικής προσωπικότητας από ό,τι αυτοί που δεν πιστεύουν.

* Στη Βρετανία αυτοί που πιστεύουν στα ζώδια τείνουν να είναι ελεύθεροι και όχι παντρεμένοι.

Λίζα Βάρβογλη ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια