Το Είναι και χρόνος είναι ένα σπουδαίο έργο, όπως κι αν το κρίνει κανείς. Σε αυτό ο Χάιντεγκερ στηρίχτηκε στη δουλειά φιλοσόφων, όπως ο Κίρκεγκορ, ο Σοπενχάουερ και ο Νίτσε, και προετοίμασε τον δρόμο για τον Σαρτρ, τον Ντεριντά και πολλούς άλλους. Ασχολείται κυρίως με τη φύση του «είναι» και ειδικότερα με το τι σημαίνει να είναι κανείς ανθρώπινο ον.
Το θέμα του βιβλίου και η μέθοδος που χρησιμοποιεί βασίστηκαν στη δουλειά του μέντορα του, του Χούσερλ, γιατί εξετάζει την ανθρώπινη ζωή από φαινομενολογική άποψη. Ο Χάιντεγκερ αναγνωρίζει πως η ανθρώπινη ύπαρξη είναι ενσωματωμένη στο χρόνο – μάλιστα, είμαστε ενσάρκωση του χρόνου, ζούμε με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον και αυτά καθορίζουν το ποιοι είμαστε. Βρισκόμαστε στη διαδικασία της κίνησης προς το μέλλον και η ζωή μας διαμορφώνεται από τις επιλογές μας. Μας καθορίζουν επίσης εξίσου οι περιστάσεις μέσα στις οποίες βρεθήκαμε με τη γέννηση μας.
Για να αποφύγει ασάφειες και δισημίες, ο Χάιντεγκερ έπλασε τον όρο Dasein. Μια κατά λέξη μετάφραση («εδώ-υπάρχειν») λίγο θα βοηθούσε στην κατανόηση του.
Αναφέρεται στην ύπαρξη η οποία είναι ο εαυτός μας – το ανθρώπινο άτομο, προσδιορισμένο από τη γέννηση του και διαμορφωμένο από τις επιλογές του· μια ύπαρξη με παρελθόν και μέλλον, με περιορισμούς και με ελπίδες· μια ύπαρξη που μπορεί να δείξει χαρακτήρα.
Το Dasein έρχεται αντιμέτωπο με τη γνώση πως η ζωή είναι περιορισμένη με μόνη τη βεβαιότητα του θανάτου, καθώς επίσης και με τη ροή της ζωής, με καταστάσεις που διαρκώς αλλάζουν και απαιτούν απόφαση και επιλογή. Πάνω απ’ όλα, πρέπει να κοιτάξουμε κατάματα το μέλλον μας και, απουσία του Θεού, να καθορίσουμε το νόημα της ύπαρξης μας. Αυτή είναι η πρόκληση που ετέθη από τον Νίτσε, το να ζήσουμε σε έναν κόσμο όπου δεν υπάρχει πια Θεός, έναν κόσμο που αρμενίζει ελεύθερος από τα λεπτά σχοινιά που αρχικά τον έδεναν με ασφάλεια σε μια αίσθηση απόλυτου νοήματος και σκοπού.
Nigel Rodgers, Mel Thompson, Αχ, αυτοί οι φιλόσοφοι, Μεταίχμιο, 2010, σ. 212-213
