«Πριν από μερικές εβδομάδες γνώρισα τον Κώστα μέσω facebook. Έκανα αποδεκτό το αίτημα φιλίας του κι αρχίσαμε να φλερτάρουμε αμέσως. Μου φάνηκε ενδιαφέρον τύπος κι έτσι κανονίσαμε να βρεθούμε από κοντά πολύ σύντομα. Υπήρχε χημεία και προχωρήσαμε το ίδιο βράδυ και σεξουαλικά. Την επόμενη ημέρα δέχθηκα ένα μήνυμα στο κινητό μου από τον ίδιο που έλεγε: ‘Ήσουν υπέροχη, όμως θέλω να σου ξεκαθαρίσω πως δεν είμαι σε φάση για σχέση. Αν θες να βρισκόμαστε χωρίς δεσμεύσεις, καλώς. Αλλιώς, σου εύχομαι να βρεις αυτό που ψάχνεις‘.
Αρχικά στενοχωρήθηκα, στην πορεία θύμωσα και στο τέλος προβληματίστηκα. Ζούμε στην εποχή που πλέον τα άτομα προτιμούν τις εφήμερες κι επιφανειακές σχέσεις;» Ο προβληματισμός αυτός είναι αρκετά κοινός σε πληθώρα νέων ατόμων που δεν είναι δεσμευμένοι. Τι οδηγεί έναν αδέσμευτο άνθρωπο να επιλέγει τη μοναχική ζωή με μοναδικό σκοπό τη σεξουαλική του ικανοποίηση έναντι μιας συντροφικής σχέσης;
Είναι γεγονός πως όλο και περισσότερο αυξάνονται οι μοναχικοί άνθρωποι που θέτουν άλλες προτεραιότητες στη ζωή τους. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν χτίσει ένα φρούριο με λογικοφανείς εξηγήσεις γι’ αυτή την κατάσταση, όπως η καριέρα, η ανάγκη για ανεξαρτησία, οικογενειακά προβλήματα, η έλλειψη χρόνου. Επιφανειακά τουλάχιστον οι εξηγήσεις τους είναι πειστικές. Σε βαθύτερο επίπεδο, ωστόσο, το να προτιμά κάποιο άτομο να φλερτάρει μέσω διαδικτύου από τη σύναψη μιας σταθερής κι ασφαλούς σχέσης μπορεί να κρύβει το έντονο άγχος και τον φόβο της απόρριψης. Στην πραγματικότητα, ο φόβος της εγκατάλειψης από τον εκάστοτε σύντροφο ελλοχεύει και δρα συσσωρευτικά σε σχέση με αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος. Έτσι, φαίνεται λιγότερο επώδυνο το να εμπλακεί κάποιος σε ένα παιχνίδι φλερτ με εναλλαγή και ανακύκλωση προσώπων και καταστάσεων από το να αποδεχθεί την πρόκληση της ουσιαστικής δέσμευσης που ενέχει το ρίσκο του συναισθηματικού πόνου. Ουσιαστικά, τα περισσότερα άτομα που αποφεύγουν τις δεσμεύσεις είναι άτομα που έχουν δηλητηριαστεί από προηγούμενες σχέσεις και στο εδώ και τώρα φοβούνται μήπως αποκαλυφθεί η πραγματική τους ανάγκη για συναισθηματική εγγύτητα. Έτσι, επιλέγουν να επικεντρωθούν στον εαυτό τους εκλογικεύοντας τη μοναξιά τους από το να διαχειριστούν τις ήττες του παρελθόντος και τα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργήθηκαν εν καιρώ από αυτές. Επομένως, τα άτομα που αποφεύγουν τις δεσμεύσεις δεν έχουν συναισθήματα για τους άλλους;
Αντιθέτως, μπορεί το άγχος και ο φόβος που νιώθουν αυτά τα άτομα να είναι τόσο έντονα σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό που τους δημιουργεί η νέα γνωριμία, με αποτέλεσμα να αποσυντονίζονται. Η οικειότητα που μπορεί να δημιουργηθεί με τον οποιονδήποτε σύντροφο μπορεί να ξυπνά ασυνείδητες πληγές από το παρελθόν ή ακόμα και αρνητικές εμπειρίες από την πατρική οικογένεια. Το αποτέλεσμα είναι να μπαινοβγαίνουν σε ασταθείς σχέσεις ή να απέχουν τελείως από τα σχεσιακά θέματα και να υπεραναπληρώνουν το κενό σε άλλους τομείς. Σε ορισμένες περιπτώσεις αποχωρούν από τη σχέση, όταν νιώθουν ότι προχωράει σε επόμενο πιο απαιτητικό βήμα κι έχουν την αίσθηση ότι μειώνεται η ατομικότητά τους κι αυξάνονται οι υποχρεώσεις προς τον/την σύντροφο. Άρα, όταν κάποιος μάθει να ζει μοναχικά, δεν υπάρχει επιστροφή;
Η φοβία της δέσμευσης έχει δημιουργηθεί λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης που χτίστηκε από δυσάρεστες εμπειρίες του παρελθόντος. Σε αυτή την περίπτωση, το άγχος και ο φόβος υπερνικού ν τη φυσιολογική ανάγκη του ώριμου ενήλικα για σύναψη σταθερής συναισθηματικά σχέσης που βασίζεται στην αγάπη. Εφόσον το άτομο αναγνωρίσει ότι διακατέχεται από άγχος δέσμευσης, μπορεί να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα αίτια και να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες για δημιουργία σταθερής και μακροχρόνιας σχέσης. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή στον τρόπο σκέψης που θα δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και μείωση του φόβου που προκαλεί η ιδέα της δέσμευσης. Το κλειδί βρίσκεται στην ανοιχτή επικοινωνία με τον εαυτό και τον/την σύντροφο. Στην ουσία, μόνο όταν συνυπάρχουμε νοούμαστε άνθρωποι. Άραγε, αξίζει να απορρίψει κανείς τη δέσμευση λόγω του φόβου αποτυχίας από τα φαντάσματα του παρελθόντος, πριν καν δοκιμάσει;
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Pillay, S. (2012). Νικήστε τους φόβους σας. 7 επαναστατικά μαθήματα για να ελευθερωθείτε από την τυραννία του άγχους, της κατάθλιψης και του φόβου. Επιμ. Κ. Αθανασιάδης, Μτφρ. Μ. Κουμπαρέλη. Αθήνα: Ψυχογιός.
Πηγή Γεωργία Κιζιρίδου Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος
