Σύμφωνα με τον Καναδό κοινωνιολόγο J.A. Lee, αυτές είναι οι έξι διαφορετικές μορφές της αγάπης:
Έρωτας (Eros). Ρομαντική, παθιασμένη αγάπη με τη μορφή σωματικής σύνδεσης και ανάλογης ικανοποίησης. Χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση ενός αγαπημένου προσώπου, του οποίου η φυσική παρουσίαση του εαυτού ενσωματώνει μία εικόνα που έχει ήδη σχηματιστεί στο μυαλό εκείνου που το αναζητά.
Ερωτοτροπία (Ludus). Παιχνιδιάρικη αγάπη με τη μορφή επιπόλαιας σύνδεσης και βίωσης ευχάριστων επιφανειακών εμπειριών.
Στοργή (Storge). Συντροφική αγάπη μεταξύ καλών φίλων με τη μορφή βαθιάς και ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής. Η μορφή αυτή αναπτύσσεται αργά μέσα από τη συντροφικότητα και την εκδήλωση τρυφερότητας.
Μανία (Mania). Κτητική, εμμονική αγάπη με τη μορφή έντονου πάθους, μεγάλης συναισθηματικής έντασης και ψυχικού άλγους κατά τη διαχείριση της σχέσης.
Πράγμα (Pragma). Πρακτική, λογική αγάπη με τη μορφή πραγματιστικής διαχείρισης της σχέσης στο πλαίσιο της καθημερινότητας.
Αγάπη (Agape). Αλτρουιστική, ανιδιοτελής αγάπη με τη μορφή πλήρους αφοσίωσης στο αγαπημένο πρόσωπο.
Ο Έρωτας, η Ερωτοτροπία και η Στοργή αποτελούν τις βασικές μορφές αγάπης, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν και να δημιουργήσουν τις δευτερεύουσες μορφές αγάπης, ήτοι Μανία, Πράγμα και Αγάπη.
Αναλυτικότερα:
Έρωτας
Το άτομο που βιώνει τη μορφή αυτή της αγάπης απολαμβάνει την απτική επαφή, την αμεσότητα, τον αισθησιασμό, προσελκύεται από την ομορφιά (αν και η ομορφιά μπορεί να είναι στα μάτια εκείνου που τη βλέπει). Αγάπα τις γραμμές του σώματος, την αίσθησή του και την αφή του. Γοητεύεται από κάθε λεπτομέρεια του αγαπημένου προσώπου.
Η αγάπη που βιώνει μπορεί να είναι έντονη αλλά σύντομα ξεθωριάζει. Αισθάνεται άμεση και ισχυρή έλξη από την πρώτη κιόλας συνάντηση και βιώνει έντονη σωματική διέγερση που συνοδεύεται από αυξημένους καρδιακούς παλμούς, δυσκολία στην αναπνοή και αυξημένες ορμονικές εκκρίσεις. Κατά την προσέγγιση του προσώπου που προκαλεί το ερωτικό ενδιαφέρον, το άτομο μπορεί να χάσει τα λόγια του ή να ξεκινήσει μία συζήτηση χωρίς λογικό ειρμό. Τα άτομα που εμπλέκονται σε μία τέτοια σχέση αισθάνονται ότι έχουν κατάλληλη σωματική χημεία μεταξύ τους, η σεξουαλική τους σχέση – η οποία ξεκινά συνήθως από την πρώτη συνάντηση – είναι έντονη και πολύ ικανοποιητική και αισθάνονται ότι ο ερωτικός σύντροφος πληροί τα ιδανικά πρότυπα που διαθέτουν για τη φυσική ωραιότητα.
Ερωτοτροπία
Το άτομο που βιώνει αυτή τη μορφή της αγάπης, αντιμετωπίζει την αγάπη ως ένα παιχνίδι, μία δραστηριότητα για διασκέδαση παρά μία ευκαιρία για βαθιά σύνδεση, ενώ μπορεί να διατηρεί δύο ερωτικούς συντρόφους την ίδια χρονική περίοδο. Το άτομο που εμπλέκεται σε μία τέτοια σχέση προσπαθεί να κρατά τον σύντροφό του σχετικά αβέβαιο ως προς την αφοσίωση απέναντί του και δεν εκδηλώνει ζήλεια ή κτητικότητα στη σχέση.
Στοργή
Πρόκειται για την αγάπη που καλλιεργείται μεταξύ δύο καλών συντρόφων. Ξεκινά συνήθως ως φιλία και σταδιακά εξελίσσεται σε αγάπη. Η σεξουαλική οικειότητα αναπτύσσεται αργά. Εάν η αγάπη παρουσιάσει σημάδια φθοράς, ξεκινά μία διαδικασία λήξης που ακολουθεί επίσης σταδιακό ρυθμό και το ζευγάρι συνήθως περνά και πάλι στο φάσμα της φιλίας.
Μανία
Αυτό το στυλ αγάπης προκύπτει από τον Έρωτα και την Ερωτοτροπία. Το άτομο που βιώνει τη μανία κατατρύχεται από έντονη λαχτάρα, κυκλοθυμία, υπερβολική ζήλεια, εμμονή και εν γένει από συναισθήματα που ξεπερνούν την ορθολογική σκέψη. Η μορφή αυτή της αγάπης σπανία οδηγεί στη βίωση της ευτυχίας, προκαλεί στο άτομο μία συνεχή αβεβαιότητα και το παραμικρό σημάδι αγάπης και τρυφερότητας από το αγαπημένο πρόσωπο προκαλεί έντονη έκσταση, η οποία έχει όμως μικρή διάρκεια ζωής. Στην περίπτωση αυτή, η έντονη αναστάτωση που προκαλούν τα ερωτικά συναισθήματα οδηγούν το άτομο πολύ συχνά να μην μπορεί να κοιμηθεί, αισθάνεται μεγάλη απογοήτευση όταν το αγαπημένο πρόσωπο δεν του δίνει σημασία και όταν αντιληφθεί σημάδια αγνόησης από το αγαπημένο πρόσωπο προβαίνει σε ανόητες πράξεις για να τραβήξει και πάλι το ενδιαφέρον του.
Πράγμα
Αυτό το στυλ αγάπης προκύπτει από το συνδυασμό της Στοργής και της Ερωτοτροπίας. Το άτομο που ανταποκρίνεται σε αυτή τη μορφή της αγάπης έχει συνήθως συγκεκριμένα κριτήρια για τον ιδανικό σύντροφο. Η επιλογή του συντρόφου καθορίζεται από το κοινωνικό υπόβαθρο, την εκπαίδευση, τη θρησκεία και από το αν τα ενδιαφέροντά του είναι συμβατά με τα δικά του. Εάν συναντήσει ένα τέτοιο άτομο τότε μπορεί να αναπτυχθούν ερωτικά ή μανιακά συναισθήματα.
Αγάπη
Αυτή η μορφή αγάπης προκύπτει από τον συνδυασμό του Έρωτα και της Στοργής. Πρόκειται για την παραδοσιακή χριστιανική αγάπη, η οποία χαρακτηρίζεται από αγνότητα, υπομονή και ανιδιοτέλεια. Είναι περισσότερο μία αφηρημένη έννοια με τα χαρακτηριστικά ενός ιδανικού. Τα άτομα που βιώνουν αυτό το στυλ αγάπης συνήθως δίνουν προτεραιότητα στις επιθυμίες του συντρόφου και βάζουν σε δεύτερη μοίρα τις δικές τους επιθυμίες και, κατ’ επέκταση, τη δική τους ευτυχία. Με αυτόν τον τρόπο, πιθανότερο είναι να αγαπήσει κάποιος την ανθρωπότητα παρά τον ερωτικό του σύντροφο.
Το κοινό στυλ αγάπης
Ο Lee υποστήριξε ότι για να δημιουργηθεί μία αμοιβαία ικανοποιητική ερωτική σχέση, το άτομο πρέπει να βρει έναν σύντροφο ο οποίος να μοιράζεται μαζί του το ίδιο στυλ αγάπης και να αντιλαμβάνεται την αγάπη με τον ίδιο τρόπο. Όσο πιο διαφορετικοί είναι δύο άνθρωποι στον τρόπο που αγαπούν, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να κατανοήσουν ο ένας την αγάπη του άλλου.
Βιβλιογραφία
1. Colours of Love: An Exploration of the Ways of Loving, J.A. Lee (1973)
2. A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology, 50(2), 392-402, C. Hendrick & S. Hendrick (1986)
3. A Triangular Theory of Love. Psychology Review, 93, 119-135, J. R. Sternberg (1986)
