Το κλειδί για μια υγιή σχέση μεταξύ γονέα-παιδιού είναι η επικοινωνία, δηλαδή η δυνατότητα να αφουγκραζόμαστε και να μοιραζόμαστε. Όλοι θέλουμε μια σχέση αμοιβαίας κατανόησης και συνεννόησης με τα παιδιά μας, γι’ αυτό κι όταν αντιμετωπίζουμε συμπεριφορές αντιδραστικές ή την διάσημη… επιλεκτική ακοή τους, ταραζόμαστε, εκνευριζόμαστε, ανησυχούμε και ψάχνουμε να βρούμε τι φταίει.
Επειδή τις περισσότερες φορές η απάντηση βρίσκεται στη δική μας συμπεριφορά, ακολουθούν πέντε πιθανές εξηγήσεις για το φαινόμενο «Το παιδί μου δεν με ακούει», βασισμένες στη γονεϊκή στάση.
1. Λέτε περισσότερα απ’ όσα μπορούν να επεξεργαστούν
Τα μικρά παιδιά αδυνατούν να συλλάβουν και να επεξεργαστούν μεγάλο όγκο πληροφοριών. Οι μακροσκελείς προτάσεις που περιλαμβάνουν περίπλοκες έννοιες και πολλές άγνωστες λέξεις μπορεί να είναι ο συνηθισμένος τρόπος επικοίνωνιας σας, αλλά θα πρέπει να τον απλουστεύσετε, αν θέλετε το παιδί να αντιληφθεί την ουσία αυτού που λέτε.
Το πρώτο βήμα για μια αποτελεσματική επικοινωνία, κατά την οποία το παιδί θα είναι σε θέση να κατανοήσει και να… χωνέψει αυτό που του λέμε, είναι να πάρετε τον χρόνο σας και να σκεφτείτε τον καλύτερο κι απλούστερο τρόπο να πείτε ό,τι θέλετε να μοιραστείτε μαζί του. Αποφύγετε τη φλυαρία και προτιμήστε μικρές προτάσεις με απλά νοήματα.
2. Xάνετε την ψυχραιμία σας και φωνάζετε ή/και προσβάλλετε το παιδί
Πειθαρχία δεν σημαίνει άσκηση επιβολής και τρομοκρατία. Το να διατηρούμε τη νηφαλιότητά μας και να αποφεύγουμε φωνές και προσβολές είνα κομβικής σημασίας για το πώς μας αντιλαμβάνονται τα παιδιά. Έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Child Development και βασίστηκε σε περισσότερες από 900 οικογένειες, κατέληξε ότι οι λεκτικές επιθέσεις έχουν μόνο αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογία των παιδιών.
Η «σκληρή λεκτική πειθαρχία» προκαλεί συναισθηματικά και ψυχικά τραύματα στο παιδί, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι μια κακή συμπεριφορά θα διορθωθεί ή θα εξαλειφθεί. Οι φωνές και οι προσβολές ταπεινώνουν και θλίβουν βαθιά τα παιδιά, που αντιμετωπίζουν -όσο είναι ακόμη μικρά- τον γονέα ως Θεό-καθοδηγητή και μπορεί να οδηγήσει σε επίμονη άρνηση επικοινωνίας μαζί του.
3. Δεν το ακούτε προσκετικά
Είναι εύκολο να αγνοήσεις το παιδί ή να προσποιηθείς ότι το ακούς, όταν στο μυαλό σου γίνεται χαμός εξαιτίας όλων των υποχρεώσεων που προσπαθείς να διαχειριστείς. Επίσης, η πικρή αλήθεια είναι ότι τα παιδιά, όταν ενθουσιάζονται, μπορεί να διηγούνται επί 10 λεπτά μια όχι και τόσο ενδιαφέρουσα ιστορία απ’ το νηπιαγωγείο. Ωστόσο, αγνοώντας το παιδί ή λέγοντάς του αυστηρά «όχι τώρα!», χάνετε την ευκαιρία να τους διδάξετε με το παράδειγμά σας τι σημαίνει σεβασμός, ευγένεια και επικοινωνία.
Την επόμενη φορά που το παιδί θα θελήσει να μονολογήσει για κάτι ενώ εσείς είστε πραγματικά απασχολημένη, μην το αγνοήσετε και μην προσποιηθείτε ότι το ακούτε. Αν είναι αδύνατο να συγκεντρωθείτε σ’ αυτό που σας λέει, πείτε το -«Επειδή είναι δύσκολο αυτό που κάνω τώρα, θα μου δώσεις 5 λεπτά;». Φροντίστε να κρατήσετε τον λόγο σας και να το ακούσετε προσεκτικά, όταν θα μπορείτε.
4. Ακυρώνετε τα συναισθήματα ή τη γνώμη του
Αγάπη είναι να δείχνεις ότι αφουγκράζεσαι και δίνεις αξία στα συναισθήματα και τις απόψεις του άλλου. Όταν το παιδί δείχνει τον εκνευρισμό ή τη λύπη του, μην απαξιώνετε τα συναισθήματά του επειδή είναι αρνητικά και ίσως υπερβολικά. Τα παιδιά υπερβάλλουν, γιατί το μεγαλύτερο χτύπημα της ζωής γι’ αυτά μπορεί να είναι το ότι δεν θα φάνε σοκολάτα -στη μικρή ζωή τους δεν έχουν προλάβει να αναμετρηθούν με σοβαρότερα ζητήματα, οπότε τα μικρά εμπόδια φαντάζουν καταστροφικά.
Μια απλή φράση όπως «Καταλαβαίνω πώς αισθάνεσαι» ή «Κι εγώ θα θύμωνα στη θέση σου, αλλά…» μαζί με μια αγκαλιά, μπορεί να κάνει θαύματα στην επικοινωνία σας. Αντίστοιχα, όταν το παιδί εκφράζει μια γνώμη (προφανώς παιδική) μη βιαστείτε να την ακυρώσετε. Ρωτήστε το, εξηγήστε και δείξτε υπομονή.
5. Δεν μιλάτε ουσιαστικά με το παιδί
Σίγουρα, όλοι μιλάμε πολύ στα παιδιά μας. Μιλάμε όμως πολύ με τα παιδιά μας ή περιοριζόμαστε σε κουβέντες όπως «Ντύσου γρήγορα, θ’ αργήσουμε» ή «Τι έχεις για ορθογραφία;» ; Κάντε την κουβέντα προτεραιότητά σας, διαλέγοντας μια χαλαρή, ξεκούραστη στιγμή κάθε φορά. Πριν τον ύπνο, κατά τη διάρκεια του μπάνιου, στον δρόμο για το νηπιαγωγείο: πολλές αφορμές μπορούν να δοθούν μέσα στη μέρα για ουσιαστική επικοινωνία, αν ψάξουμε να τις βρούμε.
