Στις περισσότερες περιπτώσεις τα αίτια βρίσκονται σε προβλήματα που υπάρχουν στη σχέση και στην επικοινωνία του ζευγαριού.
- σε μία σχέση ο ένας από τους δύο συντρόφους νιώθει ότι δεν έχει καθόλου έλεγχο, ότι ευνουχίζεται, ότι ακόμη και οι πιο μικρές λεπτομέρειες της καθημερινότητας καθορίζονται από τον άλλο, όταν τα μηνύματα που διακινούνται μεταξύ τους είναι ότι δεν γίνεται απόλυτα αποδεκτή η προσωπικότητά του ενός ή η εμφάνισή του από τον άλλο, μπορεί να τον οδηγήσει στη σύναψη εξωσυζυγικού δεσμού προκειμένου να ανακτήσει κάποια δύναμη και να νιώσει καλύτερα με τον εαυτό του.
- Επίσης, εμφανίζεται σε ζευγάρια που κάποιο ή και τα δύο μέλη δεν έχουν ουσιαστικά ενηλικιωθεί, δεν έχουν ακόμη ανακαλύψει τί πραγματικά θέλουν, ποιοι είναι. Τα μέλη της σχέσης είναι ανώριμα και δεν μπορούν να τα καταφέρουν με τις ευθύνες που έχει η οικογένεια που φτιάχνουν.
- Η ανικανοποίητη σεξουαλική ζωή, η σεξουαλική στέρηση-αποχή μέσα στο γάμο, είτε ως αποτέλεσμα ενός παιχνιδιού εξουσίας ανάμεσα στους συζύγους, είτε από πουριτανισμό ενός εκ των δύο μελών, είτε από οποιονδήποτε άλλο λόγο, οδηγεί πολύ συχνά σε ένα τρίτο πρόσωπο.
- Η ρουτίνα και η συνεχής ενασχόληση του ζευγαριού μόνο με τις καθημερινές υποχρεώσεις της οικογένειας και της εργασίας, η απώλεια της χαράς και της απόλαυσης, αφήνει χώρο για την είσοδο τρίτου προσώπου στη σχέση.
- Η έλλειψη της επιθυμίας η απώλεια του ενδιαφέροντος για τον άλλον, σημαίνει και το τέλος της σχέσης. Η εξωσυζυγική σχέση σε αυτή την περίπτωση εμφανίζεται ως διαβατήριο εξόδου.
- Υπάρχουν άτομα που χρησιμοποιούν την απιστία ως μέσο για να βάλουν τέλος στη σχέση τους που δεν τους ικανοποιεί και φροντίζουν με κάποιον τρόπο να γίνει γνωστή η απιστία τους στο σύντροφό τους, γιατί δεν τολμούν να εκφράσουν ανοιχτά την επιθυμία τους να διακόψουν τη σχέση και να αναλάβουν την ευθύνη της επιλογής τους.
- Ορισμένοι οδηγούνται στην απιστία από μία βαθύτερη ανάγκη για αύξηση της αδρεναλίνης ενάντια στη ρουτίνα της καθημερινότητας και για ένταση που θα τους ανεβάσει τη διάθεση και θα δώσει χρώμα και νόημα στη ζωή τους. Επίσης κάποιες φορές η περιέργεια για το άγνωστο και η γοητεία του απαγορευμένου μπορεί να οδηγήσει στην απιστία.
- Πολλές φορές πίσω από ανθρώπους που δείχνουν να έχουν μία έντονη σεξουαλική συμπεριφορά με πολλούς ερωτικούς συντρόφους και εμμονή στο σεξ, κρύβεται η ανάγκη να ξεφύγουν από προβλήματα μοναξιάς, άγχους και κατάθλιψης, από μια αίσθηση εσωτερικού κενού.
- Πίσω από την απιστία επίσης κρύβεται η ανάγκη για επιβεβαίωση.Πολλοί άνθρωποι όταν βρίσκονται σε μια φάση της ζωής τους κατά την οποία νιώθουν πως μειώνεται η γοητεία τους, μεγαλώνουν ή έχουν γενικά πρόβλημα αυτοπεποίθησης, μέσα από περιστασιακές εξωσυζυγικές σχέσεις νιώθουν επιθυμητοί και επιβεβαιώνουν τη φιλαρέσκειά τους.
- Η δυσκολία για σύναψη στενών δυαδικών σχέσεων, ο φόβος κάποιου να εμπιστευτεί κάποιον άλλον, οδηγεί στην τριγωνοποίηση, όπου ο τρίτος άνθρωπος εμφανίζεται για να αυξήσει το αίσθημα ασφάλειας από τον φόβο της συγχώνευσης, της συναισθηματικής δέσμευσης που συνήθως αισθάνεται αυτός που δυσκολεύεται στη δυαδική σχέση.
- Εάν κάποιος νιώθει ανασφάλεια και φόβο εγκατάλειψης από το σύντροφο του είναι πολύ πιθανό, προκειμένου να αντιμετωπίσει αυτό το φόβο, να κάνει ο ίδιος μία σχέση για να νιώθει σίγουρος και να έχει κάπου να στηριχθεί. Συνήθως αυτοί οι άνθρωποι επιλέγουν να κάνουν εξωσυζυγικές σχέσεις με συντρόφους με τους οποίους νιώθουν ανώτεροι.
- Κάποιο από τα δύο μέλη της σχέσης, περνώντας μία προσωπική κρίση (κρίση που μπορεί να σχετίζεται με τον φόβο της φθοράς, του θανάτου) μπορεί να καταστρέψει μία καλή σχέση. Πολύ συχνά η σεξουαλική μανία εμφανίζεται ως αντίδοτο του φόβου του θανάτου, προσφέροντας τη λήθη, έστω και για μικρό διάστημα. Η φροϋδική θεωρία υποστηρίζει ότι τα ένστικτα της ζωής εμπεριέχουν τα σεξουαλικά ένστικτα, άρα ο φόβος του θανάτου σχετίζεται με την αναζήτηση ερωτικού ενδιαφέροντος έξω από το γάμο.
- Βλέπουμε επίσης να εμφανίζεται συχνά η απιστία σε στιγμές μετάβασης της οικογένειας. Γεγονότα που σηματοδοτούν την αλλαγή της δυναμικής της με είσοδο ή έξοδο μελών όπως μία γέννηση, ένας θάνατος, η φυγή των παιδιών από την οικογένεια όταν ενηλικιώνονται, διαταράσσουν την υπάρχουσα ισορροπία.
- Ο ξαφνικός πλουτισμός ή οι θέσεις εξουσίας που μπορεί να καταλάβει κάποιο από τα δύο μέλη της σχέσης, μπορεί να επιφέρει νέες συμπεριφορές και μέσα σε αυτές και την απιστία. Το ίδιο και τα σοβαρά οικονομικά γεγονότα που επιδρούν και καθορίζουν τη δυναμική της οικογένειας ή του ζευγαριού.
- Το παράδειγμα της οικογένειας από την οποία προέρχεται ο κάθε σύζυγος. Αν ο πατέρας για παράδειγμα είχε συχνές εξωσυζυγικές σχέσεις και η γυναίκα του το ανεχόταν αλλά δυσφορούσε, τότε ο γιος τους θα επαναλάβει το ίδιο, ενώ αν έχουν κόρη, αυτή μπορεί να ταυτιστεί περισσότερο με την ερωμένη και λιγότερο με τη μητέρα της. Αν η ανοχή της μητέρας δεν γίνεται αντιληπτή ως θυματοποίηση, τότε η κόρη θα ταυτιστεί με τη μητέρα και θα επαναλάβει μία παρόμοια σχέση με τον άντρα της.
Γιατί όμως παρόλο που πολλοί άνθρωποι δεν είναι ευχαριστημένοι από την ήδη υπάρχουσα σχέση τους συνεχίζουν να την διατηρούν;
Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι οι άνθρωποι φοβούνται την μοναξιά. Πιστεύουν πως θα μείνουν μόνοι, για αυτό τον λόγο δεν θέλουν να διακόψουν μια ήδη υπάρχουσα σχέση ακόμη και αν δεν τους εκφράζει πλέον, αλλά μένουν σε αυτή γιατί τους παρέχει ασφάλεια και σιγουριά, ενώ η παράλληλη σχέση, την οποία δημιουργούν, έχει τις περισσότερες φορές το αίσθημα της αβεβαιότητας. Ακόμη, οι άνθρωποι που φτάνουν στο σημείο να απιστήσουν έχουν μειωμένη αυτοεκτίμηση την οποία προσπαθούν να τονώσουν μέσα από συνεχείς παράλληλες σχέσεις με άλλα πρόσωπα. Έτσι τα πρόσωπα που απιστούν αρνούνται να λύσουν τα προβλήματα της ήδη υπάρχουσας σχέσης τους και καταφεύγουν στη «εύκολη» λύση της απιστίας καθώς δεν θέλουν να επιβαρύνουν τον εαυτό τους με αρνητικές σκέψεις και με ενδεχόμενους συμβιβασμούς που θα χρειαστούν προκειμένου η σχέση τους να ευδοκιμήσει και πάλι.
Όταν ο ένας από τους δύο συντρόφους μαθαίνει πως απατήθηκε, αυτό που σίγουρα νιώθει είναι προδοσία.
Όταν η απιστία έρχεται στην επιφάνεια, πεθαίνει ένα κομμάτι του εαυτού μας, ένα κομμάτι ή ολόκληρη η εικόνα του συντρόφου που είχαμε μέσα μας, η αντίληψή μας για το παρελθόν που νομίζαμε πως είχαμε μαζί και πολλές ή όλες οι ελπίδες για ένα ευτυχισμένο μέλλον σαν οικογένεια. Σε ένα επίπεδο, η εμπειρία αυτή μπορεί να είναι πιο τραυματική ακόμα και από τον πραγματικό θάνατο του συντρόφου. Αυτό γιατί και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει απώλεια άρα και πένθος. Στην περίπτωση όμως που έχουμε απατηθεί υπάρχει και η προσωπική απόρριψη. Υπάρχει και το μίσος που συχνά θα νιώσουμε για τον άλλον, το οποίο αυξάνει το θυμό και την αίσθηση της αδικίας. Ίσως να ακουστεί παράξενο αλλά υπάρχει ακόμα και το αίσθημα της αηδίας για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα προς τον σύντροφο. Επειδή κλονίζεται η εμπιστοσύνη, η αντίληψη που έχουμε για τον κόσμο και τους ανθρώπους μερικές φορές αλλάζει. Το άγχος γίνεται έντονο. Άγχος για το τι θα γίνει στο μέλλον, άγχος για το αν θα το ξανακάνει αν αποφασίσουμε να μείνουμε μαζί, αν θα τον συγχωρέσουμε, άγχος μήπως αυτός ή αυτή αποφασίσει να μας αφήσει, άγχος για το αν θα μπορέσουμε ποτέ να εμπιστευτούμε, να ερωτευτούμε, να αγαπηθούμε ξανά από κάποιον άλλον. Και ενοχές για το που φταίξαμε εμείς.
Η απιστία βιώνεται ως τραυματικό γεγονός. Και όπως σε κάθε τραύμα χρειάζεται να γίνει επεξεργασία για να μπορέσει να αναδυθεί το νόημα που θα κάνει τα μέλη της σχέσης ωριμότερα και θα αποτελέσει ασπίδα προστασίας για το μέλλον. Έχει υπολογισθεί ότι χρειάζονται τουλάχιστον δυο χρόνια για να επουλωθούν οι ψυχικές πληγές που έχουν δημιουργηθεί και να μπορέσουν τα δύο μέλη του ζευγαριού να ξανακτίσουν τη σχέση και την εμπιστοσύνη μεταξύ τους.
Παρά τη σοβαρότητα του προβλήματος, έρευνες δείχνουν ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων συζυγικής απιστίας, μπορεί να επιτευχθεί ανάκαμψη και διάσωση της συζυγικής σχέσης. Οι στατιστικές δείχνουν ότι τα ζευγάρια που καταφεύγουν σε ειδικούς μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιλύσουν το πρόβλημα και να σώσουν το γάμο ή τη σχέση. Μάλιστα φάνηκε σε αρκετές περιπτώσεις ότι η επαγγελματική εξειδικευμένη φροντίδα που έλαβαν αρκετά ζευγάρια, τα βοήθησε στο να εξέλθουν από μια τέτοια κρίση, με μια πιο δυνατή σχέση μεταξύ τους.
Για να αποκατασταθεί μια συζυγική σχέση θα πρέπει να το επιθυμούν και οι δύο σύζυγοι, να θέλουν να δουλέψουν από κοινού επάνω σε αυτή και να έχουν στο νου τους ότι χρειάζεται σκληρή δουλειά, χρόνος και μια δύσκολη πορεία για να επιτευχθεί ένα θετικό αποτέλεσμα. Αν υπάρχει μια καλή και ειλικρινής σχέση, διάλογος, κατανόηση και κοινοί στόχοι, τότε υπάρχουν σοβαροί λόγοι να προσπαθήσει το παντρεμένο ζευγάρι να κρατήσει τη σχέση του και πολλές πιθανότητες ο πόνος να υποχωρήσει με την πάροδο του χρόνου.
Το σημαντικότερο κομμάτι στο δρόμο προς την ανάρρωση, είναι η καλή επικοινωνία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σχέση βγαίνει δυναμωμένη μες από την απιστία και μπορεί να φέρει ένα νέο αίσθημα εμπιστοσύνης που πιθανόν να μην υπήρχε πριν.
Είναι γεγονός βέβαια, ότι ένας σημαντικός αριθμός γάμων θα διαλυθεί μετά από ένα επεισόδιο απιστίας. Στις περιπτώσεις αυτές η απιστία είναι το τελικό χτύπημα σε μια σχέση που ήδη δεν πήγαινε καλά. Στην ουσία το συναισθηματικό διαζύγιο είχε ήδη λάβει χώρα και το επεισόδιο της συζυγικής απιστίας επιτάχυνε το τελικό διαζύγιο. Οπότε η απιστία ορίζεται ως σύμπτωμα της σχέσης. Σημαίνει συνήθως μία κρίση του ζευγαριού η οποία προϋπάρχει και γίνεται ολοφάνερη με το σύμπτωμα-απιστία.
Χρειάζεται να γίνει κατανοητό ότι δεν ισχύει το στερεότυπο του θύτη και του θύματος, το οποίο έχει εξαπατηθεί. Και τα δυο μέλη έχουν συμβάλει με τον τρόπο τους στο να συμβεί η απιστία. Και τα δύο μέλη του ζεύγους πληγώνονται από το συμβάν οπότε και τα δύο μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το δικό τους ρόλο, τη δίκη τους ευθύνη σε αυτό που συνέβηκε. Η κατανόηση των σημείων αυτών θα παίξει σημαντικό ρόλο στην επίλυση των προβλημάτων και στη διαδικασία της συγχώρεσης.
Οι ερωτικές σχέσεις θέλουν δουλειά για να διατηρηθούν. Η αντίληψη ότι η αγάπη είναι ένα συναίσθημα που ή έρχεται μόνο του ή αλλιώς δεν αξίζει να κοπιάζεις για αυτό, είναι εντελώς λανθασμένη, καθώς το κοινό σημείο από αναφορές ανθρώπων που ήταν για χρόνια ευτυχισμένοι μαζί, είναι ότι δεν άφηναν τη σχέση να προχωράει μόνη της παρά πάλευαν ασταμάτητα για αυτήν.
