Η πλειονότητα πάντως δεν φαίνεται να παίρνει στα σοβαρά το διάβασμα στην άμμο και η φτηνή λογοτεχνία έχει την τιμητική της. Στην πραγματικότητα οι αναγνώσεις της ξαπλώστρας μπορεί να αποδειχθούν εξόχως εποικοδομητικές, αν λάβουμε υπόψη ότι το μυαλό καθαρίζει από τα απόβλητα της καθημερινότητας και αυξάνεται η αυτοσυγκέντρωση, στοιχείο ουσιώδες στην ανάγνωση. Όπερ σημαίνει ότι αν έχεις μια πιθανότητα να εμβαθύνεις σε κάποιο απαιτητικό κείμενο, είναι προτιμότερο να το κάνεις στην αμμουδιά. Αρχίζοντας τη βιβλιοφαγία στις διακοπές καλό θα είναι να θυμόμαστε μερικά βασικά πράγματα:

1. Η ανάγνωση είναι μια κοπιώδης πνευματική διαδικασία, την οποία πρέπει να ασκούμε καθημερινά όλο το χρόνο, διαφορετικά οι ευεργετικές της συνέπειες θα είναι πενιχρές ακόμα και με μια φιλότιμη προσπάθεια τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.

2. Για όσους νομίζουν ότι η καθημερινότητα είναι απαγορευτική για την ανάγνωση βιβλίων, υπάρχει ο «νεκρός χρόνος» της μέρας: Το στήσιμο στην ουρά, η αναμονή σε κάποιο ραντεβού που ο άλλος άργησε, η ώρα χαλάρωσης πριν από τον βραδινό ύπνο, οι μετακινήσεις με το μετρό ή με το λεωφορείο κ.ο.κ.

3. Τα φτηνά και… εύκολα βιβλία δεν θα μας οδηγήσουν ποτέ σε κάτι καλύτερο. Είναι αποδεδειγμένο ότι η ευτελής λογοτεχνία αποβλακώνει κι όσοι σας πουν το αντίθετο, έχουν τους λόγους τους.

4. Δεν είναι απαραίτητο να διαβάζετε κάθε χρόνο τα καινούργια βιβλία που προτείνουν μετ’ επιτάσεως εκστασιασμένοι δημοσιογράφοι στις απογευματινές εφημερίδες ή στο διαδίκτυο. Να θυμάστε ότι οι δημοσιογράφοι δεν είναι καθ’ ύλην αρμόδιοι για να κρίνουν τη λογοτεχνία, οι περισσότεροι από αυτούς δεν διαθέτουν ούτε τις γνώσεις ούτε την αισθητική που απαιτείται.

5. Οι περισσότεροι αναγνώστες ντρέπονται να ομολογήσουν πως δεν έχουν διαβάσει τα καινούργια must read ενώ αντίστοιχα δεν ντρέπονται που δεν έχουν διαβάσει ούτε μια σελίδα Πλάτωνα, Φλωμπέρ ή Φώκνερ.

6. Αν δεν μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε περισσότερα βιβλία, προτιμήστε αυτά που έγραψαν αποδεδειγμένα καλοί συγγραφείς. Ένας καλός συγγραφέας ακόμα και σε μια μέτρια στιγμή του δεν θα σας απογοητεύσει ποτέ.

7. Μπορείτε να διαβάζετε ταυτόχρονα περισσότερα από ένα βιβλία ειδικά αν συνδυάζετε ένα μυθιστόρημα με ένα δοκίμιο ή με μια ποιητική συλλογή. Η ποικιλία στην ανάγνωση ξεκουράζει το μυαλό. Μια σελίδα φιλοσοφίας ή ποίησης θα σας κάνει να επιστρέψετε με μεγαλύτερη όρεξη στην ιστορία που σας έχει συναρπάσει.

8. Αν αποφασίσετε να διαβάσετε κάποιο κλασικό πολυσέλιδο μυθιστόρημα, καλό θα είναι να έχετε πάρει πρώτα μια ιδέα για τα πρόσωπα και για την πλοκή του έργου. Υπάρχουν, Δόξα τω Θεώ, ένα σωρό καλές περιλήψεις στο διαδίκτυο, ειδικά στα Αγγλικά. Οι μεγάλοι συγγραφείς δεν σκοτίζονταν ιδιαίτερα για να διευκολύνουν τους αναγνώστες τους. Πολλές φορές ένα σπουδαίο μυθιστόρημα μπορεί να μας φανεί στην αρχή χαοτικό και άναρχο, ίσως όντως είναι, στη συνέχεια ωστόσο θα μας ανταμείψει πραγματικά για τον κόπο μας.

9. Μην εμπιστεύεστε απαραίτητα τα βιβλία που δεν μπορείτε να αφήσετε από τα χέρια σας.Οι πολλές κρίσιμες στιγμές σ’ ένα αφήγημα δεν είναι πάντοτε καλό σημάδι. Μπορεί όσο διαβάζετε κάτι να σας συναρπάζει απίστευτα, στο τέλος όμως θα διαπιστώσετε πως δεν σας έμεινε τίποτε από όλη αυτή την πλημμυρίδα των λέξεων που κατέκλυσε το μυαλό σας.

10. Δεν έχει νόημα να διαβάζετε μόνο αστυνομική ή ερωτική λογοτεχνία. Και τα δύο είδη καταλήγουν στο τέλος να είναι ένας πνευματικός αυνανισμός και τίποτε άλλο. Έχουν γραφτεί και καλύτερα πράγματα που αξίζει να διαβαστούν.

11. Ένας αμύητος αναγνώστης καλό είναι να μην ξεκινά με τον Προυστ ή με την Βιρτζίνια Γουλφ. Υπάρχουν βαθμίδες στην ανάγνωση όπως και σε όλα τα πράγματα στη ζωή. Αν ξεκινήσουμε από κάτι «δύσκολο» θα μας κουράσει, θα μας απογοητεύσει και αυτό είναι το τελευταίο που θέλουμε.

12. Η ανάγνωση είναι απόλαυση, δεν είναι καταναγκασμός. Από την άλλη όμως είναι και στοιχείο που μας χαρακτηρίζει μέχρι του σημείου να λέμε σε κάποιον: «Πες μου τι διαβάζεις να σου πω ποιος είσαι!» Καλές διακοπές και καλές αναγνώσεις.

Δ. ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ