Ο Φιόντορ Ντοστογιέφσκι είναι ένα από τα ιερά τέρατα της λογοτεχνίας. Αυτό που χαρακτηρίζει το έργο του είναι η ικανότητα του ίδιο να διεισδύει στην ψυχή των ηρώων του και να προσπαθεί να εμβαθύνει στα κίνητρα και τις πράξεις τους.
Η βαθιά χριστιανική πίστη είναι όμως και μία άλλη πτυχή η οποία διαφαίνεται στο έργο του. Ο ίδιος υπήρξε ο γιος ενός ιατρού, γεγονός που τον οδήγησε να έρθει κοντά στον πόνο, την ασθένεια, την εξαθλίωση, ώσπου πέρασε στη Στρατιωτική σχολή μηχανικού. Μετά τη δολοφονία του πατέρα του, εγκατέλειψε τα μαθήματα της σχολής η οποία τον άφηνε αδιάφορο και αφοσιώθηκε σε αυτό που αγαπούσε πραγματικά: τη λογοτεχνία και τη συγγραφή.
Η ζωή τον έφερε αντιμέτωπο με πολλές και διάφορες δοκιμασίες: το 1849 συνελήφθη μαζί με μία ομάδα νεαρών ιδεαλιστών οι οποίοι ονειρευόντουσαν κοινωνικές αλλαγές στη Ρωσία και πέρασε τέσσερα ολόκληρα χρόνια σε φυλακή με καταναγκαστική εργασία. Το μόνο φως που είχε για να βρίσκει παρηγοριά, ήταν μία Καινή Διαθήκη.
Όταν αποφυλακίστηκε, αφοσιώθηκε αγόγγυστα στη συγγραφή των κορυφαίων λογοτεχνικών του έργων. Όμως, η ζωή δε σταμάτησε ποτέ να του φέρνει εμπόδια και δυσκολίες: οι δανειστές τον πίεζαν, η γυναίκα του πέθανε, συνέχισε να έχει προβλήματα με τις τσαρικές αρχές. Όλα αυτά τα συμβάντα τον οδηγούσαν ανέκαθεν στο να προσπαθεί να βρει έναν τρόπο για να γαληνεύει μέσα του.
Οι Αδελφοί Καραμαζόφ αποτελούν το έργο του μέσα στο οποίο ξετυλίγεται η ελευθερία του ανθρώπου και ο Θεός συνομιλεί με τον Μέγα Ιεροεξεταστή, ο οποίος τον πειράζει. Ο διάβολος επιθυμεί να αναγκάσει τον Θεό να υποκύψει στους πειρασμούς του, αλλά εκείνος αρνείται θεωρώντας πως αυτό θα εξανάγκαζε τους ανθρώπους να πιστέψουν σε αυτόν. Ο γέρος Καραμαζόφ εκπροσωπεί τον άνθρωπο ο οποίος έχει απολέσει κάθε ηθική αξία και πνευματικά, μέσα του είναι μόνος. Ο Ντοστογιέφσκι ανακαλύπτει την ουσία της ζωής στον Θεό, στην πίστη, στη βίωση του θρησκευτικού συναισθήματος, το οποίο βοηθάει τον άνθρωπο να εξαγνιστεί.
Για να εξερευνήσουμε το έργο του Ντοστογιέφσκι με ειλικρίνεια, πρέπει να αντιληφθούμε πως εκείνος πιστεύει σε μία ανώτερη δύναμη η οποία πάντοτε στο τέλος απονέμει δικαιοσύνη.
Ο Θεός στο έργο του Ντοστογιέφσκι συμβολίζει το σεβασμό για την ελευθερία του ανθρώπου, την απαλλαγή από το υπαρξιακό άγχος και τον επανακαθορισμό όλων των αξιών της ζωής.
Μαρία Σκαμπαρδώνη, δημοσιογράφος
