Ο εκφοβισμός θεωρείται συνήθως ως πράξη ή λεκτική παρατήρηση από άτομο ή ομάδα ατόμων με σκοπό να βλάψουν ή να απομονώσουν ένα άλλο άτομο στο χώρο εργασίας. Μερικές φορές, ο εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει και αρνητική φυσική επαφή. Ο εκφοβισμός συνήθως συνεπάγεται επανειλημμένα περιστατικά ή συμπεριφορά που αποσκοπεί να εκφοβίσει, να προσβάλει, να υποβαθμίσει ή να εξευτελίσει ένα συγκεκριμένο άτομο.
Mobbing – (Bullying) Εκφοβισμός στον χώρο εργασίας
Δεν παίζει ρόλο η βαθμίδα του ατόμου μπορεί να δέχεται εκφοβισμό από ανώτερο ή κατώτερο σε βαθμίδα εργαζόμενο. Το φαινόμενο αυτό έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις και στη χώρα μας, σύμφωνα με έρευνα του 2017 «….η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην Ευρώπη, με ποσοστό 13%, όσον αφορά τον εργασιακό εκφοβισμό»*
Είναι ο εκφοβισμός ένα ζήτημα στο χώρο εργασίας;
Ναι, ο εκφοβισμός είναι ένα θέμα στο χώρο εργασίας. Ωστόσο, μερικές φορές είναι δύσκολο να γνωρίζουμε εάν ο εκφοβισμός συμβαίνει στο χώρο εργασίας. Πολλές μελέτες αναγνωρίζουν ότι υπάρχει μια “λεπτή γραμμή” μεταξύ ισχυρής διαχείρισης και εκφοβισμού. Τα σχόλια που είναι αντικειμενικά και αποσκοπούν στην παροχή εποικοδομητικής ανταπόκρισης δεν θεωρούνται ως εκφοβισμός, αλλά έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τον εργαζόμενο στο έργο του.
Η συμπεριφορά εκφοβισμού και παρενόχλησης δεν περιλαμβάνει:
• Την δυνατότητα έκφρασης διαφορετικών απόψεων.
• Την προσφορά εποικοδομητικής ανατροφοδότησης, καθοδήγηση ή συμβουλές σχετικά με τη συμπεριφορά που σχετίζεται με την εργασία.
• Την λογική δράση του εργοδότη ή του διευθυντή / manager σχετικά με τη διαχείριση και διεύθυνση των εργαζομένων (π.χ. διαχείριση της απόδοσης ενός εργαζομένου, λήψη εύλογων πειθαρχικών μέτρων, ανάθεση εργασίας).
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψουμε ποιος θα εκδηλώσει συμπεριφορά εκφοβισμού και ποιος θα είναι ο στόχος.
Ποια είναι τα παραδείγματα εκφοβισμού;
Ενώ ο εκφοβισμός είναι μια μορφή επιθετικότητας, οι ενέργειες μπορούν να είναι τόσο προφανείς όσο και λεπτές. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα ακόλουθα δεν είναι ένας κατάλογος ελέγχου, ούτε αναφέρονται όλες οι μορφές εκφοβισμού. Αυτός ο κατάλογος περιλαμβάνει ορισμένους τρόπους που μπορεί να συμβεί εκφοβισμός σε έναν εργασιακό χώρο.
Παραδείγματα εργασιακού εκφοβισμού:
• Αποκλείοντας ή απομονώνοντας κάποιον κοινωνικά.
• Εκφοβισμός ενός ατόμου.
• Υπονόμευση ή σκόπιμη παρεμπόδιση της εργασίας ενός ατόμου.
• Η σωματική κακοποίηση ή η απειλή κατάχρησης.
• Αφαίρεση τομέων ευθυνών χωρίς αιτία.
• Συνεχώς μεταβαλλόμενες οδηγίες εργασίας.
• Καθιέρωση αδύνατων προθεσμιών που θα προκαλέσουν την αποτυχία του ατόμου.
• Αποκλείοντας τις απαραίτητες πληροφορίες ή δίνοντας σκόπιμα τις λανθασμένες πληροφορίες.
• Κάνοντας αστεία που είναι «προφανώς προσβλητικά» προφορικά ή με email.
• Επηρεάζοντας την ιδιωτική ζωή ενός ατόμου, κατασκοπεύοντας ή παρακολουθώντας.
• Ανάθεση παράλογων καθηκόντων ή φόρτου εργασίας δυσμενών για ένα άτομο (με τρόπο που δημιουργεί περιττή πίεση).
• Δημιουργώντας ένα αίσθημα αναποτελεσματικότητας.
• Κρίση ενός ατόμου επίμονα ή συνεχώς.
• Αδικαιολόγητη τιμωρία.
• Αποκλεισμός από την επιλογή για εκπαίδευση, άδεια ή προαγωγή.
• Παραβίαση προσωπικών αντικειμένων ή εξοπλισμού εργασίας ενός ατόμου.
Πώς μπορεί ο εκφοβισμός να επηρεάσει ένα άτομο;
Οι άνθρωποι που είναι οι στόχοι του εκφοβισμού μπορεί να έχουν μια σειρά επιπτώσεων. Αυτές οι αντιδράσεις περιλαμβάνουν:
• Σοκ.
• Θυμός.
• Αίσθημα απογοήτευσης ή / και ανικανότητας.
• Αυξημένη αίσθηση ευπάθειας.
• Απώλεια εμπιστοσύνης.
• Φυσικά συμπτώματα όπως:
– Αδυναμία ύπνου.
– Απώλεια της όρεξης.
• Ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως:
– Πόνος στο στομάχι.
– Πονοκέφαλοι.
– Πανικός ή άγχος, ειδικά για τη μετάβαση στην εργασία.
• Οικογενειακή ένταση και άγχος.
• Αδυναμία συγκέντρωσης.
• Χαμηλό ηθικό και παραγωγικότητα.
Πώς μπορεί ο εκφοβισμός να επηρεάσει στον χώρο εργασίας;
Ο εκφοβισμός επηρεάζει τη συνολική “υγεία” ενός οργανισμού. Ένας “ανθυγιεινός” χώρος εργασίας μπορεί να έχει πολλά αποτελέσματα. Γενικά, αυτά περιλαμβάνουν:
• Αυξημένη απουσία.
• Αυξημένη πίεση.
• Αυξημένος κίνδυνος ατυχημάτων / συμβάντων.
• Μειωμένη παραγωγικότητα και κίνητρα.
• Μειωμένο ηθικό.
• Μειωμένη εταιρική εικόνα και εμπιστοσύνη των πελατών.
• Κακή εξυπηρέτηση πελατών.
Τι μπορείτε να κάνετε αν νομίζετε ότι είστε θύμα ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ;
Εάν αισθάνεστε ότι είστε θύμα εκφοβισμού, διακρίσεων, ή υποβολής οποιασδήποτε μορφής παρενόχλησης:
• Πείτε στο άτομο ότι η συμπεριφορά του / της δεν είναι αποδεκτή και ζητήστε να σταματήσει.
• Κρατήστε ένα ημερολόγιο καθημερινών γεγονότων. Η ημερομηνία, η ώρα και ότι συνέβη με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες.
• Θυμηθείτε, δεν είναι μόνο ο χαρακτήρας των περιστατικών, αλλά ο αριθμός, η συχνότητα και ιδιαίτερα το μοτίβο που μπορεί να αποκαλύψει εκφοβισμό ή την παρενόχληση.
• Κρατήστε αντίγραφα οποιωνδήποτε επιστολών, email, μηνυμάτων, φαξ κλπ., που ελήφθησαν από το άτομο.
• Αναφέρετε τα περιστατικά σε άτομα που εμπιστεύεστε εντός και εκτός χώρου εργασίας.
• Αναφερθείτε σε κάποιον ειδικό ή παρακολουθήστε κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης.
• Ενισχύστε την Αυτοπεποίθησή σας, διαχειριστείτε το άγχος σας, ενισχύστε τα θετικά σας συναισθήματα και επενδύστε στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων σας και την προσωπική σας ανάπτυξη.
Τι μπορεί να κάνει ένας εργοδότης;
Το σημαντικότερο στοιχείο κάθε προγράμματος πρόληψης στο χώρο εργασίας είναι η δέσμευση της διοίκησης. Η δέσμευση της διοίκησης γνωστοποιείται καλύτερα σε γραπτή πολιτική. Δεδομένου ότι ο εκφοβισμός είναι μια μορφή βίας στο χώρο εργασίας, οι εργοδότες ενδέχεται να επιθυμούν να γράψουν μια συνολική πολιτική που να καλύπτει μια σειρά περιστατικών (από τον εκφοβισμό και την παρενόχληση μέχρι τη σωματική βία).
Ένα πρόγραμμα πρόληψης της βίας στο χώρο εργασίας πρέπει να:
• Αναπτύσσεται από τους εκπροσώπους της διοίκησης και των εργαζομένων.
• Εφαρμόζεται στη διοίκηση, στους υπαλλήλους, στους πελάτες, στους ανεξάρτητους εργολάβους και σε όποιον έχει σχέση με την εταιρεία σας.
• Ορίζετε τι εννοείτε με εκφοβισμό στο χώρο εργασίας (ή παρενόχληση ή βία) σε ακριβή και συγκεκριμένη γλώσσα.
• Παρέχετε σαφή παραδείγματα απαράδεκτης συμπεριφοράς και συνθηκών εργασίας.
• Δηλώσετε με σαφήνεια την άποψη της εταιρείας σας σχετικά με τον εκφοβισμό στο χώρο εργασίας και τη δέσμευσή σας στην πρόληψη του.
• Δηλώσετε ακριβώς τις συνέπειες της απειλής ή των πράξεων.
• Περιγράψετε τη διαδικασία με την οποία θα αναπτυχθούν προληπτικά μέτρα.
• Ενθαρρύνετε την αναφορά όλων των περιστατικών εκφοβισμού ή άλλων μορφών βίας στο χώρο εργασίας.
• Περιγράψετε την εμπιστευτική διαδικασία με την οποία οι εργαζόμενοι μπορούν να αναφέρουν περιστατικά και σε ποιον.
• Βεβαιωθείτε ότι δεν θα υπάρξουν αντίποινα εναντίον της αναφοράς των εργαζομένων.
• Περιγράψετε τις διαδικασίες διερεύνησης και επίλυσης των καταγγελιών.
• Περιγράψετε πώς οι πληροφορίες σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους εκφοβισμού / βίας θα κοινοποιούνται στους υπαλλήλους.
• Αναλάβετε δέσμευση να παρέχετε υπηρεσίες υποστήριξης στα θύματα.
• Αναλάβετε δέσμευση για την εκπλήρωση των αναγκών κατάρτισης του προσωπικού της εταιρείας.
• Αναλάβετε δέσμευση για την παρακολούθηση και την τακτική επανεξέταση της πολιτικής.
Γενικές συμβουλές στον χώρο εργασίας
• ΕΝΘΑΡΡΥΝΕΤΕ το σεβασμό και επαγγελματικό τρόπο συμπεριφοράς.
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΙΤΕ ότι ο εκφοβισμός είναι ένα σοβαρό θέμα.
• ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΤΕ να βρείτε λύσεις προτού η κατάσταση γίνει σοβαρή ή «εκτός ελέγχου».
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΕΙΤΕ για το τι θεωρείται ο εκφοβισμός και πώς να ζητήσετε βοήθεια.
• ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕ όλες τις καταγγελίες σοβαρά και ασχοληθείτε άμεσα με αυτές με εμπιστευτικότητα.
• ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΤΕ υπευθύνους και διαχειριστές σχετικά για τον τρόπο αντιμετώπισης παραπόνων και πιθανών καταστάσεων.
• ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΤΕ βοήθεια από τρίτους εάν είναι απαραίτητο.
