Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι σχέσεις είναι ένα αρκετά εύκολο πράγμα. Έρχονται τόσο φυσικά στη ζωή όσο η αναπνοή ή το φαγητό. Για μερικούς, ωστόσο, οι σχέσεις δεν είναι τόσο εύκολες. Στην πραγματικότητα, παρουσιάζουν μια τέτοια πρόκληση για το άτομο, που ένα άτομο μπορεί να έχει άγχος, φόβο ή να υποφέρει από « φοβία δέσμευσης ».

Τα ζητήματα δέσμευσης στις σχέσεις δεν είναι κάτι νέο. Αλλά η κατανόησή μας για το πώς ο φόβος της δέσμευσης σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να τους παραλύσει έχει αυξηθεί. Και ενώ δεν θα βρείτε τη «φοβία δέσμευσης» σε κανένα εγχειρίδιο ψυχολογίας, είναι μια πολύ πραγματική εμπειρία άγχους και φόβου.

Τα άτομα με προβλήματα δέσμευσης συνήθως δεν δημιουργούν μακροχρόνιες σχέσεις πέραν κάποιων εβδομάδων η  μηνών η ακόμα και αν είναι με κάποιο πρόσωπο για ικανό  χρονικό διάστημα μόλις η σχέση εξελιχθεί σε κάτι βαθύτερο και ουσιαστικό επιλέγουν να αποδράσουν γιατί οι φόβοι τους αναβιώνουν.

Ποια είναι τα σημάδια φόβου δέσμευσης;

• Άρνηση στο να κάνουν σχέδια για το μέλλον. Τα άτομα αυτά επειδή γνωρίζουν ότι τα πρόσωπα με τα οποία σχετίζονται δεν θα είναι για πολύ καιρό στη ζωή τους αγχώνονται με την ιδέα ότι θα πρέπει να προγραμματίσουν το μέλλον τους με το άτομο με το οποίο είναι μαζί στη δεδομένη στιγμή.

• Επιλέγουν να έχουν περιστασιακές σχέσεις. Η ερωτική τους ζωή χαρακτηρίζεται από αρκετές σύντομες και όχι και μακροχρόνιες σχέσεις .Όταν περάσει η περίοδος του μέλιτος συνήθως φεύγουν γιατί φοβούνται να δεσμευτούν και να προσπαθήσουν με αμοιβαίους συμβιβασμούς για μια πιο ουσιαστική σχέση. Σπανίως αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη διάλυση του δεσμού τους γιατί δεν θέλουν να χρεωθούν την ευθύνη του χωρισμού.

• Αποφεύγουν να χρησιμοποιούν λεξιλόγιο που υποδηλώνει δέσμευση. Για παράδειγμα δεν αποκαλούν το σύντροφο τους «το αγόρι μου» ή το «το κορίτσι μου» και επιδιώκουν να συναναστρέφονται με άτομα που έχουν ελεύθερη σχέση.

• Γοητεύονται από άτομα μη διαθέσιμα. Για παράδειγμα μπορεί να ενδιαφέρονται για ένα άτομο που έχει ήδη σοβαρή σχέση ή που σε αυτή τη περίοδο της ζωής του δεν είναι έτοιμο να δεσμευτεί για ποικίλους λόγους.

• Είναι υπερβολικά επιλεκτικοί στις επιλογές τους. Αναζητούν την «τέλεια σχέση» . Οι υπερβολικές προσδοκίες τους λειτουργούν σαν ασπίδα στο φόβο δέσμευσης γιατί με αυτό το πρόσχημα εύκολα απομακρύνονται.

• Αισθάνονται παγιδευμένοι όταν ο σύντροφος τους δείχνει σημάδια συναισθηματικής δέσμευσης. Για παράδειγμα όταν για πρώτη φορά ομολογήσει την αγάπη του μπορεί να νιώσουν ευτυχισμένοι σε πρώτο επίπεδο αργότερα όμως νιώθουν ανήσυχοι και φοβούνται για το τι θα επακολουθήσει μετά.

• Διερωτώνται συνεχώς για το μέλλον της σχέσης. Μερικές συχνές ερωτήσεις που κάνουν στον εαυτό τους είναι οι εξής :«με αγαπάει ειλικρινά;», «τι θα συμβεί μετά από μερικούς μήνες;», «είμαι έτοιμη για αυτό το βήμα;», «θέλω να πετύχει η σχέση;». Είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχει κάποιους προβληματισμούς για το μέλλον μιας γνωριμίας όταν όμως τα ερωτήματα αυτά επαναλαμβάνονται εμμονικά δημιουργώντας συναισθηματική αγωνία τότε πιθανόν να υποκρύπτεται φόβος δέσμευσης.

Ποια είναι τα αίτια φόβου δέσμευσης;

• Προβλήματα συναισθηματικού δεσμού στο οικογενειακό περιβάλλον. Απαραίτητη προϋπόθεση για να δημιουργήσουμε σαν ενήλικες μια υγιή σχέση όπου θα νιώθουμε ευτυχισμένοι και ασφαλείς είναι σαν παιδιά να έχουμε μεγαλώσει σε ένα αντίστοιχο οικογενειακό περιβάλλον. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει κατά τη παιδική και εφηβική μας ηλικία έστω και ένας ενήλικας τον οποίο να εμπιστευόμαστε γιατί νιώθουμε ότι θα μας αγαπάει και θα μας φροντίζει οτι και αν συμβεί.

• Χαμηλή η ασταθή αυτοεκτίμηση. Ένα άτομο που θεωρεί ότι δεν αξίζει ή ότι δεν είναι ικανό να καταφέρει οτιδήποτε είναι πιθανόν να φοβάται τη δέσμευση γιατί ήδη θεωρεί ότι η σχέση του θα αποτύχει.

• Παιδικό τραύμα. Τα παιδικά τραύματα δημιουργούν αισθήματα δυσπιστίας και καχυποψίας με αποτέλεσμα το άτομο να δυσκολεύεται να εμπιστευτεί όσους τον προσεγγίζουν. Παιδικό τραύμα θεωρείται ότι αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος ενός παιδιού σαν τραυματική εμπειρία και όχι ο εγκέφαλος ενός ενήλικα. Για παράδειγμα αν οι γονείς για κάποιο λόγο αφήσουν το παιδί στους παππούδες για αρκετό χρονικό διάστημα αυτό το γεγονός ένας ενήλικας μπορεί να το εκλογικεύσει όχι όμως και ένα μικρό παιδί που μπορεί να το έχει βιώσει ως εγκατάλειψη.

• Αρνητικές πυρηνικές πεποιθήσεις. Πυρηνικές πεποιθήσεις είναι τα πιστεύω που έχουμε για τον εαυτό μας , για τους άλλους αλλά και την κοινωνία στην οποία ζούμε. Ένα άτομο με δυσκολία δέσμευσης μπορεί να πιστεύει τα εξής: «δεν είμαι άξιος να αγαπηθώ», «η αγάπη είναι επικίνδυνη», «αν δεσμευτώ σε κάτι στο τέλος θα αποτύχει ».

• Προηγούμενες σχέσεις. Αν οι προηγούμενες σχέσεις ήταν τραυματικές είναι πιθανόν να δημιουργηθεί φόβος δέσμευσης με αποτέλεσμα ένα άτομο να επιλέγει μόνο επιφανειακές ή σεξουαλικές σχέσεις.

Πως να διαχειριστείτε το φόβο δέσμευσης;

• Επιλέξτε σχέσεις που βασίζονται στην ελευθερία. Καμία σχέση δεν μπορεί να εξελιχθεί αν βασίζεται στον έλεγχο και στη καταπίεση. Είναι σημαντικό να έχετε τη δυνατότητα να ασχολείστε με οτι σας ικανοποιεί ακόμα και όταν είστε με το σύντροφο σας.

• Να είστε ειλικρινείς.Είναι σημαντικό να εξηγήσετε στο σύντροφο σας τι χρειάζεστε για να είστε ευτυχισμένοι ακόμα και αν αυτό είναι η ανεξαρτησία σας.

• Ανακαλύψτε τις βαθύτερες αιτίες του φόβου σας. Υπάρχουν ποικίλα αίτια που οδηγούν στο φόβο δέσμευσης. Αν εστιάσετε στο να τα διερευνήσετε τότε μόνο θα μπορέσετε να αποφασίσετε αν φόβος σας είναι βάσιμος ή οχι.

• Αντιμετωπίστε το φόβο σας. Αν αφήσετε τους φόβους σας να ορίσουν το πως θα ζήσετε τότε δεν θα έχετε ελεύθερη βούληση γιατί οι ανασφάλειες σας θα ορίζουν τις αποφάσεις σας.

• Δεσμευτείτε με κάποιον που μοιράζεστε τις ίδιες αξίες και τις ίδιες αντιλήψεις για τη σχέση.

• Επιλέξτε να συναναστρέφεστε με άτομα που έχουν υγιείς σχέσεις. Αν έχετε στο περιβάλλον σας άτομα που είναι ευτυχισμένα με τους συντρόφους τους υπάρχει πιθανότητα να σας προβληματίσει η διαφορετική αυτή οπτική και αυτό μπορεί να σας κινητοποιήσει να διαχειριστείτε το φόβο σας.

• Σκεφτείτε τα πλεονεκτήματα μιας σχέσης. Μια ουσιαστική σχέση δίνει στη ζωή σας ένα σκοπό και ένα νόημα που σας ολοκληρώνει. Μην αφήνετε το φόβο σας να κυριαρχήσει και να καθορίζει το πως θα ζήσετε.

Ο φόβος δέσμευσης είναι ένας σημαντικός παράγοντας που μπορεί να παρεμποδίσει την ολοκλήρωση και την ευτυχία του ατόμου. Οι μακροχρόνιες σχέσεις μπορεί να μην ταιριάζουν σε όλους σίγουρα όμως ταιριάζουν στους περισσότερους. Διαχειριστείτε τους φόβους σας, αναγνωρίστε την πραγματική σας αξία και μη φοβάστε να εκτεθείτε χάνοντας ουσιαστικές εμπειρίες.

Πηγή