Η προκατάληψη διαθεσιμότητας (Availability Bias), που ονομάζεται, επίσης και «ευρετική διαθεσιμότητα», είναι η λήψη αποφάσεων με βάση ζωντανά παραδείγματα. Οι ιστορίες, οι αναμνήσεις και τα παραδείγματα που είναι εύκολα διαθέσιμα στη μνήμη σας, καθοδηγούν τις αποφάσεις που παίρνετε, τις ιστορίες που λέτε και πώς τοποθετείτε τον εαυτό σας στον κόσμο.

Αυτό λοιπόν που θυμάστε πιο έντονα στο παρελθόν σας επηρεάζει το μέλλον σας. Αυτή είναι η δύναμη της προσωπικής εμπειρίας. Και μπορείτε είτε να υποκύψετε σε αυτό το συνηθισμένο ψυχικό λάθος (γιατί όντως είναι λάθος), είτε να μάθετε να το χρησιμοποιείτε προς όφελός σας…

Ο ατελής, περιορισμένης χωρητικότητας εγκέφαλος του ανθρώπου παρασύρεται εύκολα αν κληθεί να δουλέψει με ό,τι είναι πιο εύκολο διαθέσιμο σε αυτόν. Και ο εγκέφαλος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό που δεν μπορεί να θυμηθεί ή αυτό που εμποδίζεται να αναγνωρίσει επειδή επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από μία ή περισσότερες ψυχολογικές τάσεις που τον επηρεάζουν έντονα, όπως ένας άνθρωπος επηρεάζεται ερωτικά από το κορίτσι που είναι συνεχώς δίπλα του. 

Δηλαδή το μυαλό υπερτονίζει αυτό που του είναι έρχεται πιο εύκολα στο νου του και δεν ψάχνει για κάτι άλλο ίσως πιο σωστό. Δίνει υπερβολική σημασία στα γεγονότα και τις πληροφορίες που μπορείτε να θυμάστε, και λιγότερη σημασία στα γεγονότα που δεν είναι άμεσα διαθέσιμα σε εσάς.

«Ο σπουδαίος αλγόριθμος που πρέπει να θυμάστε για την αντιμετώπιση αυτής της τάσης είναι απλός: Μια ιδέα ή ένα γεγονός δεν αξίζει περισσότερο απλώς και μόνο επειδή είναι εύκολα στην άμεση διάθεσή σας». 
– Charlie Munger (Αμερικανός δισεκατομμυριούχος επενδυτής, επιχειρηματίας και αντιπρόεδρος της Berkshire Hathaway).

Όπως μπορείτε να μαντέψετε, η μεροληψία διαθεσιμότητας είναι η αιτία πολλών σφαλμάτων στις κρίσειςη. Ας δούμε μερικά παραδείγματα μεροληψίας ή προκατάλήψης διαθεσιμότητας:

Ο Φόβος Της Πτήσης
Η υπερβολική κάλυψη στις ειδήσεις σχετικά με αεροπορικά δυστυχήματα χρησιμοποιεί ζωντανές εικόνες και ιστορίες για να προκαλέσει μια συναισθηματική αντίδραση του κόσμου σχετικά με τα δυστυχήματα. Γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι αναπτύσσουν ένα φόβο για να πετάξουν – θυμούνται αυτές τις εικόνες όταν είναι να ταξιδέψουν.

Ωστόσο, αυτός ο φόβος έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον στατιστικό κίνδυνο των πτήσεων. Οι πιθανότητες να βιώσετε αεροπορικό δυστύχημα είναι απίστευτα χαμηλές. Όμως, τα δεδομένα συνήθως δεν μας μιλούν συναισθηματικά. Είναι πολύ πιο εύκολο να θυμάστε τις ζωντανές εικόνες της συντριβής.

Αναμνήσεις από την προηγούμενη επιτυχία ή κέρδος.

Οι άνθρωποι προσπαθούν να επαναλάβουν αυτό που τους έχει λειτουργήσει με επιτυχία στο παρελθόν. Αυτό ισχύει ακόμα κι αν οι μεταβλητές έχουν αλλάξει σημαντικά από τότε που συνέβη εκείνη η προηγούμενη επιτυχία ή κέρδος στο χρηματιστήριο.

Αναμήσεις από παλιές νίκες στον αθλητισμό.

Αυτό συμβαίνει συνεχώς στον αθλητισμό. Ένας παίκτης που κέρδισε πρωταθλήματα στο παρελθόν με μία ομάδα, φέρνει μαζί του ζωντανές αναμνήσεις από τις νίκες, ποτέ από τις ήττες. Έτσι, φυσικά, προσπαθεί να αντιγράψει την προηγούμενη διαδικασία και την επιτυχία του με τη νέα τους ομάδα.

Το πρόβλημα είναι ότι η τακτική μπορεί να έχει αλλάξει στο ενδιάμεσο. Η μεροληψία διαθεσιμότητας δεν τους επιτρέπει να αναγνωρίσουν ότι «αυτή η φορά είναι κάτι διαφορετικό».

Μην αφήσετε λοιπόν τις ιστορίες και εμπειρίες μιας προηγούμενης επιτυχίας να σας εμποδίσουν να δείτε ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει. Αυτό που λειτουργούσε πριν μπορεί κάλλιστα να μην λειτουργεί τώρα.

Άρνηση για Την κλιματική αλλαγή

Αν βιώσετε μια ασυνήθιστα κρύα μέρα, μπορεί να αναρωτηθείτε πώς αυτό υποστηρίζει την κλιματική αλλαγή και το κλίμα που θερμαίνεται. Οι πολιτικοί το κάνουν αυτό συνεχώς. Αντικαθιστούν μεγαλύτερα σύνολα δεδομένων με ατομικές εμπειρίες, επειδή είναι πιο ζωντανά και διαθέσιμα για ανάκληση στο νου τους.

Το γεγονός είναι ότι τα δεδομένα υποστηρίζουν ένα θερμαινόμενο κλίμα συνολικά, ανεξάρτητα από το πόσο κρύο είναι μια ανοιξιάτικη μέρα του Απριλίου.

Τέλος, πώς Να Χρησιμοποιήσετε Την προκατάληψη διαθεσιμότητας για να επηρεάσετε άλλους, προς το συμφέρον σας.

Είναι απλό: γίνετε σπουδαίος αφηγητής.

Αν θέλετε να πείσετε κάποιον για κάτι, πείτε του μια συναρπαστική, ζωντανή ιστορία. Ή γράψτε το και βάλτε τους να το διαβάσουν.

Οι ιστορίες που χρησιμοποιούν οπτική γλώσσα και προκαλούν τις αισθήσεις του αναγνώστη είναι ισχυρές. Μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο κάποιος σκέφτεται ένα πρόβλημα ή μια λύση και έτσι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιστορίες για να ωθήσετε τον αναγνώστη ή τον ακροατή σας προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Οι δικηγόροι είναι αριστοτεχνικοί αφηγητές. Καταλαβαίνουν ότι τα γεγονότα δεν συγκινούν τους ανθρώπους, αλλά οι ιστορίες.