“Αν πιστεύετε ότι ο δάσκαλος σας είναι ζόρικος, περιμένετε μέχρι να αποκτήσετε έναν εργοδότη. Δεν θα διαθέτει μεγάλη υπομονή κι έτσι θα τείνει να είναι λίγο πιο ευέξαπτος. Όταν θα τα θαλασσώσετε, δεν πρόκειται να σας ρωτήσει πώς νιώθετε γι’ αυτό. Ελάχιστες είναι οι δουλειές που καλλιεργούν την αυτοέκφρασή σας ή σας βοηθούν να βρείτε τον εαυτό σας. Ακόμη λιγότερες είναι αυτές που οδηγούν σε αυτοπραγμάτωση. “

Με αυτά τα λόγια προειδοποιεί ο Charles Sykes στο βιβλίο του “50 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ”, και συνεχίζει:

“Όλοι έχουμε ακούσει τα παιδιά να παραπονιούνται για όσα σήμερα τους φαίνονται σαν καταναγκαστικά έργα και για όσα τα καταπιέζουν βαριά: το στρες, τους διάφορους φόβους τους, το εξουθενωτικό βάρος της μελέτης στο σπίτι, τα βαριά σχολικά σακίδια, το ψυχολογικό τραύμα όταν είναι αναγκασμένα να φορούν τα περσινά τους ρούχα.

Χαλαρώστε. Από τη στιγμή που δεν ετοιμάζεστε να πηδήξετε από ένα αεροπλάνο ακριβώς πάνω από το Αφγανιστάν, κανείς δεν έχει τη διάθεση να ακούσει για το σακίδιο που κουβαλάτε στην πλάτη σας, και σκεφτείτε το λίγο, οι τύποι που πηδούν από αεροπλάνο είναι οι τελευταίοι που παραπονιούνται.

Το 2003, το Brookings Institution (αμερικανική οργάνωση που ασχολείται με κοινωνικές έρευνες) διερεύνησε την κοινά παραδεκτή ιδέα ότι οι Αμερικανοί μαθητές υπέφεραν από έναν όλο και αυξανόμενο φόρτο σχολικής μελέτης για το σπίτι, που τους λήστευε την παιδική τους ηλικία. H υποτιθέμενη κρίση απασχόλησε και τα MME, υπήρξε ακόμη και ένα πρωτοσέλιδο στο περιοδικό Newsweek.

Αλλά, σύμφωνα με τα δεδομένα που ανέλυσε το Brookings, όλα σχεδόν αυτά τα πρωτοσέλιδα δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. H αλήθεια ήταν ότι οι μαθητές όλων των τάξεων στη συντριπτική τους πλειονότητα περνούσαν πια λιγότερο από μία ώρα τη μέρα μελετώντας, ή αλλιώς, σπαταλούσαν περίπου το ένα τέταρτο του χρόνου τους στέλνοντας ο ένας στον άλλον γραπτά μηνύματα του τύπου: «Βαριέμαι, εσύ τι θα ήθελες να κάνεις απόψε;»

Το 1997, μία έρευνα της Public Agenda κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα σχολεία δεν ήταν πια και κάτεργα: Οι μισοί από τους έφηβους που ρωτήθηκαν είπαν στους ερευνητές ότι τα σχολεία τους δεν τους ωθούσαν να βάλουν τα δυνατά τους για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ένα ποσοστό 79% απάντησε ότι «θα μπορούσαν να μάθουν πολύ περισσότερα αν τα σχολεία τους επέβαλαν να είναι συνεπείς στην ολοκλήρωση της μελέτης και των εργασιών που έχουν για το σπίτι».

Ένας έφηβος είπε: «Μπορείς να ξεγλιστρήσεις. Μπορείς να αντιγράψεις τις εργασία ενός περσινού μαθητή για το τρίμηνο ήδη από την αρχή της σχολικής περιόδου. Θέλω να πω ότι ένας μαθητής μπορεί να κάνει ό,τι του κατέβει… Βασικά, σου χαρίζουν το απολυτήριο».

Εδώ, λοιπόν, έχουμε μία προειδοποίηση, όλα αυτά πρόκειται να αλλάξουν άμεσα κι αν όχι στο λύκειο ή το πανεπιστήμιο, σίγουρα πάντως στον εργασιακό χώρο, όπου ο νέος σας εργοδότης βρίσκεται ήδη σε άσχημη διάθεση.

O προϊστάμενος έχει και αυτός έναν εργοδότη που περιμένει απτά αποτελέσματα. Και ο ανταγωνισμός γίνεται ολοένα και πιο σκληρός. Δεν έχετε να ανταγωνιστείτε μόνο νέους από τη δική σας χώρα που μεγάλωσαν με τον ίδιο περίπου τρόπο με εσάς. Είστε τώρα αντιμέτωποι στην αγορά εργασίας με απόφοιτους από τη Σιγκαπούρη, την Κίνα ή τη Ρωσία που δεν μεγάλωσαν μένοντας ξύπνιοι τα βράδια κλαψουρίζοντας για το ψυχολογικό τραύμα που τους προκλήθηκε, όταν είδαν πάνω στην εργασία τους έναν κακό βαθμό με έντονο κόκκινο μελάνι.

Έτσι, το αφεντικό σας μάλλον δεν έχει την ίδια διάθεση που ίσως είχε ο δάσκαλος σας να σας δώσει τόσες ευκαιρίες όσες ακριβώς χρειάζεστε ώστε να κάνετε επιτέλους σωστά τη δουλειά* δεν θα σας επιτρέψει να αντικαταστήσετε με μια χειροτεχνία ή μία χορευτική παράσταση το γράψιμο μίας αναφοράς, την πραγματοποίηση μίας πώλησης ή την έγκαιρη ολοκλήρωση όποιας δουλειάς σάς αναθέσει.

Μία από τις διαφορές ανάμεσα στον ήπιο κόσμο, όπου έχετε μέχρι τώρα περάσει τη ζωή σας, και τον σκληρό κόσμο της αγοράς εργασίας που πρόκειται να αντιμετωπίσετε μία από αυτές τις μέρες είναι η μονιμότητα, ένας κανόνας που σε γενικές γραμμές σημαίνει ότι όσο άσχημα και αν εκτελούν κάποιοι τις υποχρεώσεις τους και όσο κακής ποιότητας και αν είναι τα "προϊόντα της εργασίας τους, δεν μπορούν να απολυθούν.

O πρώην εκπαιδευτικός επιθεωρητής Bill Bennett συνήθιζε να επισημαίνει ότι υπάρχουν σοβαρότερες συνέπειες για αυτούς που σερβίρουν κακής ποιότητας χάμπουργκερ από αυτές που υπάρχουν για όσους δεν εκπληρώνουν σωστά το εκπαιδευτικό τους έργο απέναντι σε χιλιάδες παιδιά. Σε μερικά σχολεία των αμερικάνικων αστικών κέντρων, λιγότερο από το 10% των μαθητών γνωρίζει ικανοποιητικά ανάγνωση. T0 παράδοξο είναι ότι ούτε ένας ενήλικας δεν πρόκειται να χάσει τη δουλειά του εξαιτίας αυτού. Στην Αμερική, στο Ιλινόις για παράδειγμα, μέσα σε χρονική περίοδο επτά χρόνων μόνο 44
στους 100.000 μόνιμους δασκάλους έχασαν τη δουλειά τους εξαιτίας αυτού, ενώ στη διάρκεια μίας πενταετούς περιόδου στην Καλιφόρνια μόνο 62 στους 220.000.

Αν φτιάξετε ένα άσχημο χάμπουργκερ, θα βρεθείτε εκτός εργασίας’ αν τα θαλασσώσετε στην τάξη με τους μαθητές σας, μπορεί να γίνετε διευθυντής του σχολείου, αν τα θαλασσώσετε και με ολόκληρο το σχολείο μπορεί να γίνετε επιθεωρητής των σχολείων ολόκληρης της περιφέρειας, και αν τα θαλασσώσετε με ολόκληρη την περιφέρεια μπορεί να γίνετε «εκπαιδευτικός σύμβουλος».

Αυτοί είναι άνθρωποι που προέρχονται από έναν κόσμο όπου το να έχεις τους σωστούς επαγγελματικούς τίτλους, σου δίνει ισόβια άδεια να αποφύγεις να αντιμετωπίσεις οποιοδήποτε πρόβλημα ή να ολοκληρώσεις οποιοδήποτε έργο. Και ακριβώς για την περίπτωση που κάποιος το αντιληφθεί αυτό, οι άνθρωποι αυτοί αρέσκονται να απονέμουν στους εαυτούς τους βραβεία οποιουδήποτε είδους μπορεί να συλλάβει και η πιο πλούσια φαντασία, βραβεία που δεν σημαίνουν τίποτα άλλο πέρα από το ότι γνωρίζουν να καθησυχάζουν τα σχολικά συμβούλια και να επιβάλλουν τη σιωπή σε γονείς, παιδιά και φορολογουμένους.

O πρώην διευθυντής της Μέσης Εκπαίδευσης της Νέας  Υόρκης, Rudy Crew, περιέγραψε το συνεχιζόμενο πρόβλημα  της συνήθειας αυτής να μετατίθενται οι κακοί καθηγητές σε  
άλλες τάξεις ή σχολεία αντί να απολύονται. Και ο πρύτανης Joel Klein υπογραμμίζει ότι μέσα σε δύο χρόνια η Πολιτεία  της Νέας Υόρκης απέλυσε μόνο δύο στους ογδόντα χιλιάδες δασκάλους για ανικανότητα στο έργο τους.

Ακόμη και στις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης, απορεί να χρειαστούν χρόνια και πολλά χρήματα για να απαλλαγεί το σχολείο από έναν ανάξιο δάσκαλο που «κρύβεται» πίσω από την προστασία της μονιμότητας. Σε μία υπόθεση που έγινε διάσημη, χρειάστηκαν έξι χρόνια για να απομακρυνθεί ένας δάσκαλος που είχε στείλει ηλεκτρονικά μηνύματα σεξουαλικού περιεχομένου σε μία έφηβη. Για όσο διάστημα η διαδικασία της απόλυσης του προχωρούσε με υπερβολικά αργούς ρυθμούς, η γραφειοκρατία επέτρεπε στο δάσκαλο να παραμένει στη μισθοδοσία, αν και ήταν πια οριστικά εκτός της σχολικής τάξης.

Είναι τόσο δύσκολο να απολυθεί ένας δάσκαλος, παραδέχεται ο Klein, που η Πολιτεία σπαταλά είκοσι εκατομμύρια δολάρια το χρόνο σε δασκάλους, οι οποίοι περνούν τις μέρες τους στα μέρη που είναι γνωστά ως «κελιά απομόνωσης», όπου δεν μπορούν να βλάψουν ούτε τους εαυτούς τους ούτε τους άλλους. Αυτά βέβαια μοιάζουν να είναι τα ιδανικά μέρη για να βάζουμε από την αρχή όλους τους ανθρώπους που εμφανίζονται στην εργασία με αυτό το σύστημα.

Αλλά η μονιμότητα δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα. «Ανεχόμαστε τη μετριότητα», λέει ο Klein αναφερόμενος στην εκπαιδευτική πραγματικότητα της Νέας Υόρκης, πρόκειται όμως για ένα πρόβλημα ολόκληρου του δυτικού κόσμου. Εξαιτίας των δεσμευτικών συλλογικών συμβάσεων, «οι άνθρωποι Κληρώνονται το ίδιο, ασχέτως αν είναι εξαιρετικοί, μέτριοι ή κάτω του μέσου όρου». Όχι μόνο είναι μηδαμινές οι συνέπειες της αποτυχίας αλλά στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν καθόλου κίνητρα ή ανταμοιβές για την επιτυχία.

Αυτή η αποτυχία του συστήματος δεν σημαίνει ότι δεν υτιαρχουν δάσκαλοι που εργάζονται σκληρά και δέχονται μεγάλη πίεση, ασφαλώς και υπάρχουν. Οι περισσότεροι δάσκαλοι επιθυμούν να εργάζονται σωστά οι μαθητές τους και να επιτυγχάνουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο.

Αλλά και πάλι αυτό το είδος πίεσης είναι εντελώς διαφορετικό από την πίεση που νιώθετε όταν γνωρίζετε πως αν οι υπάλληλοι σας δεν αποδώσουν, ίσως χρειαστεί να πουλήσετε το σπίτι και να μετακομίσετε στα πεθερικά σας.

Το παράδοξο εδώ είναι ότι εμπιστευόμαστε την προετοιμασία των νέων για να εισέλθουν σε έναν ολοένα και πιο ανταγωνιστικό κόσμο σε εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους που κατόρθωσαν να απαλλάξουν πλήρως τον εαυτό τους από τις συνέπειες της αποτυχίας.

του Charles Sykes, από το βιβλίο του “50 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΖΩΗΣ” εκδόσεις διόπτρα