Η θετική ψυχολογία μελετά τους παράγοντες που κάνουν τη ζωή μας πιο ευχάριστη, πιο ικανοποιητική. Είναι ο τομέας της ψυχολογίας που προτιμά ν’ ασχολείται με την ενίσχυση των θετικών παραγόντων στη ζωή μας και όχι με την επούλωση των τραυμάτων. Ασχολείται με τη δύναμη και όχι με τις αδυναμίες.
Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι η θετική ψυχολογία «αχρηστεύει» τους υπόλοιπους τομείς της ψυχολογίας. Απλά έρχεται να τους συμπληρώσει, καθώς θεωρεί ότι για αρκετά χρόνια ήδη η ψυχολογία δίνει σημαντική προτεραιότητα στη διόρθωση των προβλημάτων.
Γενικές αρχές θετικής ψυχολογίας
Η θετική ψυχολογία βασίζεται σε κάποιες γενικές αρχές. Αφενός θεωρεί ότι τα καλά πράγματα στη ζωή είναι εξίσου βασικά με τα κακά. Είναι ουσιαστικό δηλαδή να ξέρει κανείς τι τον ευχαριστεί και όχι μόνο τι δεν τον δυσαρεστεί. Για παράδειγμα το ότι κάποιος δε θέλει να παντρευτεί στο εγγύς μέλλον δεν είναι αρκετό. Πρέπει να συνειδητοποιήσει και τι θα ήθελε να κάνει στην προσωπική του ζωή. Δεύτερον, ικανοποίηση από τη ζωή δε σημαίνει απλά απουσία προβλημάτων. Δηλαδή δεν είμαι ικανοποιημένος από τη ζωή μου αν δεν έχω κατάθλιψη. Η ικανοποίηση από τη ζωή προϋποθέτει επιπλέον συνθήκες. Και τρίτον, η καλή ζωή προϋποθέτει μια αντίστοιχη κοσμοθεωρία από τον άνθρωπο.
Κάποια βασικά πιστεύω της θετικής ψυχολογίας
-
Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να είναι χαρούμενοι
-
Η ευτυχία είναι απόρροια καλών πραγμάτων στη ζωή. Η ευτυχία οδηγεί σε επιθυμητά αποτελέσματα στο σχολείο ή στη δουλειά, σε ικανοποιητικές κοινωνικές σχέσεις, σε καλή υγεία και μακροζωία.
-
Ο χαρακτήρας του ανθρώπου αποκαλύπτεται σε κρίσιμες καταστάσεις.
-
Η δουλειά μας πρέπει να ικανοποιεί την ανάγκη μας για στοχοθεσία και αυτοπραγμάτωση.
-
Είναι σημαντική η ύπαρξη άλλων ανθρώπων στη ζωή μας, οι οποίοι μας ενδιαφέρουν.
-
Είναι σημαντική η αίσθηση της αυτονομίας, της πληρότητας και η σύνδεση με τους άλλους ανθρώπους.
-
Η «καρδιά» μετράει περισσότερο από το «μυαλό». Είναι σημαντικό να είμαι ικανοί για ανιδιοτελή αγάπη.
-
Η καλή ζωή μπορεί να διδαχτεί.
Πραγματοποιώντας ένα λογοπαίγνιο, αν η μέχρι τώρα κλινική πρακτική της ψυχολογίας αναζητούσε διαγνώσεις δυσλειτουργιών και ελλειμμάτων, η θετική ψυχολογία διαγιγνώσκει δυνάμεις και δεξιότητες. Η Θετική προσέγγιση δεν προσπαθεί μειώσει το άγχος αλλά να αυξήσει τις εμπειρίες θετικών συναισθημάτων και τα ταλέντα των ανθρώπων. Αυτή η θέση δεν έχει απόλυτη εφαρμογή, ωστόσο περιγράφει μέσα από την υπερβολή, το νέο προσανατολισμό. Υπάρχουν στην αγορά εργαλεία, τεστ και ερωτηματολόγια τα οποία βοηθούν τον Coach να εντοπίσει και να αναδείξει τα θετικά στοιχεία στο άτομο ή την ομάδα με την οποία εργάζεται. Ελάχιστα είναι τυποποιημένα, έγκυρα και αξιόπιστα σύμφωνα με τα κριτήρια ελέγχου τους. Πάρα πολλά διανέμονται και μέσω διαδικτύου. Όποιο και να επιλέξετε ωστόσο, σημασία κατά τη γνώμη μου έχει να ενστερνιστεί κανείς αυτόν τον προσανατολισμό και να τον ενσωματώσει στην καθημερινή του πρακτική.
Η θετική Ψυχολογία έχει συνδεθεί με το Coaching στην αναζήτηση της ευτυχίας. Η ευτυχία είναι ένας τόσο πολιτισμικά όσο και υποκειμενικά προσδιορισμένος στόχος για να αποπειραθούν γενικεύσεις. Γι αυτό και το Coaching δεν ορίζει έναν συγκεκριμένο τύπο ευτυχίας και επιτυχίας, αλλά σέβεται τις επιλογές και επιθυμίες των ανθρώπων. Ο καθένας αποφασίζει ελεύθερα το πώς θέλει να δει τον εαυτό του. Το Coaching που επηρεάζεται από την Θετική Ψυχολογία, ακολουθεί κατευθύνσεις, δηλαδή άξονες στους οποίους μπορεί να υφανθεί η ευτυχία. Αυτοί έχουν προκύψει ερευνητικά.
Τρία είναι τα μονοπάτια προς την ευτυχία:
1) Μέσα από την αύξηση των θετικών συναισθημάτων
2) Μέσα από τη σύνδεση – επαφή μας με εσωτερικές και εξωτερικές δραστηριότητες [αυτογνωσία και σχέσεις] και
(3) Μέσω της απόκτησης προσωπικού νοήματος.
Βλέπουμε δηλαδή ότι συνδυάζεται η εμπειρία θετικών συναισθημάτων, με την ενεργοποίησή μας στις ανθρώπινες σχέσεις, είτε με τον εαυτό είτε με τους άλλους, και βέβαια με υπαρξιακού τύπου απόδοσης νοήματος, οράματος και σκοπού. Αυτές τις αρχές μπορεί να ακολουθήσει και το Coaching, ώστε να συμβάλλει στην πρωτοβουλία των ανθρώπων για ενδυνάμωση και αυτοβελτίωση. Χρειάζεται χρόνος και μεθοδικότητα, δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές και εύκολα βήματα προς μια αόριστη επιτυχία.
Έτσι, οικοδομείται σταθερά και σταδιακά, η πίστη σε έναν ατομικό ή συλλογικό εαυτό που ορίζει τη ζωή του ικανοποιητικά, βιώνει αίσθημα θετικής ανατροφοδότησης, διαμορφώνοντας θετική αυτοεικόνα, δηλαδή εσωτερικές και εξωτερικές συνθήκες προοπτικής, κινητοποίησης, ελπίδας και ισορροπημένης αυτοπεποίθησης.
Επομένως το Coaching λειτουργεί με την «αρχή του επιτεύγματος» που βασίζεται στην εμπειρία θετικών συναισθημάτων, την ενθάρρυνση, την ελεύθερη επιλογή και τη δημιουργικότητα. Όχι με την αρχή της επιτυχίας. Αν ταυτιστεί το πεδίο αυτό με μοντέλα εγγυημένης επιτυχίας, τότε πιστεύουμε σε ανθρώπους έρμαια της εμμονικής ανάγκης για διάκριση, ενός lifestyle που έκανε τον κύκλο του καταστροφικά στην χώρα μας, και μιας κατάστασης στην οποία ελλοχεύει η ματαίωση. Όλα αυτά αντιβαίνουν στην Ηθική και Δεοντολογία του κλάδου.
