Η ενεργητική ακρόαση είναι ουσιαστικά μια δεξιότητα επικοινωνίας που στηρίζεται στην εν συναίσθηση, στην κατανόηση και αποδοχή του άλλου καθώς και στο σεβασμό της δυσκολίας που βιώνει.   Το να ακούτε είναι από τις πιο σημαντικές πλευρές της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Η ενεργητική ακρόαση δεν προϋποθέτει μόνο την κατανόηση των λέξεων ή των πληροφοριών, αλλά και την κατανόηση του πώς ο ομιλητής νιώθει για αυτά τα οποία λέει.

Η ενεργητική ακρόαση είναι σίγουρα μια διαδικασία πολύ πιο βαθιά και ουσιαστική από αυτό που λανθασμένα αρκετοί ερμηνεύουν ως ‘επαναλαμβάνω τα λόγια του άλλου, χωρίς να τοποθετούμαι’. Είναι ουσιαστικά μια δεξιότητα επικοινωνίας που στηρίζεται στην ενσυναίσθηση (μπορώ να μπω στη θέση του;) στην κατανόηση και αποδοχή του άλλου και στο σεβασμό στη δυσκολία που βιώνει.

Η ενεργητική ακρόαση μπορεί να:

– κάνει τον ομιλητή να νιώσει ότι ακούγεται και γίνεται κατανοητός, βοηθώντας ενδεχομένως να αναπτυχθεί μια πιο δυνατή, βαθύτερη σχέση ανάμεσα στους συνομιλητές.

– δημιουργήσει ένα κλίμα, όπου ο καθένας μπορεί να νιώσει ασφάλεια, να εκφράσει τις ιδέες, τις απόψεις, τα συναισθήματα ή τα σχέδιά του και να επιλύσουν το πρόβλημα με δημιουργικό τρόπο.

-εξοικονομήσει χρόνο βοηθώντας να διευκρινίσετε πληροφορίες, αποφεύγοντας διενέξεις και παρεξηγήσεις.

– απαλλάξει από αρνητικά συναισθήματα. Όταν τα συναισθήματα είναι έντονα, αν ο ομιλητής νιώσει ότι ακούγεται πραγματικά, μπορεί να ηρεμήσει, να απαλλαγεί από δυσάρεστα συναισθήματα και να ξεκινήσει η βαθύτερη κατανόηση και επίλυση του προβλήματος.

Τρόποι ενεργητικής ακρόασης

Αν ο στόχος σας είναι να γίνετε πλήρως κατανοητός/η στο άλλο άτομο, η ενεργητική ακρόαση θα έρχεται συχνά με φυσικό τρόπο. Αν όχι, τότε μπορείτε να έχετε υπόψη σας τα ακόλουθα. Όσο πιο πολύ εξασκείστε, τόσο πιο ικανοποιητικές και ανταποδοτικές αλληλεπιδράσεις θα έχετε με τους άλλους.

1. Επικεντρωθείτε πλήρως στον ομιλητή, στη γλώσσα του σώματος του και σε άλλα μη λεκτικά σημάδια. Αν ονειροπολείτε, τσεκάρετε τα μηνύματά σας ή ζωγραφίζετε κάτι αφηρημένα, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα χάσετε τα μη λεκτικά σημάδια της συζήτησης. Αν σας είναι δύσκολο να συγκεντρωθείτε, προσπαθήστε να επαναλάβετε τα λόγια του ομιλητή στο μυαλό σας- θα ενισχύσει το μήνυμά του και θα σας βοηθήσει να παραμείνετε συγκεντρωμένοι.
2. Αποφύγετε να διακόπτετε και να πηγαίνετε την κουβέντα σε ό,τι σας αφορά, λέγοντας για παράδειγμα «Αν θεωρείς ότι αυτό είναι κακό, άσε να σου πω τι μου συνέβη». Το να ακούς δεν είναι το ίδιο με το να περιμένεις τη σειρά σου να μιλήσεις. Δεν μπορείς να συγκεντρωθείς στο τι λέει κάποιος, αν σχεδιάζεις τι θα απαντήσεις. Ο ομιλητής πιθανόν να «διαβάσει» τις εκφράσεις του προσώπου σας και να καταλάβει πως σκέφτεστε κάτι άλλο.
3. Αποφύγετε να γίνετε επικριτικοί. Προκειμένου να επικοινωνήσετε αποτελεσματικά με κάποιον δε χρειάζεται να συμφωνείτε με τις ιδέες, τις αξίες ή τις απόψεις του. Ωστόσο, χρειάζεται να βάλετε στην άκρη την κριτική σας, προκειμένου να καταλάβετε πλήρως τον άλλο. Η πιο δύσκολη επικοινωνία, αν γίνει με επιτυχία, μπορεί να οδηγήσει στην πιο απίθανη και βαθιά σύνδεση με κάποιον.
4. Δείξτε το ενδιαφέρον σας σ’ αυτά που σας λέει. Γνέψτε περιστασιακά και σιγουρευτείτε ότι η στάση σας είναι ανοιχτή και φιλόξενη. Ενθαρρύνετε τον ομιλητή να συνεχίσει με μικρά λεκτικά σχόλια, όπως «ναι», «χμμμ», «α-χα» κτλ.