Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια σειρά διαταραχών, οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να ερμηνεύει αυτό που ακούει ή βλέπει και να συνδέει πληροφορίες από διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Ως συνέπεια, το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολίες στο χειρισμό του γραπτού και προφορικού λόγου, σε μαθηματικούς υπολογισμούς, στο συντονισμό, στον αυτοέλεγχο και στην προσοχή.

Οι δυσκολίες αυτές – δυνατό να συνυπάρχουν περισσότερες από μια – παρουσιάζονται στα παιδιά πολύ νωρίς, αλλά αναγνωρίζονται με τη φοίτηση τους στο σχολείο. Τα παιδιά που παρουσιάζουν MΔ, παρόλο ότι έχουν φυσιολογική νοημοσύνη, παρουσιάζουν σοβαρή απόκλιση μεταξύ των νοητικών τους ικανοτήτων και της σχολικής τους επίδοσης. Με άλλα λόγια, ενώ είναι έξυπνα παιδιά, η σχολική τους επίδοση είναι συνήθως χαμηλή, έστω και εάν μελετούν όσες ώρες απαιτούνται για το επίπεδο ή την τάξη τους.

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι από τους πιο συχνούς λόγους προβλημάτων και αποτυχιών στο σχολείο. Για κάθε 10 παιδιά σχολικής ηλικίας το ένα τουλάχιστο παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες.

Τα παιδιά αυτά έχουν συνήθως ένα κανονικό επίπεδο εξυπνάδας, προσπαθούν έντονα να ακολουθούν τις οδηγίες που τους δίνονται, κάνουν προσπάθειες να παραμένουν συγκεντρωμένα και επιδιώκουν να είναι καλοί μαθητές στο σχολείο και να συμπεριφέρονται καλά και στο σπίτι.

Παρά τις προσπάθειές τους αυτές όμως δεν καταφέρνουν να διεκπεραιώνουν τις σχολικές εργασίες και μένουν πίσω σε σχέση με τους συνομήλικους τους.

Πώς οι Μαθησιακές Δυσκολίες επιδρούν στη καθημερινή ζωή Οι Μαθησιακές Δυσκολίες φαίνονται να είναι συνδεδεμένες με τη σχολική επίδοση των παιδιών, στην πραγματικότητα όμως έχουν να κάνουν και με τη καθημερινότητα τους. Ειδικότερα, ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να παρουσιάσει: – Χαμηλή αυτοεικόνα και αυτοπεποίθηση. Η αποτυχία στο χειρισμό κάποιων καταστάσεων, τόσο στο σχολικό περιβάλλον, όσο και στο περιβάλλον του σπιτιού, αποτελεί αρνητικό στοιχείο στο κτίσιμο της αυτοεικόνας. – Δυσκολίες στις σχέσεις με τους συμμαθητές και συνομήλικους του. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη κοινωνικών δεξιοτήτων, σε ανεπαρκή αλληλεπίδραση και μια γενικότερη δυσκολία στη δημιουργία και διατήρηση σχέσεων με άλλους. – Ανωριμότητα και παλινδρόμηση σε πιο «παιδικές» συμπεριφορές. – Φοβίες. – Δυσκολίες στην ανάπτυξη των λεπτών και αδρών δεξιοτήτων, με συνέπεια να επηρεαστεί αρνητικά η συμμετοχή σε αθλήματα, στο χορό κλπ. – Παράπονα για σωματικούς πόνους, όπως στομαχόπονους, πονοκεφάλους, συχνή ενούρηση κλπ. – Λανθασμένη αντίληψη για την εικόνα του σώματος του.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα παιδί μπορεί να μη προχωρά καλά στο σχολείο και αυτό το γεγονός δημιουργεί σοβαρές ανησυχίες στους γονείς τους. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι να αναγνωρισθεί η ακριβής αιτία του προβλήματος για να γίνει η κατάλληλη εξειδικευμένη και εξατομικευμένη για την περίπτωση αντιμετώπιση.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα πιστεύεται ότι οι μαθησιακές δυσκολίες οφείλονται σε δυσλειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήματος που επηρεάζουν τις ικανότητες λήψης, επεξεργασίας και μετάδοσης των πληροφοριών.

Μερικά από τα παιδιά αυτά είναι υπερκινητικά, δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και αφαιρούνται εύκολα. Ο χρόνος κατά τον οποίο μπορούν να συγκεντρωθούν και να δώσουν προσοχή σε κάτι είναι μικρός. Δεν μπορούν να καθίσουν ήσυχα στον ίδιο τόπο έστω και για λίγο. Επίσης υπάρχουν οικογένειες που έχουν οικογενειακό ιστορικό με ανάλογες περιπτώσεις.

Οι γονείς πρέπει να είναι ενήμεροι για τα πιο συχνά σημεία που μπορεί να παρουσιάσουν παιδιά που έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Είναι σημαντικό διότι μια έγκαιρη θεραπευτική προσέγγιση μπορεί να αποτρέψει την εξέλιξη της κατάστασης σε πολύ χειρότερο επίπεδο. Τα σημεία αυτά είναι:

• το παιδί παρουσιάζει δυσκολίες στο να καταλαβαίνει και να ακολουθεί οδηγίες

• το παιδί έχει δυσκολίες στο να θυμάται τι του έχει μόλις πει κάποιος

• παρουσιάζει προβλήματα στο διάβασμα, στη γραφή, στην ορθογραφία, στα μαθηματικά και έτσι αποτυγχάνει στο να κάνει σωστά τις σχολικές εργασίες

• έχει δυσκολίες να ξεχωρίζει το δεξί από το αριστερό, να αναγνωρίζει τις λέξεις και έχει τάση να εναλλάσσει τα γράμματα, τους αριθμούς (πχ συγχύζει το 36 με το 63) και τις λέξεις.

• παρουσιάζει δυσκολίες συντονισμού στο περπάτημα, στα αθλήματα και σε δραστηριότητες όπως το να κρατά ένα μολύβι ή να δέσει τα ράμματα των παπουτσιών του

• χάνει εύκολα ή τοποθετεί σε λάθος τόπο τις σχολικές εργασίες του, τα βιβλία του και άλλα αντικείμενα

• έχει δυσκολίες στο να αντιληφθεί πλήρως την έννοια του χρόνου και συγχύζεται για παράδειγμα από έννοιες όπως χθες, σήμερα, αύριο

Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς – Αποδεχόμαστε τις δυσκολίες του παιδιού μας. – Συνεργαζόμαστε με το σχολείο του. – Απευθυνόμαστε για σωστή αξιολόγηση του. – Στηρίζουμε και ενθαρρύνουμε κάθε προσπάθεια του, όσο ασήμαντη και να είναι. – Βοηθούμε στην τήρηση ενός σταθερού, αλλά όχι πιεστικού προγράμματος μελέτης, σε τακτικές ώρες. – Δημιουργούμε ατμόσφαιρα που ενθαρρύνει το παιδί για μελέτη, σε δικό του χώρο, όπου να νιώθει άνετα, να έχει καλό φωτισμό, να κάθεται ίσια στην καρέκλα. – Παρέχουμε όλα τα μέσα και βοηθήματα για μάθηση. – Ενθαρρύνουμε το παιδί. Υπάρχει πάντα χρόνος για βελτίωση. – Λαμβάνουμε υπόψη τις ανάγκες του για παιχνίδι και χαλάρωση. – Αυξάνουμε τις ευκαιρίες για κοινωνική επαφή με άλλα παιδιά. – Εμπλουτίζουμε το πρόγραμμα του με δραστηριότητες ευχάριστες για το ίδιο και οι οποίες βοηθούν στην ανάπτυξη του συντονισμού, της κοινωνικοποίησης και της συναισθηματικής ενδυνάμωσης. – Δίνουμε ευκαιρίες για πρωτοβουλίες. – Του αναθέτουμε ευθύνες, ανάλογες με την ηλικία του, όπως, ντύσιμο, μπάνιο, δωμάτιο, τσάντα κλπ. -Έχουμε απαιτήσεις. – Οριοθετούμε τη συμπεριφορά του. Έχει συνέπειες όπως και για τα άλλα μέλη της οικογένειας. – Είμαστε δίκαιοι με όλα τα παιδιά της οικογένειας. – Αποφεύγουμε να κάνουμε πράγματα στη θέση του ή να τα αναθέτουμε σε άλλο παιδί της οικογένειας. – Ενδυναμώνουμε το παιδί ώστε να αντέχει σε αποτυχίες και να μάθει σιγά-σιγά να τις χειρίζεται. – Αποφεύγουμε να ζητούμε από τα άλλα παιδιά της οικογένειας να δείχνουν συνεχώς κατανόηση.

Όταν παρουσιάζονται τέτοια προβλήματα είναι πολύ σημαντικό να τύχουν μιας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης από ένα ειδικό, ο οποίος να είναι σε θέση να αξιολογήσει όλες τις διαφορετικές πτυχές του προβλήματος του παιδιού.

Οι μαθησιακές δυσκολίες στα παιδιά μπορούν ν’ αντιμετωπισθούν με επιτυχία. Ειδικοί όπως παιδοψυχίατροι και παιδοψυχολόγοι μπορούν να βοηθήσουν και να συντονίσουν τη βοήθεια για το παιδί σε συνεργασία με τους γονείς και το σχολείο του παιδιού.

Εάν το πρόβλημα αυτό δεν αναγνωριστεί και αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να έχει δυσάρεστη εξέλιξη διότι το παιδί θα μπει πλέον σ’ ένα φαύλο κύκλο. Τα προβλήματα μάθησης θα συσσωρευτούν στο Δημοτικό σχολείο και μετά θα επιδεινωθούν και θα επιφέρουν νέα προβλήματα στο Γυμνάσιο.

Το παιδί στην προσπάθειά του να μάθει, θα απογοητεύεται όλο και περισσότερο, θα έχει συναισθηματικά προβλήματα και θα του δημιουργηθούν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης λόγω των επανειλημμένων αποτυχιών. Μάλιστα μερικά από τα παιδιά αυτά μπορεί να μην έχουν καλή  συμπεριφορά στο σχολείο διότι προτιμούν να φαίνονται περισσότερο "κακά" παιδιά παρά να φαίνονται χαμηλών ικανοτήτων.

Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού, να λαμβάνει υπ’ όψη την οικογενειακή του κατάσταση, αξιολόγηση του μορφωτικού επιπέδου και συνεργασία με το σχολείο του παιδιού.

Η βοήθεια που χρειάζεται μπορεί να αφορά μόνο το παιδί αλλά μπορεί και όλη η οικογένεια να χρειάζεται κάποια θεραπευτική προσέγγιση. Είναι σημαντικό να ληφθούν μέτρα τόνωσης της αυτοπεποίθησης του παιδιού και να βοηθηθεί και η υπόλοιπη οικογένεια να αντιληφθεί και να προσαρμοστεί στην κατάσταση.

Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειάζεται εξειδικευμένη εκπαιδευτική φροντίδα ή ακόμα λογοθεραπεία. Σε περιπτώσεις που υπάρχει υπερκινητικότητα μπορεί να χρειαστούν και φάρμακα.

Οι γονείς παρακολουθώντας την εξέλιξη των παιδιών τους είναι συχνά οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους μπορεί να έχει κάποιο πρόβλημα μαθησιακό, συμπεριφοράς ή συναισθηματικό. Είναι σημαντικό σε τέτοιες περιπτώσεις να ζητούν εξειδικευμένη βοήθεια για ν’ αντιμετωπισθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά τέτοιες καταστάσεις.