Το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής σύμφωνα με τους ειδικούς έχει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, όπως η ανησυχία, η ανικανότητα συγκέντρωσης, η κυκλοθυμία, τα ξεσπάσματα θυμού, τα προβλήματα ολοκλήρωσης έργου, η αποδιοργάνωση, η ανικανότητα αντιμετώπισης του άγχους και η παρορμητικότητα.
Συχνά τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται από υπερκινητικότητα, συναισθηματική ανωριμότητα, κατάθλιψη και μικρή μαθητική απόδοση, που στο σύνολό τους αυξάνουν το ψυχολογικό φορτίο της οικογένειας. Τα συμπτώματα συχνά αναγνωρίζονται πρώτα από τους δασκάλους των παιδιών, καθώς έχουν δυσκολία να σταθούν ακίνητα και αδυνατούν να συγκεντρωθούν, ακόμα και όταν πρέπει να απαντήσουν σε ερωτήσεις.
Στην αιτιολογία του συνδρόμου φαίνεται να συνεισφέρουν πολλοί παράγοντες.
Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται: η ευαισθησία στα πρόσθετα τροφίμων, η δυσανοχή σε συστατικά τροφίμων, οι διατροφικές ανεπάρκειες, η δηλητηρίαση από βαρέα μέταλλα και η ατμοσφαιρική μόλυνση.
Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν ότι η μη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, πιθανότατα προκαλούμενη περιγεννητικά από περιβαλλοντική ρύπανση, μπορεί να προδιαθέτει την εμφάνιση του συνδρόμου ελλειμματικής προσοχής, με τον ιατρικό όρο ADHD (Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder,).
Επίσης, παρατηρείται στατιστικά και κλινικά μεγαλύτερος κίνδυνος για εμφάνιση του στα παιδιά εκείνα, των οποίων ένας από τους δύο γονείς, εκδήλωσε ανάλογα συμπτώματα στην παιδική του ηλικία.
Τα τελευταία χρόνια, η γενετική έρευνα απεκάλυψε ότι το σύνδρομο κληρονομείται πιθανότατα μέσω πολυγονιδιακής μεταφοράς και αλληλεπίδρασης. Μεταξύ άλλων, φαίνεται να ενοχοποιούνται τα γονίδια που μετέχουν του μεταγωγικού συστήματος της ντοπαμίνης (αφού τα συμπτώματα μειώνονται αποτελεσματικά με αγωνιστές της, όπως η μεθυλοφαινιδάτη).