Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ, διεθνώς ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder) είναι μια από τις συχνότερες νευροαναπτυξιακές διαταραχές και εμφανίζεται ως δυσκολία στη διατήρηση εστιασμένης προσοχής ή/και υπερκινητική -παρορμητική συμπεριφορά σε βαθμό ασύμβατο με το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού.

Τα πυρηνικά συμπτώματα της ΔΕΠΥ εκδηλώνονται με ποικίλους συνδυασμούς και συνήθως περιπλέκονται με άλλα συναισθηματικά προβλήματα ή διαταραχές συμπεριφοράς.

Σήμερα, η ΔΕΠΥ θεωρείται ότι σχετίζεται με πολλαπλούς γενετικούς ή άλλους βιολογικούς παράγοντες που προκαλούν ιδιαιτερότητες στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου.

Η ΔΕΠΥ αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα μάθησης και συμπεριφοράς της παιδικής ηλικίας, παρουσιάζεται στο 5-7% των παιδιών παγκοσμίως και στις περισσότερες περιπτώσεις σημαντικά ελλείμματα παραμένουν στην εφηβεία και στην ενήλικη ζωή.

Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ είναι απαραίτητη για την πρόληψη των μακροχρόνιων επιδράσεων στην καθημερινή λειτουργικότητα και προσαρμογή των πασχόντων ατόμων στο σχολικό, οικογενειακό, επαγγελματικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Κύρια Χαρακτηριστικά της ΔΕΠ-Υ

Απροσεξία:

Το παιδί δεν μπορεί να συγκεντρωθεί στις σχολικές του εργασίες .

Κάνει λάθη απροσεξίας.

Δεν ακολουθεί τις οδηγίες.

Αργεί να ολοκληρώσει μια απλή εργασία και πολλές φορές αποφεύγει εργασίες που απαιτούν προσοχή, συγκέντρωση και μεγάλη έκταση π.χ  εκθέσεις.

Στο παιχνίδι δεν μπορεί να ακολουθήσει  τους κανόνες, αφαιρείται, δείχνει να αποστασιοποιείται ,  με εξαίρεση κάποια παιχνίδια που αγαπούν εξαιρετικά  και ιδιαίτερα παιχνίδια  στον Η/Υ.

Υπερκινητικότητα:

Το σύμπτωμα που διαπιστώνεται συχνότερα από το περιβάλλον του παιδιού (γονεις και δασκάλους) είναι η υπερκινητικότητα.

Τα παιδιά κινούνται ακόμα και στον ύπνο.

Κουνούν τα χέρια και τα πόδια νευρικά, ακόμα και όταν κάθονται.

Σηκώνονται από το θρανίο τους στην τάξη, τρέχουν, σκαρφαλώνουν, συστρέφονται, «δεν μπορούν να σταθούν σε ένα μέρος».

Δεν ζητούν την άδεια να σηκωθούν από το θρανίο ή να φύγουν από την τάξη δεν αντέχουν να μείνουν ακίνητα, αισθάνονται να «πνίγονται», αν δεν κινηθούν.

Παρορμητικότητα:

Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ πρώτα ενεργούν και μετά σκέφτονται.

Δεν περιμένουν τη σειρά τους, «πετάγονται», διακόπτουν τους άλλους για να μιλήσουν και απαντούν χωρίς να περιμένουν να ολοκληρωθεί η όποια ερώτηση τους απευθύνεται.

Κάνουν αυτό που θέλουν χωρίς να υπολογίζουν τις συνέπειες των πραξεών τους.

Κάνουν τον «κλόουν» μέσα στην τάξη, παράγουν  παράξενους θορύβους.

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, λόγω των κύριων χαρακτηριστικών της ΔΕΠ-Υ επηρεάζεται σημαντικά  η σχολική επίδοση των παιδιών και  συχνά εμφανίζουν σημαντικές μαθησιακές δυσκολίες.Το αποτέλεσμα είναι να απορρίπτονται από τους συμμαθητές τους και να αναπτύσσουν μειωμένη αυτοεκτίμηση, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα, καταθλιπτικά συμπτώματα, άγχος και προβλήματα συμπεριφοράς. Στην ενήλικη ζωή των ατόμων αυτών  η  ΔΕΠ-Υ μπορεί να είναι η  αιτία για  την εμφάνιση παραβατικής συμπεριφοράς και ανεργίας.

Για την αντιμετώπιση από τους εκπαιδευτικούς:

Βοηθήστε το παιδί να νιώσει ενεργό μέλος της ομάδας και να ενσωματωθεί στην τάξη. Προτείνετε στους γονείς το τμήμα ένταξης του σχολείου, αν το κρίνετε απαραίτητο.

Ανακαλύψτε πού τα καταφέρνει καλύτερα και βρείτε την κατάλληλη στιγμή για να το επαινείτε. Βάλτε το στο πρώτο θρανίο για να του δίνετε αναλυτικές οδηγίες και όχι κοντά στο παράθυρο, έτσι ώστε να είναι πιο εύκολο να συγκεντρωθεί. Όταν του απευθύνετε μια ερώτηση ή του δίνετε μια οδηγία, φροντίστε να έχετε εξασφαλίσει βλεμματική επαφή μαζί του για να βεβαιωθείτε ότι σας άκουσε.

Δώστε του πρωτοβουλίες μέσα στην τάξη. Ορίστε το υπεύθυνο να σβήνει τον πίνακα ή να μοιράζει τις φωτοτυπίες. Έτσι το παιδί θα νιώσει υπεύθυνο.

Δίνετε λιγότερες ασκήσεις για το σπίτι και περισσότερο χρόνο για να εκφραστεί ή για να τελειώσει κάποιο τεστ, ώστε να ενισχυθεί και να προσπαθήσει περισσότερο.

Η συνεργασία και η επικοινωνία σας με τους γονείς, το δάσκαλο της τάξης ένταξης ή τους ειδικούς  ψυχικής υγείας κα που τυχόν παρακολουθούν το παιδί είναι πολύ σημαντική.

Αναγνωστόπουλος Δ.Κ. adhd.gr