Σύμφωνα με την επίσημη επιστημονική βιβλιογραφία και πρακτική ο ρόλος του συμβουλευτικού ψυχολόγου και του ψυχοθεραπευτή εναλλάσσονται κι αλληλοσυμπληρώνονται ανάλογα με τους θεραπευτικούς στόχους της ψυχολογικής θεραπευτικής παρέμβασης.

Ο συμβουλευτικός ψυχολόγος είναι ειδικά εκπαιδευμένος ψυχολόγος ο οποίος έχει μεγάλη εμπειρία στο να βοηθάει ανθρώπους να διαπραγματεύονται αποτελεσματικά τα συναισθηματικά και άλλα προσωπικά τους προβλήματα.

Αξιολογεί και αντιμετωπίζει συναισθηματικές διαταραχές, προβλήματα συμπεριφοράς, καθώς και δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο συμβουλευτικός ψυχολόγος ενδιαφέρεται κυρίως για τις κρυμμένες δυνάμεις & δυνατότητες, και το υποστηρικτικό περιβάλλον του ενδιαφερόμενου – και του συστήματος στο οποίο ανήκει αυτός (π.χ. οικογένεια καταγωγής)-, για τους τρόπους επικοινωνίας και συνδιαλλαγής του ατόμου με αυτά τα περιβάλλοντα (συστήματα), τους ρόλους, τους κανόνες, και τους στόχους που υιοθετεί, καθώς και για το στάδιο της ψυχο-κοινωνικής ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται.

Η διαδικασία της ψυχολογικής θεραπείας περιλαμβάνει κυρίως διάλογο και σκέψη. Ο ενδιαφερόμενος μιλάει για τον εαυτό του και το πρόβλημα που τον απασχολεί, ενώ ο συμβουλευτικός ψυχολόγος τον ενθαρρύνει να σκεφτεί πάνω σε θέματα που –κατά την άποψή του- σχετίζονται με το/τα πρόβλημα/ τα, και να επεξεργαστεί νέες λύσεις στο πρόβλημα/τα αυτό/ά.

Αυτό το πετυχαίνει συνήθως κάνοντας ερωτήσεις και σχολιάζοντας τις απαντήσεις του ενδιαφερόμενου.

Σε κάθε περίπτωση, ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος (ή οι ενδιαφερόμενοι) είναι αυτός που αντιμετωπίζει το πρόβλημα με την καθοδήγηση, ή την παρέμβαση του συμβουλευτικού ψυχολόγου.

Πρακτικά ζητήματα στην ψυχολογική θεραπεία

Ενώ η μέση συχνότητα των συνεδριών είναι μια συνεδρία (συνάντηση) εβδομαδιαίως, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτούνται περισσότερες ή λιγότερες συνεδρίες. Γενικά, ενώ η πρώτη (εισαγωγική) συνεδρία διαρκεί κάπως περισσότερο απ’ό,τι συνήθως, οι περισσότερες θεραπευτικές συναντήσεις έχουν διάρκεια 45΄- 60΄ λεπτά της ώρας.
Ο χρόνος που απαιτείται για την ολοκλήρωση της ψυχολογικής θεραπείας σε άτομα, ζευγάρια, ή οικογένειες, συνήθως ποικίλει ανάλογα με τη σοβαρότητα και τις ιδιαιτερότητες του προβλήματος.

Όσον αφορά στη θεραπεία ζευγαριού ή οικογένειας, ο/η
σύντροφος, ή τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχουν πάντοτε στις συνεδρίες. Παρόλα αυτά, όταν υπάρχει ένα τουλάχιστον άτομο να συμμετέχει στη θεραπευτική διαδικασία, τότε συνήθως τα μέλη της οικογένειας που αρχικά αδιαφορούσαν εκδηλώνουν ενδιαφέρον κι εντάσσονται σε κάποιο μεταγενέστερο στάδιο της θεραπευτικής διαδικασίας. Σ’αυτές τις περιπτώσεις η ψυχολογική θεραπεία μπορεί να ολοκληρωθεί σε 20 – 40 συναντήσεις.

Πότε χρειάζεται κανείς την ψυχοθεραπεία;

Σχεδόν όλοι μας είναι πιθανό -σε συγκεκριμένες φάσεις του κύκλου της ζωής μας- να αντιμετωπίσουμε κάποιες δυσκολίες. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να αποτελέσουν εμπόδια στην ψυχο-κοινωνική μας προσαρμογή και να διαταράζουν παροδικά την ομαλή εξελικτική μας πορεία.

Τέτοιου είδους δυσκολίες, οι οποίες καθιστούν συνήθως χρήσιμη κι αναγκαία την συμβουλευτική – ψυχοθεραπευτική παρέμβαση από ειδικά εκπαιδευμένο ψυχολόγο, μπορεί να είναι:

· Η επίμονη αίσθηση του ανικανοποίητου
· Η ανεξήγητη κόπωση, ή οι αϋπνίες
· Συναισθήματα μοναξιάς, θλίψης, αποτυχίας, έντασης και άγχους
· Δυσκολία στο σχεδιασμό και την πραγματοποίηση στόχων
· Έντονες διακυμάνσεις σωματικού βάρους που μπορεί να συνδέονται με διαταραχές διατροφής (ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία, παχυσαρκία, κ.α.)
· Δυσκολίες στον έλεγχου του θυμού (βίας κι επιθετικότητας)
· Προβλήματα λόγω κακοποίησης (σωματικής, συναισθηματικής, και/ή σεξουαλικής)
· Δυσκολίες επικοινωνίας στις συζυγικές, οικογενειακές, εργασιακές & διαπροσωπικές σχέσεις
· Σεξουαλικά προβλήματα, ή ανησυχίες
· Προβλήματα που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ
· Συχνές οικονομικές δυσκολίες
· Προβλήματα που συνδέονται με τη συμπεριφορά του παιδιού, ή/και την επίδοση του στο σχολείο
· Ένταση & άγχος στην οικογένεια εξαιτίας της δυσκολίας των μελών της να αντιμετωπίσουν την ύπαρξη χρόνιων ασθενειών (AIDS/ HIV, καρδιοπάθειες, στειρότητα, διαβήτης, καρκίνος, κατά πλάκας σκλήρυνση, κ.α.)
· Προβλήματα προσαρμογής στο σχολÎ
µÎ¯Î¿, στο χώρο δουλειάς (δυσκολίες με συνεργάτες, μειωμένη απόδοση, κ.λ.π.) και γενικότερα σε κάθε είδους αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή.

Εάν αντιμετωπίζουμε μια ή περισσότερες από τις παραπάνω δυσκολίες, θα ήταν χρήσιμο να σκεφτούμε το ενδεχόμενο να ζητήσουμε σύντομα την βοήθεια ενός ειδικού ψυχολόγου.

Στην πρώτη μας επίσκεψη, θα ήταν θετική ένδειξη για την καλή μελλοντική συνεργασία με τον συγκεκριμένο επαγγελματία εάν νιώθουμε άνετα, αίσθημα ασφάλειας, κι εμπιστοσύνης για αυτόν τον άνθρωπο, έχοντας φυσικά σαν δεδομένο ότι απευθυνόμαστε σε ειδικό με πιστοποιημένα επαγγελματικά προσόντα κι εμπειρία.
Μέσα από την καλή επικοινωνία, τη συζήτηση και τη συνεργασία με τον ειδικό θα μπορέσουμε να:

· δώσουμε χώρο στις ανάγκες μας που σχετίζονται με τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά ακόμα δεν μπορέσαμε να τις εκφράσουμε και να τις ικανοποιήσουμε,
· θα ανακαλύψουμε τις κρυμμένες μας δυνάμεις και θα μάθουμε να τις εκφράζουμε αποτελεσματικά στην επικοινωνία μας με τους άλλους,
· θα δοκιμάσουμε -σε ένα ασφαλές πλαίσιο- νέες σκέψεις & συμπεριφορές που, με την κατάλληλη καθοδήγηση, μπορούν να αλλάξουν τη ζωή μας προς την κατεύθυνση που εμείς θέλουμε.

του Γρηγόρη Βασιλειάδη, M.Sc. Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής